Ouderlijke Uitputting: Herkenning, Oorzaken en Manieren om Grip Terug te Krijgen
juni 28, 2025
De vorming van het ouderschap na een scheiding is een complexe en emotioneel beladen proces. Hoewel co-ouderschap vaak wordt gepresenteerd als de ideale oplossing, is het niet altijd haalbaar of in het belang van het kind. Verschillende alternatieven bestaan, waaronder parallel ouderschap, een benadering die steeds meer aandacht krijgt als een manier om de negatieve impact van aanhoudende conflicten tussen ouders te minimaliseren. Dit artikel onderzoekt de kenmerken van parallel ouderschap, de situaties waarin het geschikt kan zijn, en de overwegingen die ouders moeten maken bij het kiezen van deze vorm van ouderschap.
Co-ouderschap, waarbij kinderen afwisselend bij beide ouders verblijven, vereist een hoge mate van coördinatie en samenwerking. Dit kan problematisch zijn wanneer er sprake is van een gespannen of conflictueuze relatie tussen de ouders. In sommige gevallen kan de poging tot co-ouderschap juist meer stress en instabiliteit veroorzaken voor het kind, dan wel een oplossing bieden. Een goede planning, communicatie en een beperkte afstand tussen de woonplaatsen van de ouders zijn essentieel voor succesvol co-ouderschap. Indien aan deze voorwaarden niet wordt voldaan, kan een andere vorm van ouderschap geschikter zijn.
Het opstellen van een ouderschapsplan is cruciaal bij het regelen van co-ouderschap. Dit plan legt de afspraken vast over de zorg, opvoeding en omgang met het kind, en kan helpen om onenigheid tussen de ouders te verminderen. Het is echter belangrijk dat beide ouders het eens zijn met de gemaakte afspraken. Indien dit niet lukt, kan de rechter een beslissing nemen, waarbij het belang van het kind voorop staat.
Parallel ouderschap, ontwikkeld door psychologe Lieve Cottyn, biedt een alternatief voor situaties waarin co-ouderschap niet functioneert. Bij parallel ouderschap functioneren beide huishoudens volledig los van elkaar, met minimale communicatie of emotionele betrokkenheid tussen de ouders. Elke ouder runt zijn of haar eigen gezin en neemt zelfstandig beslissingen over de opvoeding van het kind binnen zijn of haar eigen huishouden. De focus ligt op het creëren van een stabiele en veilige omgeving voor het kind in beide huizen, zonder dat het kind wordt blootgesteld aan conflicten tussen de ouders.
Deze vorm van ouderschap is met name geschikt wanneer er sprake is van aanhoudende conflicten, persoonlijkheidsproblematieken, machtsspelletjes of controledrang tussen de ouders. Het is een manier om te voorkomen dat het kind wordt gebruikt als boodschapper of in de spreekwoordelijke vuurlijn komt te staan. Parallel ouderschap erkent dat niet alle scheidingen resulteren in een werkbare co-ouderrelatie en biedt een alternatief dat het welzijn van het kind centraal stelt.
Een essentieel aspect van parallel ouderschap is het beperken van de communicatie tussen de ouders tot essentiële zaken. Dit kan worden bereikt door uitsluitend via e-mail te communiceren, social media te blokkeren en het aantal keren dat er op nieuwe berichten wordt gecontroleerd te beperken. Het is belangrijk om persoonlijke grenzen te stellen en deze te handhaven, zonder deze met de andere ouder te bespreken. Deze grenzen zijn bedoeld om de eigen emotionele ruimte te beschermen en te voorkomen dat de andere ouder manipulatief gedrag vertoont.
Het is van belang te erkennen dat parallel ouderschap niet betekent dat één ouder alle verantwoordelijkheid draagt. Beide ouders nemen hun eigen verantwoordelijkheid binnen hun eigen huishouden. Het doel is om een situatie te creëren waarin beide ouders in staat zijn om een positieve en stabiele relatie met hun kind te onderhouden, zonder dat dit ten koste gaat van hun eigen welzijn of dat van het kind.
Parallel solo ouderschap is een passende oplossing wanneer klassiek co-ouderschap de kinderen belast met aanhoudende conflicten tussen hun ouders. Signalen die erop wijzen dat parallel solo ouderschap overwogen moet worden, zijn onder meer: frequente escalaties tijdens gesprekken met de ex-partner, stresssignalen bij het kind na elke overdracht, langdurige vertragingen bij het nemen van beslissingen over het kind, en een gevoel van uitputting na elke interactie met de ex-partner.
Het is belangrijk om te benadrukken dat parallel solo ouderschap niet noodzakelijkerwijs betekent dat de ouders geen contact meer hebben. Het betekent wel dat de communicatie beperkt wordt tot essentiële zaken en dat er geen poging wordt gedaan om samen te werken aan de opvoeding van het kind. Elke ouder neemt zelfstandig beslissingen over de opvoeding en verzorging van het kind binnen zijn of haar eigen huishouden.
Bij het kiezen voor parallel ouderschap is het belangrijk om de juridische aspecten te overwegen. Indien er een ouderschapsplan is opgesteld, kan dit worden aangepast om de nieuwe situatie te weerspiegelen. Het is raadzaam om professionele hulp in te schakelen, bijvoorbeeld van een mediator of advocaat, om ervoor te zorgen dat de afspraken juridisch correct zijn en in het belang van het kind.
Het beëindigen van co-ouderschap mag niet gebaseerd zijn op emotionele redenen of een nieuwe partner. De belangen van het kind moeten altijd voorop staan. Professionele hulp, zoals mediation, kan van onschatbare waarde zijn bij het ontbinden van co-ouderschap en het opstellen van een nieuw ouderschapsplan.
Naast co-ouderschap en parallel ouderschap zijn er nog andere vormen van ouderschap mogelijk, zoals birdnesting, waarbij de kinderen in het ouderlijk huis blijven wonen en de ouders om en om bij hen verblijven. De keuze voor de meest geschikte vorm van ouderschap hangt af van de specifieke omstandigheden van de ouders en het kind.
Het is essentieel om te onthouden dat het doel van elke vorm van ouderschap is om een omgeving te creëren waarin het kind zich veilig, geliefd en gesteund voelt. Flexibiliteit, goede communicatie (indien mogelijk) en professionele hulp kunnen bijdragen aan een positieve en stabiele opvoedsituatie voor het kind, ongeacht de gekozen vorm van ouderschap.
Parallel ouderschap biedt een waardevol alternatief voor co-ouderschap in situaties waarin aanhoudende conflicten de belangen van het kind in gevaar brengen. Door de communicatie te beperken en de ouders in staat te stellen om onafhankelijk van elkaar te functioneren, kan parallel ouderschap een stabiele en veilige omgeving creëren voor het kind. Het is belangrijk om de individuele omstandigheden zorgvuldig te overwegen en professionele hulp in te schakelen bij het maken van de juiste keuze voor het kind. Het succes van parallel ouderschap wordt niet gemeten aan de mate van samenwerking tussen de ouders, maar aan het welzijn en de ontwikkeling van de kinderen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet