Co-ouderschap met twee mannen: mogelijkheden en overwegingen
juni 28, 2025
De wetenschap heeft historisch gezien weinig aandacht besteed aan het fenomeen ouderschap. Alice van der Pas zet zich in haar werk in om dit onderontwikkelde gebied van de psychologie in kaart te brengen. Haar benadering kenmerkt zich door een totaalvisie, waarbij interactie, systemische verbanden, en de intrapsychische en cognitieve aspecten van ouderschap worden geïntegreerd. Dit artikel biedt een overzicht van haar inzichten, gebaseerd op haar publicaties, met name ‘Naar een psychologie van ouderschap’ en de reeks ‘Handboek Methodische Ouderbegeleiding’.
De Complexiteit van Ouderschap
Het hoofdthema van ouderschap, ongeacht tijd en cultuur, is de geleidelijke overgang van volledige zorg voor het kind naar het kind in staat stellen zelfstandig te functioneren. Elke ouder construeert hierop een unieke variatie, afgestemd op het individuele kind. Deze variaties zijn complex en raken de ouder in alle aspecten van zijn of haar persoonlijkheid. Van der Pas benadrukt dat het ouderschap niet kan worden gereduceerd tot een reeks voorschriften; het is een dynamisch proces dat voortdurend aanpassing vereist.
De Positie van het Kind in de Analyse
Een opvallend aspect van Van der Pas’ benadering is de bewuste keuze om het kind tijdelijk ‘buiten beschouwing te laten’ in de theoretische analyse. Dit is niet uit onverschilligheid, maar om de aandacht van de lezer te richten op de ouders en hun dynamiek. De bekommernis om het welzijn van kinderen staat centraal, maar de analyse richt zich primair op de ouderlijke ervaring en de factoren die deze beïnvloeden.
Een Totaalvisie op Ouderschap
Van der Pas integreert verschillende perspectieven in haar totaalvisie op ouderschap. Ze combineert inzichten uit de interactionele en systemische psychologie met aandacht voor de intrapsychische processen en cognitieve aspecten van ouderschap. Dit betekent dat ze niet alleen kijkt naar de interactie tussen ouder en kind, maar ook naar de bredere context van het gezinssysteem en de interne wereld van de ouders. Haar achtergrond als gezinstherapeut heeft hierin een belangrijke rol gespeeld.
Afstand van Normatieve Benaderingen
Een uniek kenmerk van Van der Pas’ werk is de afwezigheid van het woord ‘moeten’. Ze biedt geen kant-en-klare oplossingen of voorschriften voor ‘goed’ ouderschap. Haar benadering is beschrijvend, analyserend, verklarend en ordenend, maar niet normerend. Ze richt zich op het begrijpen van het ‘gewone, nooit-goed-genoeg-ouderschap’ en ontdoet het van ideologische vooroordelen en mythes. Dit betekent dat ze ouders niet beoordeelt, maar hen helpt om hun eigen ervaringen en uitdagingen te begrijpen.
De Rol van de Ouderbegeleider
Van der Pas werkte zelf lange tijd als ouderbegeleider en gezinstherapeut (van 1959 tot 1992) en was oprichter van het tijdschrift ‘Ouderschap & Ouderbegeleiding’. Haar ervaring in de praktijk heeft haar benadering sterk beïnvloed. Ze benadrukt het belang van een ondersteunende en niet-oordelende houding in de begeleiding van ouders. Haar werk is bedoeld als een praktische handleiding voor professionals die met ouders en opvoedproblemen te maken hebben. De reeks ‘Handboek Methodische Ouderbegeleiding’ is specifiek gericht op deze doelgroep.
De Structuur van het Handboek Methodische Ouderbegeleiding
Het ‘Handboek Methodische Ouderbegeleiding’ bestaat uit meerdere delen, die elk een specifiek aspect van ouderschap belichten. De delen behandelen onder andere de dagelijkse praktijk van ouderschap, ‘bufferprocessen’ ter bescherming van de ouderlijke werkvloer, en de invloed van omstandigheden op ouderschap. De reeks is bedoeld om een compleet overzicht te bieden van de verschillende facetten van ouderschap en de uitdagingen waarmee ouders te maken krijgen.
De Afwezigheid van Eenvoudige Antwoorden
Van der Pas erkent dat er geen eenvoudige antwoorden zijn op de vraag hoe je ‘goed’ ouderschap uitoefent. Ze benadrukt de complexiteit van de ouder-kindrelatie en de invloed van talloze factoren op de ontwikkeling van het kind. Haar werk is niet bedoeld om ouders te vertellen wat ze moeten doen, maar om hen te helpen om zelf tot inzicht te komen en hun eigen keuzes te maken.
Een Beschrijvende en Analytische Aanpak
De kern van Van der Pas’ benadering is een beschrijvende en analytische houding ten opzichte van ouderschap. Ze probeert de verschillende aspecten van ouderschap te begrijpen en te verklaren, zonder te oordelen of te normeren. Dit betekent dat ze openstaat voor verschillende perspectieven en dat ze de complexiteit van de ouder-kindrelatie erkent.
De Relevantie voor Professionals
Het werk van Van der Pas is bijzonder relevant voor professionals die met ouders en opvoedproblemen te maken hebben, zoals maatschappelijk werkers, psychologen en pedagogen. Het ‘Handboek Methodische Ouderbegeleiding’ biedt een praktische handleiding voor het begeleiden van ouders en het aanpakken van opvoedproblemen. Het boek helpt professionals om een genuanceerd beeld te krijgen van ouderschap en om ouders op een effectieve manier te ondersteunen.
De Erfenis van Alice van der Pas
Alice van der Pas heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het begrip van ouderschap. Haar werk heeft de wetenschappelijke aandacht voor dit onderontwikkelde gebied van de psychologie vergroot en heeft een praktische handleiding geboden voor professionals die met ouders werken. Haar benadering, die gekenmerkt wordt door een totaalvisie, een afwezigheid van normatieve oordelen en een focus op de ouderlijke ervaring, is nog steeds relevant en inspirerend. Ze werkte tot 2006 aan haar publicaties en haar werk leeft voort in de praktijk van vele professionals.
Conclusie
Het werk van Alice van der Pas biedt een waardevolle en genuanceerde benadering van ouderschap. Haar focus op de complexiteit van de ouder-kindrelatie, de integratie van verschillende perspectieven en de afwezigheid van normatieve oordelen maken haar werk uniek en relevant. Haar publicaties, met name ‘Naar een psychologie van ouderschap’ en de reeks ‘Handboek Methodische Ouderbegeleiding’, bieden een praktische handleiding voor professionals die met ouders werken en een verdiepend inzicht voor ouders zelf. Haar benadering benadrukt het belang van begrip, acceptatie en ondersteuning in de begeleiding van ouders en het bevorderen van een gezonde ontwikkeling van kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
