Parallel ouderschap is een vorm van ouderschap die steeds vaker wordt besproken in de context van scheidingen. Het biedt een alternatief voor co-ouderschap, met name in situaties waar samenwerking tussen ouders moeilijk of onmogelijk is. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van parallel ouderschap, inclusief de kenmerken, geschiktheid en mogelijke valkuilen, gebaseerd op beschikbare informatie.
Wat is Parallel Ouderschap?
Parallel ouderschap kenmerkt zich door een minimale emotionele betrokkenheid en communicatie tussen de ouders. Beide ouders runnen in feite hun eigen huishouden, waarbij de kinderen tussen beide gezinnen heen en weer gaan. De focus ligt op het creëren van rust en duidelijkheid voor zowel de ouders als de kinderen, door duidelijke afspraken te maken en conflicten te minimaliseren. Deze afspraken worden vastgelegd in een ouderschapsplan, dat door beide ouders moet worden nageleefd. Er is weinig ruimte voor aanpassingen; de afspraken staan vast.
Het is belangrijk te benadrukken dat parallel ouderschap niet betekent dat ouders geen verantwoordelijkheid nemen voor de opvoeding van hun kinderen. Elke ouder neemt eigen beslissingen over de kinderen, zolang deze zich in hun eigen huis bevinden. Beide ouders zetten zich los van elkaar in voor de belangen van de kinderen.
Parallel Ouderschap versus Co-ouderschap
In tegenstelling tot co-ouderschap, waarbij ouders samenwerken en beslissingen gezamenlijk nemen, staat parallel ouderschap juist voor een vorm van ouderschap ‘naast elkaar’. Bij co-ouderschap is er regelmatige communicatie en een hoge mate van betrokkenheid bij elkaars leven en beslissingen. Parallel ouderschap daarentegen, minimaliseert de interactie tussen de ouders tot het hoogstnoodzakelijke.
Wanneer co-ouderschap niet haalbaar is, bijvoorbeeld vanwege onregelmatige werktijden of communicatieproblemen, kan parallel ouderschap een geschikte oplossing bieden. Het is een alternatieve route die ouders in staat stelt om hun kinderen op te voeden zonder constant in conflict te komen.
Kenmerken van Parallel Ouderschap
Verschillende kenmerken definiëren parallel ouderschap:
- Beperkte communicatie: Ouders communiceren onregelmatig of alleen in noodgevallen.
- Communicatiemiddelen: Communicatie verloopt via e-mail, WhatsApp, een derde persoon of een speciaal schrift.
- Gescheiden gezinnen: De twee gezinnen hebben zo min mogelijk met elkaar te maken.
- Autonomie in besluitvorming: Elke ouder neemt eigen beslissingen over de kinderen, zolang ze in het huis van die ouder zijn.
- Focus op kindbelangen: Ouders zetten zich los van elkaar in voor de belangen van de kinderen.
- Neutrale overdracht: De overgangen van de kinderen van het ene naar het andere huis vinden plaats op een neutrale plek, met weinig communicatie tussen de ouders, of via de school.
- Naleving van afspraken: Beide ouders houden zich aan de ouderschapsplannen.
- Verantwoordelijkheid per ouder: Iedere ouder is verantwoordelijk voor de eigen relatie met het kind.
Parallel Solo Ouderschap: Een Verdieping
Parallel solo ouderschap (PSO) is een variant die de nadruk legt op de relatie tussen de ouder en het kind, in plaats van de relatie tussen de ouders. PSO gaat ervan uit dat ouders niet per se in onderling overleg het ouderschap hoeven vorm te geven, vooral wanneer de communicatie tussen ouders onder druk staat. Het stelt ouders in staat om zich te richten op hun eigen band met het kind en de behoeften van het kind centraal te stellen.
PSO helpt ouders om te leren omgaan met uitdagingen en om uit de strijd of het conflict te blijven. Het biedt ondersteuning en motivatie om op eigen kracht een situatie op te vangen. Een belangrijk aspect van PSO is het kunnen reflecteren op eigen gedrag en het inzien dat het kind opgroeit in twee gezinnen, waarbij beslissingen rekening houden met beide situaties.
Wanneer is Parallel Ouderschap Geschikt?
Parallel ouderschap kan een geschikte oplossing zijn in situaties waarin:
- De relatie tussen de ouders zeer gespannen is en er sprake is van veel conflict.
- Communicatie tussen de ouders moeilijk of onmogelijk is.
- Ouders niet in staat zijn om samen afspraken te maken.
- Er een risico is dat de kinderen getuige zijn van conflicten tussen de ouders.
- Een van de ouders een totaal verschillend ‘waarden en normen’-kader heeft, wat zich kan uiten in de thuissituatie.
Valkuilen en Aandachtspunten
Hoewel parallel ouderschap een oplossing kan bieden, zijn er ook valkuilen waar rekening mee gehouden moet worden:
- Misbruik als argument voor zelfbepalend gedrag: Parallel ouderschap mag niet worden gebruikt als excuus om zelfstandig gezagsbeslissingen te nemen zonder overleg, tenzij in noodsituaties. Ouders hebben nog steeds de plicht om een normale ouderschapsrelatie te bewerkstelligen en de banden tussen het kind en de andere ouder te bevorderen.
- Gebrek aan draagvlak: Als de methodiek niet door beide ouders wordt gedragen, kan het leiden tot eenzijdige beslissingen en het afsluiten van informatieverstrekking, wat schadelijk kan zijn voor het kind.
- Onvoldoende reflectie: Als een ouder niet in staat is tot reflectie op eigen gedrag, kan dit de effectiviteit van parallel ouderschap ondermijnen.
- Risico op ouderverstoting: In sommige gevallen kan parallel ouderschap leiden tot ouderverstoting, waarbij een van de ouders wordt buitengesloten uit het leven van het kind.
- Niet geschikt bij gebrek aan zorgtijd: Parallel ouderschap is minder geschikt als een van de ouders weinig zorgtijd heeft, omdat dit de betrokkenheid bij het kind kan verminderen.
De Rol van een Bemiddelaar
In sommige gevallen kan een onafhankelijke derde persoon, zoals een bemiddelaar, betrokken worden om het contact tussen ouders te ondersteunen, met name bij belangrijke beslissingen over het kind. Een bemiddelaar kan ook helpen bij het opstellen van een ouderschapsplan en het voorkomen van een rechtszaak.
Parallel Ouderschap en de Rechtbank
Het is belangrijk te onthouden dat parallel ouderschap niet altijd succesvol is. Als het traject faalt, kan de rechter alsnog een beslissing nemen over de gezagsverdeling en de omgangsregeling.
Conclusie
Parallel ouderschap is een vorm van ouderschap die een alternatief biedt voor co-ouderschap in situaties waar samenwerking tussen ouders moeilijk of onmogelijk is. Het kenmerkt zich door minimale communicatie en emotionele betrokkenheid tussen de ouders, met de focus op het creëren van rust en duidelijkheid voor de kinderen. Hoewel het een geschikte oplossing kan zijn in bepaalde situaties, is het belangrijk om rekening te houden met de mogelijke valkuilen en aandachtspunten. Een zorgvuldige voorbereiding, duidelijke afspraken en eventuele ondersteuning van een bemiddelaar kunnen bijdragen aan een succesvolle implementatie van parallel ouderschap.
