Moderne Ouderrollen en de Paradox van Vrijheid en Verwachtingen
juni 28, 2025
De regelingen rondom co-ouderschap zijn bedoeld om, ook na een scheiding, een gelijkwaardige zorg en opvoeding van kinderen te waarborgen. Echter, de vraag wat er gebeurt met deze regelingen en de zorg voor het kind wanneer één van de ouders overlijdt, is een belangrijke en vaak onzekere kwestie voor ouders. Dit artikel biedt een overzicht van de juridische aspecten en mogelijke scenario's, gebaseerd op beschikbare informatie.
Co-ouderschap: De Basisprincipes
Co-ouderschap is een zorgregeling waarbij ouders, ondanks het beëindigen van hun relatie, een gelijke verdeling van de zorg en opvoeding van hun kinderen nastreven. Het is geen wettelijk vastgelegde term, maar een praktische invulling van het ouderlijk gezag. De ouders kunnen zelf afspraken maken over de invulling van deze verdeling, waarbij het niet noodzakelijk is dat de tijd besteed bij elke ouder exact gelijk is. Een belangrijk aspect van co-ouderschap is de noodzaak tot overleg en het maken van duidelijke afspraken, idealiter vastgelegd in een ouderschapsplan. Dit plan kan betrekking hebben op praktische zaken, financiën, en belangrijke beslissingen over de opvoeding.
Ouderlijk Gezag en Overlijden van een Ouder
Wanneer één van de ouders overlijdt, heeft dit directe gevolgen voor het ouderlijk gezag. Indien beide ouders gezamenlijk het gezag hadden, gaat dit automatisch over op de overblijvende ouder. Dit betekent dat de overblijvende ouder voortaan alleen verantwoordelijk is voor de zorg en opvoeding van het kind. Echter, de situatie is complexer wanneer slechts één ouder het gezag had. In dat geval zal de rechter een voogd voor de kinderen benoemen. De rechter zal hierbij in eerste instantie de andere ouder, indien aanwezig, in overweging nemen. Een verzoek van de andere ouder om het gezag te verkrijgen, zal door de rechter worden beoordeeld op basis van het belang van het kind.
Wat gebeurt er bij overlijden van beide ouders?
Een zorgwekkend scenario is het overlijden van beide ouders. In dit geval komen de kinderen niet alleen te staan. De vraag is dan wie de zorg overneemt. Als ouders geen regelingen hebben getroffen, zal de rechter een beslissing nemen over de voogdij. De rechter zal hierbij advies inwinnen bij de Raad voor de Kinderbescherming, die een onderzoek doet naar de meest geschikte omgeving voor het kind. De voorkeur gaat uit naar familieleden, maar indien dit niet mogelijk is, kan het kind onder voogdij van Bureau Jeugdzorg komen en in een pleeggezin worden geplaatst.
Testamenten en de Aanwijzing van een Voogd
Om onzekerheid te voorkomen, is het raadzaam om een testament op te stellen waarin een voogd wordt aangewezen voor het geval dat beide ouders overlijden. Dit kan via een notaris geregeld worden. Het is belangrijk te realiseren dat de in een testament aangewezen voogd niet automatisch de voorkeur van de rechter heeft. De rechter zal altijd het belang van het kind voorop stellen en kan, indien nodig, afwijken van de wensen van de ouders.
Erfenis en de Minderjarige Erfgenaam
Bij overlijden van een ouder erft het kind diens vermogen. Als de overledene geen testament heeft opgesteld, geldt de wettelijke regeling. In het geval van een scheiding kan dit leiden tot complicaties. De andere ouder, met wie het gezag is belast, krijgt dan van rechtswege het beheer over de erfenis van het kind, zolang het kind minderjarig is. Dit is niet altijd wenselijk, zeker niet als er sprake is van een gespannen relatie tussen de ouders. Om dit te voorkomen, kan in een testament een bewindvoerder worden aangesteld, een persoon anders dan de andere ouder, die het beheer over de erfenis krijgt.
De Rol van de Stiefouder
De positie van een stiefouder is complex. Een stiefouder heeft geen automatische rechten of plichten ten aanzien van het kind van de partner. Wel kan een stiefouder een nauwe band met het kind opbouwen. Bij overlijden van de partner heeft de stiefouder geen erfrecht op de bezittingen van het kind. Het is mogelijk om de stiefouder in een testament op te nemen, maar dit vereist een notariële akte.
Het Gezagsregister
Ouders kunnen kosteloos een voogd aanwijzen via het gezagsregister op de website van Rechtspraak.nl. Dit is een eenvoudige manier om wensen vast te leggen voor het geval dat zij beiden overlijden. Echter, ook hier geldt dat de rechter uiteindelijk de beslissing neemt, waarbij het belang van het kind voorop staat.
Afspraken over de Omgeving van het Kind
Naast de juridische aspecten is het belangrijk om ook aandacht te besteden aan de emotionele en sociale omgeving van het kind. Het is van belang om te overwegen of er afspraken gemaakt kunnen worden over de rol van grootouders en andere familieleden in het leven van het kind. Hoewel de wet niet automatisch omgangsrechten toekent aan grootouders, kan het vastleggen van afspraken hierover in een ouderschapsplan of testament bijdragen aan de stabiliteit en het welzijn van het kind. Het is echter belangrijk te beseffen dat de rechter deze afspraken altijd terzijde kan schuiven, indien dit in het belang van het kind noodzakelijk is.
Co-ouderschap en de Erfenis van een Kind
Wanneer ouders uit elkaar gaan en kiezen voor co-ouderschap, is het verstandig om na te denken over de erfenis van het kind. Als een kind overlijdt, kan de erfenis via de overleden ouder terechtkomen bij de ex-partner. Dit kan ongewenst zijn. Om dit te voorkomen, kan een tweetrapsmaking in het testament worden opgenomen, waarbij de erfenis bij overlijden van het kind naar een ander, door de ouders aangewezen persoon, gaat.
Belang van Communicatie en Overleg
In alle scenario's is communicatie en overleg essentieel. Ouders moeten proberen om, ondanks hun persoonlijke situatie, het belang van het kind voorop te stellen en samen te werken aan een stabiele en liefdevolle omgeving. Het inschakelen van een mediator of advocaat kan helpen om afspraken te maken en conflicten te voorkomen.
Conclusie
Het overlijden van een ouder, of zelfs beide ouders, is een ingrijpende gebeurtenis die grote impact heeft op het leven van een kind. In de context van co-ouderschap is het van groot belang om tijdig na te denken over de juridische en praktische aspecten van deze situatie. Het opstellen van een testament, het aanwijzen van een voogd, en het maken van duidelijke afspraken over de erfenis en de zorg voor het kind kunnen bijdragen aan het minimaliseren van onzekerheid en het waarborgen van het welzijn van het kind. Het is essentieel om het belang van het kind voorop te stellen en te streven naar een constructieve samenwerking tussen de ouders, ook na een scheiding en in het geval van overlijden.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
