Fiscaal Co-ouderschap: Voordelen en Regelingen voor Gescheiden Ouders
juni 28, 2025
De overgang naar volwassenheid is een belangrijke fase in het leven van een kind, en brengt ook veranderingen met zich mee in de juridische en financiële relatie met de ouders. Deze veranderingen zijn relevant voor ouders die uit elkaar zijn, maar gelden ook voor ouders die nog samenwonen. Dit artikel biedt een overzicht van de rechten en plichten van ouders en kinderen vanaf de leeftijd van 18 jaar, gebaseerd op de beschikbare informatie.
Wanneer een kind de leeftijd van 18 jaar bereikt, wordt hij of zij wettelijk volwassen. Dit betekent dat het kind zelfstandig beslissingen kan nemen, bijvoorbeeld over het aangaan van financiële verplichtingen zoals het kopen van een huis of het afsluiten van een lening. De aansprakelijkheid van de ouders eindigt op dit moment. Echter, de financiële verantwoordelijkheid, in de vorm van onderhoudsplicht, loopt vaak door tot de leeftijd van 21 jaar. Dit is vastgelegd in de wet, omdat veel jongvolwassenen nog niet volledig zelfstandig zijn en bijvoorbeeld een studie volgen.
De omgangsregeling, die van belang is wanneer ouders niet samenwonen, is juridisch geldig tot het kind 18 jaar oud is. In de praktijk kan deze regeling eerder eindigen, bijvoorbeeld wanneer het kind aangeeft de huidige regeling niet langer te willen volgen. Vanaf 12 jaar heeft een kind het recht om zijn of haar mening kenbaar te maken aan de rechter, hoewel de beslissing uiteindelijk bij de rechter ligt. De rechter zal de mening van het kind des te meer meewegen naarmate het kind ouder wordt. Vanaf 16 jaar kan een kind aangeven de omgangsregeling te willen wijzigen, maar tot 18 jaar bepalen de ouders of voogden nog steeds waar het kind woont.
Er zijn verschillende vormen van ouderschap mogelijk na een scheiding. Coöperatief ouderschap kenmerkt zich door regelmatige communicatie, gezamenlijke besluitvorming en samenwerking tussen de ouders in het belang van de kinderen. Parallel ouderschap daarentegen, houdt in dat ouders hun kinderen elk op hun eigen manier opvoeden, zonder veel overleg. In deze vorm van ouderschap zijn duidelijke afspraken belangrijk, die vastgelegd worden in een ouderschapsplan. Een ouderschapsplan is een handig instrument voor ouders die uit elkaar gaan, om afspraken te maken over de zorg en opvoeding van hun kinderen.
De verplichting tot het betalen van kinderalimentatie loopt in principe door tot het 21e levensjaar van het kind. Afspraken over een langere bijdrage dan de 21e verjaardag, gemaakt in een convenant, zijn van toepassing. Wanneer een kind 18 wordt, verandert de alimentatie in basis niet, maar er zijn factoren die de hoogte van de alimentatie kunnen beïnvloeden.
De onderhoudsplicht is de ouderlijke plicht tot financiële ondersteuning van kinderen tot 21 jaar. Deze plicht geldt ook voor niet-gescheiden ouders. Ouders dienen een bijdrage te leveren aan het levensonderhoud en de studie van het kind. Na de 18e verjaardag ontvangt het kind de alimentatie rechtstreeks, in plaats van de verzorgende ouder. De hoogte van de alimentatie wordt bepaald aan de hand van de behoefte van het kind en de draagkracht van de ouders.
Als een kind gaat werken en eigen inkomen verdient, kan dit invloed hebben op de alimentatie. De wet verplicht ouders om bij te dragen tot het 21e levensjaar, maar het eigen inkomen van het kind kan een rol spelen bij de hoogte van de alimentatie. Inkomsten uit een bijbaan worden in de praktijk vaak niet in mindering gebracht op de behoefte, terwijl ontvangen studiefinanciering wel in mindering wordt gebracht.
Naast de kinderalimentatie veranderen er ook andere financiële zaken wanneer een kind 18 wordt. De kinderbijslag en het kindgebonden budget komen te vervallen. Het kind dient zelf een zorgverzekering aan te vragen en kan mogelijk recht hebben op zorgtoeslag.
Het is belangrijk om ruim voordat een kind 18 jaar wordt, in gesprek te gaan met de andere ouder over de financiële en praktische gevolgen van de volwassenwording. Afspraken over de hoogte en duur van de alimentatie, en over de verantwoordelijkheid voor eventuele studiekosten, kunnen misverstanden en conflicten voorkomen. In overleg met het kind kunnen afspraken worden gemaakt die passen bij zijn of haar situatie.
De alimentatie eindigt in principe wanneer het kind 21 jaar wordt. Echter, in uitzonderlijke situaties, bijvoorbeeld bij een handicap, kan de alimentatie ook na de 21e verjaardag doorlopen. Als het kind financieel zelfstandig is, bijvoorbeeld door een eigen baan, kan in overleg besloten worden om de alimentatie te stoppen. Als ouders er niet uitkomen, kan de rechter een beslissing nemen.
Bij co-ouderschap, waarbij de zorg en opvoeding van de kinderen gelijk verdeeld is, is het gebruikelijk om de kinderbijslag op een gezamenlijke kinderrekening te storten. Dit is omdat de kinderbijslag bedoeld is voor de kinderen en de ouders zo de kosten voor de kinderen gezamenlijk kunnen beheren.
Als ouders er niet uitkomen over de omgangsregeling of de alimentatie, kan de rechter een beslissing nemen. De rechter zal daarbij altijd het belang van het kind voorop stellen. Het is belangrijk om te onthouden dat de mening van het kind, vooral vanaf 12 jaar, meeweegt in de beslissing van de rechter.
De overgang naar volwassenheid brengt veranderingen met zich mee in de relatie tussen ouders en kinderen. Hoewel de juridische aansprakelijkheid van de ouders eindigt op 18-jarige leeftijd, loopt de financiële verantwoordelijkheid vaak door tot 21 jaar. Het is belangrijk om open te communiceren met het kind en de andere ouder, en om tijdig afspraken te maken over de financiële en praktische gevolgen van de volwassenwording. Door goede afspraken te maken en rekening te houden met het belang van het kind, kan de overgang naar volwassenheid soepel verlopen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet