Samen Ouderschap Na Scheiding: Een Gids voor Ouders en Professionals

Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor het hele gezin, maar vooral voor de kinderen. In Nederland ervaart jaarlijks een aanzienlijk aantal kinderen, ongeveer 49.000, de scheiding van hun ouders. Het behouden van een goede relatie tussen kind en beide ouders is cruciaal, en samenwerking tussen ouders is daarbij een belangrijke beschermende factor. Dit artikel biedt een overzicht van de beschikbare ondersteuning en methodieken om ouders te helpen bij het vormgeven van een werkbaar co-ouderschap, met het welzijn van het kind als centraal uitgangspunt.

De Belangrijkste Uitgangspunten

Meer dan 90% van de ouders behoudt na een scheiding het gezag over de kinderen. Dit onderstreept het belang van het behouden van een band met beide ouders voor het kind. Een goede communicatie en samenwerking tussen ouders zijn essentieel om problemen bij het kind te voorkomen. Er moeten voortdurend beslissingen over het kind genomen worden, en afstemming is nodig om de ontwikkeling en activiteiten van het kind te stimuleren. Het kind is in deze situatie afhankelijker van de ouders dan voorheen. Een goede samenwerking vermindert de emotionele en praktische belasting voor het kind en zorgt ervoor dat beide ouders op de hoogte zijn van belangrijke gebeurtenissen in het leven van hun kind.

De Uitdagingen van Samenwerking

Ondanks het algemene belang van samenwerking, is dit niet altijd eenvoudig. Emoties ten opzichte van elkaar kunnen het moeilijk maken om respectvol te communiceren. Onverwerkte emoties, conflicten en scheidingstrauma kunnen de samenwerking belemmeren. Ook gebrek aan communicatievaardigheden, persoonlijke problematiek of een lichte verstandelijke beperking kunnen een rol spelen. Het is belangrijk te erkennen dat alle ouders in de basis het beste willen voor hun kind en begrip te tonen voor elkaars emoties.

Beschikbare Hulp en Methodieken

Er zijn verschillende vormen van hulp beschikbaar om ouders te ondersteunen bij het vormgeven van een co-ouderschap. Deze hulp kan variëren van mediation tot omgangsbegeleiding en ouderschapsbemiddeling.

Mediation en Relatietherapie

Mediation biedt ouders de mogelijkheid om onder begeleiding van een neutrale mediator tot afspraken te komen over de onderlinge communicatie en samenwerking met betrekking tot het ouderschap. Relatietherapie kan helpen om de emotionele aspecten van de scheiding te verwerken en de communicatie te verbeteren.

Bemiddeling en Omgangsbegeleiding

Bemiddelingsgesprekken kunnen worden ingezet om de communicatie tussen ouders te verbeteren en samenwerking te bevorderen, vooral wanneer er al een omgangsregeling bestaat. Omgangsbegeleiding is relevant wanneer er nog geen omgangsregeling is vastgesteld. Dit traject kan bestaan uit bemiddelingsgesprekken en begeleide omgang, waarbij de focus ligt op het herstellen van het contact tussen de uitwonende ouder en het kind.

Ouderschap Blijft: Een Gecertificeerde Methodiek

Ouderschap Blijft is een gecertificeerde methodiek die zich richt op het herstellen van de communicatie tussen ouders en het contact tussen de uitwonende ouder en het kind. De methodiek maakt gebruik van mediationtechnieken, oplossingsgerichte technieken, motiverende gespreksvoering, het betrekken van het netwerk en psycho-educatie. Kindgesprekken en verdere hulp kunnen ook onderdeel zijn van het traject. De methodiek wordt uitsluitend uitgevoerd door getrainde en gecertificeerde medewerkers van deelnemende organisaties, zoals Levvel.

Het Ouderschapsplan

Een ouderschapsplan is een belangrijk instrument om afspraken over de samenwerking tussen ouders vast te leggen. In het plan kunnen afspraken worden opgenomen over de zorgregeling (wanneer beide ouders gezag hebben) of de omgangsregeling (wanneer slechts één ouder gezag heeft), de frequentie van informatie-uitwisseling, de besluitvorming over belangrijke zaken zoals schoolkeuze, en de regeling van kinderalimentatie. Het is belangrijk dat de kinderen zelf betrokken worden bij het opstellen van het ouderschapsplan. Regelmatige evaluatie en aanpassing van het plan zijn noodzakelijk, aangezien de wensen en behoeften van het kind in de loop der tijd veranderen.

De Rol van Professionals

Professionals spelen een cruciale rol bij het ondersteunen van ouders bij een scheiding. Zij kunnen een eerste indruk krijgen van de situatie door middel van screeninginstrumenten, zoals de Familiescan bij scheidingen. Deze scan helpt bij het inschatten van de aard en ernst van de situatie, de relatie tussen de ouders, de rol van het netwerk en de opvoeding. Op basis van de uitkomsten kunnen professionals passende interventies aanbevelen.

Start- en Eindmetingen

Om de effectiviteit van hulpverleningstrajecten te meten, is het belangrijk om zowel aan het begin als aan het einde van het traject metingen te verrichten. Deze metingen kunnen inzicht geven in het conflict, de communicatie tussen ouders en het contact tussen ouders en kinderen. De startinformatie helpt bij het vormgeven van het traject en het stellen van doelen, terwijl de eindmeting een beeld geeft van de verbeteringen en het succes van het traject.

Culturele Sensitiviteit

Bij het begeleiden van ouders is het belangrijk om rekening te houden met verschillende culturele achtergronden en tradities. Culturele normen en waarden kunnen invloed hebben op het ouderschap en de opvoeding. Het is daarom essentieel dat het programma cultuursensitief is, zodat elke ouder zich begrepen en ondersteund voelt, ongeacht hun achtergrond.

Wanneer is Extra Hulp Nodig?

In sommige situaties kan de scheiding zo complex zijn dat de strijd tussen de ouders hoog oploopt en het moeilijk wordt om de zorg- en opvoedtaken samen te bespreken. Dit kan leiden tot fysiek en verbaal geweld tussen de ouders, of tot het verlies van contact tussen een van de ouders en de kinderen. In dergelijke gevallen is professionele hulp essentieel.

De Focus op het Kind

Het belangrijkste uitgangspunt bij alle vormen van hulpverlening moet het welzijn van het kind zijn. Elk kind heeft recht op een onbelast en positief contact met beide ouders. Het is van groot belang dat ouders, ondanks hun eigen emoties en conflicten, het belang van hun kind voorop stellen en samenwerken om een stabiele en harmonieuze opvoeding te bieden.

Conclusie

Een scheiding is een uitdagende periode voor het hele gezin. Effectieve samenwerking tussen ouders is cruciaal voor het welzijn van de kinderen. Verschillende hulpmethodieken, zoals mediation, omgangsbegeleiding en de gecertificeerde methodiek Ouderschap Blijft, kunnen ouders ondersteunen bij het vormgeven van een werkbaar co-ouderschap. Professionals spelen een belangrijke rol bij het inschatten van de situatie en het aanbieden van passende hulp. Door het kind centraal te stellen en de communicatie tussen ouders te verbeteren, kan de impact van de scheiding op de kinderen worden geminimaliseerd.

Bronnen

1. Familiescan bij scheidingen
2. iHub - Ouderschap Blijft
3. Levvel - Ouderschap Blijft
4. Sterk Huis - Meetinstrument complexe scheidingen
5. De Ambulante Coach - Ouderschap Blijft
6. Ouderschap Blijft
7. Familiescan bij scheidingen
8. iHub - Ingewikkelde scheidingsproblemen
9. Altra Onderwijs en Jeugdhulp
10. iHub
11. Stichting Altra - Ouderschap Blijft Locaties