Co-ouderschap met twee mannen: mogelijkheden en overwegingen
juni 28, 2025
Ouderschap is een complexe en uitdagende taak, vaak onderschat in haar zwaarte. De benadering van ouderbegeleiding, zoals gepromoot door Alice van der Pas, benadrukt het belang van solidariteit met ouders en het investeren in de ouder-kindrelatie als cruciale elementen voor de gezonde ontwikkeling van kinderen. Dit artikel belicht de kernprincipes van haar theorie, de noodzaak van een ondersteunende omgeving, en de praktische implicaties voor professionals die met ouders en kinderen werken.
De Uitdagingen van Ouderschap
Het opvoeden van kinderen wordt vaak gezien als een vanzelfsprekend proces, maar is in werkelijkheid een continue afweging van timing, dosering en emotionele regulatie. Ouders worden voortdurend geconfronteerd met de vraag wanneer en in welke mate ze moeten ingrijpen, terwijl ze tegelijkertijd hun eigen emoties onder controle moeten houden. Deze taak is zwaar en kan gemakkelijk leiden tot stress en wanhoop, met kindermishandeling als een uiterste, en tragische, uitkomst van een gebrek aan steun. Het is essentieel te erkennen dat disfunctioneel ouderschap zelden het gevolg is van persoonlijke tekortkomingen, maar eerder een symptoom van een gebrek aan maatschappelijke ondersteuning.
De Theorie van Alice van der Pas: Buffers en Veerkracht
Alice van der Pas heeft een uitgebreide theorie ontwikkeld over ouderschap, gebaseerd op het idee dat het belangrijk is om te begrijpen waarom opvoeden bij sommige ouders goed gaat, zelfs onder moeilijke omstandigheden. Haar benadering verschuift de focus van risico- en beschermingsfactoren naar het concept van ‘buffers’ die het veerkrachtsysteem van ouders vormen. Deze buffers zijn essentieel voor het opvangen van stress en het bevorderen van een positieve ouder-kindrelatie.
Er zijn vier belangrijke buffers te onderscheiden:
- Solidaire Gemeenschap: Een ondersteunende omgeving met mensen die ouders kunnen helpen en steunen. Dit omvat familie, vrienden, buren en professionele hulpverleners.
- Goede Taakverdeling: Een evenwichtige verdeling van taken en verantwoordelijkheden binnen het gezin, waardoor ouders niet overbelast raken.
- Metapositie: Het vermogen van ouders om terug te kijken op hun eigen opvoeding en daarvan te leren, en om hun eigen gedrag te reflecteren.
- ‘Goede Ouder’-Ervaringen: Ervaringen die ouders het gevoel geven dat ze competent zijn en dat hun inspanningen worden gewaardeerd.
Deze buffers vormen samen een veerkrachtsysteem dat ouders helpt om de uitdagingen van het ouderschap te overwinnen.
De Rol van Professionals in Ouderbegeleiding
Professionals die met ouders werken, spelen een cruciale rol in het versterken van deze buffers. Van der Pas benadrukt dat hulpverleners vertrouwen moeten hebben in de ouder en dit vertrouwen moeten leren tonen. Dit begint al bij de manier waarop een probleem wordt aangesproken. In plaats van te beginnen met kritiek, zoals “Wij maken ons zorgen over Daniël,” is het effectiever om een samenwerkende benadering te hanteren: “Er is iets waar wij niet goed raad mee weten en misschien kunt u ons helpen.”
Een belangrijk aspect van effectieve ouderbegeleiding is het creëren van een ‘goede ouder’-ervaring. Dit betekent dat de begeleider de ouder laat ervaren dat hij of zij er als ouder toe doet. Dit moet tot uiting komen in de attitude, toon en inzet van de begeleider. Het is ook essentieel om verslagen te schrijven die de ouders begrijpen, zonder gebruik te maken van jargon of ‘dossier-zinnen’. De informatie die ouders delen is hun eigendom en moet worden gerespecteerd.
Samenwerking en Netwerkopbouw
De theorie van Van der Pas benadrukt het belang van samenwerking en netwerkopbouw. Dit omvat zowel het informele netwerk van de ouders (familie, vrienden, buren) als het formele netwerk van professionals. Door samen te werken met anderen, kunnen professionals een breder scala aan ondersteuning bieden en de onderliggende problemen aanpakken die de opvoeding beïnvloeden, zoals financiële zorgen of relatieproblemen. Het organiseren van netwerkavonden of het opzetten van een groepschat kan een effectieve manier zijn om de samenwerking te bevorderen.
Het Belang van Reflectie en Zelfbewustzijn
Professionals in de ouderbegeleiding moeten zich bewust zijn van hun eigen emoties en valkuilen. Het is belangrijk om te leren hoe je de stroom van je eigen emoties in de hand houdt en om te voorkomen dat je wordt meegesleurd door je ergernis, verveling of angst. Reflectie is essentieel om dit te bereiken. Door verslagen te schrijven en te reflecteren op de interactie tussen jou en de ouder, kun je je bewust worden van je eigen emoties en leren hoe je deze kunt beheersen.
Het ‘Gewone’, Nooit-Goed-Genoeg Ouderschap
Een belangrijk aspect van de theorie van Van der Pas is de acceptatie van het ‘gewone’, nooit-goed-genoeg ouderschap. Ze ontdoet ouderschap van ideologische spinnenwebben en wollige mythologie. Ze benadrukt dat het niet gaat om het vinden van de perfecte manier om een kind groot te brengen, maar om het bieden van een liefdevolle en ondersteunende omgeving waarin het kind kan groeien en bloeien. Het woord ‘moeten’ komt niet voor in haar benadering, omdat ze gelooft dat er geen pasklare antwoorden zijn.
Solidariteit en de Maatschappelijke Verantwoordelijkheid
Van der Pas benadrukt de maatschappelijke verantwoordelijkheid om ouders te ondersteunen. Ze is van mening dat disfunctioneel ouderschap vaak het gevolg is van een gebrek aan maatschappelijke steun en dat kindermishandeling een wanhoopsdaad is van iemand die het echt niet meer weet. Het voorkomen van kindermishandeling vereist solidariteit met ouders, alertheid en het vragen hoe het gaat. Dit begint al op het consultatiebureau en vereist een solidaire maatschappij die de inspanningen van ouders waardeert.
De Praktische Toepassing van de Theorie
De ouderschapstheorie van Van der Pas kan in de praktijk worden toegepast door professionals in verschillende settings, zoals de jeugdgezondheidszorg, de ambulante jeugd-GGZ en het onderwijs. Door te werken volgens haar principes, kunnen professionals het contact met ouders verbeteren en hen helpen om hun veerkracht te vergroten. Dit vereist een verschuiving in perspectief, van het beoordelen van ouders naar het ondersteunen van ouders. Het is belangrijk om te onthouden dat elke ouder het beste wil voor zijn of haar kind en dat ze steun nodig hebben om dit te bereiken.
Conclusie
De theorie van Alice van der Pas biedt een waardevol kader voor het begrijpen van de complexiteit van ouderschap en het ontwikkelen van effectieve ouderbegeleiding. Door de nadruk te leggen op solidariteit, veerkracht en samenwerking, kunnen professionals ouders helpen om de uitdagingen van het ouderschap te overwinnen en een positieve relatie met hun kinderen op te bouwen. Het erkennen van de zwaarte van de opvoedtaak en het bieden van een ondersteunende omgeving zijn essentieel voor het bevorderen van de gezonde ontwikkeling van kinderen en het voorkomen van kindermishandeling. De kernboodschap is duidelijk: investeren in ouders is investeren in de toekomst.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
