Het Beëindigen van Co-Ouderschap: Rechten, Procedures en het Belang van het Kind
juni 28, 2025
Ouderschap is een proces van voortdurende groei en ontwikkeling, zowel voor de ouders als voor het kind. Het is meer dan alleen opvoeden; het omvat de wensen, behoeften, zorgen en problemen van de ouders in relatie tot hun kind en hun eigen leven. Onderzoek suggereert dat dit proces kan worden ingedeeld in verschillende fasen, elk met zijn eigen uitdagingen en belevingen. Dit artikel beschrijft de zes fasen van ouderschap zoals geïdentificeerd door Ellen Galinsky, en bespreekt de ervaringen van ouders in deze fasen, gebaseerd op recent onderzoek.
De Voorstellingsfase (Image Making Stage)
De eerste fase, de voorstellingsfase, begint met de zwangerschap en loopt tot aan de geboorte van het kind. In deze periode bereiden ouders zich voor op de komst van hun baby en vormen ze verwachtingen over het aanstaande ouderschap. Ouders maken zich zorgen over de praktische aspecten van het ouderschap, maar ook over de impact op hun eigen leven. Een toekomstige moeder beschreef dit als “spannend… hoe gaat het? Lukt het allemaal? Is het niet te zwaar?”. De onzekerheid over de veranderingen die een kind met zich meebrengt is een veelvoorkomend gevoel in deze fase.
De Voedingsfase (Nurturing Stage)
De voedingsfase start bij de geboorte van het kind en duurt tot het moment dat het kind begint ‘nee’ te zeggen, doorgaans rond de leeftijd van achttien maanden tot twee jaar. In deze fase hechten ouders zich sterk aan hun kind en denken na over hun prioriteiten. Ze vergelijken hun verwachtingen met de realiteit van het ouderschap. De ervaring van een moeder in deze fase wordt beschreven als “thuis komen en die gestrekte handjes zien en die glimlach, dat is het mooist wat er is”, maar ook als een periode van constante zorg en ongerustheid. Ouders vragen zich af of ze wel goed genoeg zijn en of ze aan alle behoeften van hun kind kunnen voldoen.
De Autoriteitsfase (Authority Stage)
De autoriteitsfase begint wanneer het kind ongeveer twee jaar oud is en duurt tot het kind vier of vijf jaar is. In deze fase bepalen ouders in hoeverre ze autoritair zijn in de opvoeding. Controle speelt een belangrijke rol: in hoeverre ouders controle over het kind hebben of juist een gebrek daaraan. De meeste ouders hebben vooraf al nagedacht over hoe ze hun kind willen opvoeden, maar de praktijk kan anders uitpakken. Ouders ervaren de uitdaging om een balans te vinden tussen het stellen van grenzen en het stimuleren van de ontwikkeling van het kind. Een ouder beschreef de uitdaging als “lastig is hoe je in de opvoeding de partner vrij laat en toch ook je eigen visie aan hem kenbaar wilt maken.”
De Interpretatieve Fase (The Interpretive Stage)
Deze fase begint rond de tijd dat het kind naar de basisschool gaat en duurt tot aan de adolescentieperiode. Ouders reflecteren op hun rol als ouder tot nu toe en interpreteren hoe ze overkomen op hun kind. Ze denken na over hoe ze hun kind willen helpen de wereld te interpreteren en welke waarden ze willen meegeven. Ouders twijfelen aan zichzelf en aan hun opvoedmethoden als het gedrag van hun kind niet overeenkomt met hun verwachtingen. Een ouder beschreef de complexiteit van deze fase: “Ze worden groter, dus je moet ze klaarstomen voor het groter worden, maar tegelijkertijd wil je ze beschermen tegen dingen buiten jouw deur. Je wilt ze groot laten worden, maar tegelijkertijd wil je ze in je armen houden van: hier is het beschermd en hier is het veilig.”
De Interafhankelijkheidsfase (The Interdependent Stage)
De interafhankelijkheidsfase valt samen met de adolescentieperiode van het kind. Deze fase lijkt op de autoriteitsfase, waarbij ouders vragen zich af welke regels ze moeten stellen en wat ze toe kunnen staan. Het adolescente kind zoekt naar een eigen identiteit, los van de ouders, terwijl de ouders proberen een balans te vinden tussen het loslaten en het blijven steunen en beschermen van hun kind. Ouders ervaren gevoelens van trots, maar ook onzekerheid over de toekomst van hun kind. Een ouder uitte de zorg: “Gevoelens van aan de ene kant trots, van wat ze allemaal doen en wie ze dan zijn en dat ze keuzes maken en aan de andere kant ook weleens onzeker van oh, als het allemaal maar goed gaat.”
De Vertrekfase (Departure Stage)
De vertrekfase is de fase waarin het kind het ouderlijk huis verlaat. Ouders evalueren hun rol als ouder en vergelijken hun verwachtingen met de werkelijkheid. Ze zoeken naar een nieuwe identiteit voor zichzelf en binnen de relatie met hun kind. Deze fase is nog niet uitgebreid onderzocht, maar het is duidelijk dat het een periode van verandering en aanpassing is voor zowel ouders als kinderen.
Ouderschap versus Opvoederschap
Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen ouderschap en opvoederschap. Opvoederschap is een rol die door anderen overgenomen kan worden, terwijl ouderschap een permanente staat is die anderen niet kunnen overnemen. Ouderschap omvat meer dan alleen de opvoedrol; het omvat de wensen, behoeften, zorgen en problemen van de ouders in relatie tot hun kind en hun eigen leven. Het welzijn van ouders is cruciaal voor zowel het opvoederschap als de ontwikkeling van het kind.
Asymmetrie in Ouderschap na Eiceldonatie
Onderzoek naar ouderschap na eiceldonatie toont aan dat er een potentiële asymmetrie kan bestaan tussen het genetisch ouderschap van de vader en het sociaal-biologisch ouderschap van de moeder. Hoewel moeders in deze situatie soms bezorgdheden ervaren over de zwangerschap, bevalling en opvoeding, ervaren ze over het algemeen geen asymmetrie in het ouderschap. De zwangerschap en bevalling, evenals de focus op het opvoedingsproces, compenseren deels het genetische verschil. De steun van de partner wordt door beide ouders als essentieel beschouwd.
Belang van Ondersteuning en Welzijn
Het is duidelijk dat ouderschap een complex en dynamisch proces is. Ouders groeien in hun rol en passeren verschillende fasen, elk met zijn eigen uitdagingen en belevingen. Het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn van deze fasen en dat ze de steun krijgen die ze nodig hebben om hun rol als ouder goed te kunnen vervullen. Het welzijn van ouders is essentieel voor het welzijn van het kind.
Conclusie
De ontwikkeling van ouderschap is een continu proces dat gekenmerkt wordt door verschillende fasen, elk met unieke uitdagingen en belevingen. Het is belangrijk om te erkennen dat ouderschap meer is dan alleen opvoeden; het omvat de gehele levenscontext van de ouders en hun kind. Onderzoek naar ouderschap, inclusief specifieke situaties zoals eiceldonatie, kan waardevolle inzichten bieden voor ouders, professionals en beleidsmakers. Het bevorderen van het welzijn van ouders is cruciaal voor een positieve ontwikkeling van kinderen en gezinnen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
