Ouderschap: Een Ontwikkelingsproces van Verantwoordelijkheid, Identiteit en Welzijn
juni 28, 2025
Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor het hele gezin. Naast de emotionele impact brengt het ook praktische uitdagingen met zich mee, met name op het gebied van ouderschap. Traditioneel wordt er vaak gestreefd naar coöperatief ouderschap, maar in situaties van hoog conflict is dit niet altijd mogelijk of zelfs wenselijk. Parallel Solo Ouderschap (PSO) biedt een alternatieve benadering, waarbij de focus ligt op het individuele ouderschap van elke ouder, naast elkaar, en niet op samenwerking.
Wat is Parallel Solo Ouderschap?
Parallel Solo Ouderschap is een therapeutische methodiek die is ontwikkeld door Vanessa Maes en Christel Cornelis, voortbouwend op het systeemdenken van Lieve Cottyn. Het is een benadering die zich richt op het versterken van de ouder-kindrelatie in de context van twee afzonderlijke gezinnen. In tegenstelling tot traditionele methoden, probeert PSO niet de ouderrelatie te herstellen of de communicatie tussen ouders te verbeteren. De kern van PSO ligt in het erkennen dat ouders, na een scheiding, ieder hun eigen verantwoordelijkheid hebben voor het ouderschap, zonder bemoeienis van de andere ouder. Dit betekent dat een kind in twee verschillende contexten zal opgroeien, met verschillende gebruiken en regels.
De Oorsprong en Ontwikkeling van PSO
PSO integreert concepten uit verschillende therapeutische stromingen, waaronder Acceptance and Commitment Therapy (ACT), geweldloos verzet, rouwtherapie en traumatherapie. De ontwikkeling van PSO is gebaseerd op de observatie dat ongeveer 25% van de gezinnen na een scheiding coöperatief ouderschap kan bewerkstelligen, terwijl ongeveer 25% juist in voortdurende spanningen en conflicten verzeild raakt. De overige 50% lukt het om het ouderschap “goed genoeg” vorm te geven, vaak door een vorm van parallel ouderschap te hanteren. PSO biedt een gestructureerde aanpak voor deze laatste groep, en kan ook een uitkomst bieden voor ouders die vastzitten in een conflictueuze situatie.
De Zes Pijlers van Parallel Solo Ouderschap
Om Parallel Solo Ouderschap succesvol te implementeren, zijn er zes pijlers die centraal staan:
- Werken aan de eigen kwetsuren: Het aanpakken van persoonlijke, partner- en ouderlijke kwetsuren.
- Verstevigen van de eigen ouderrol: Het staan voor de eigen waarden en het kind centraal stellen.
- Parallel ouder zijn: Het verdragen van verschillen tussen de ouders.
- Erkennen van het kind als actieve actor: Het kind zien als een actieve deelnemer in het systeem.
- Communiceren vanuit geweldloos verzet: Het benaderen van conflicten op een geweldloze manier.
- Steunpilaren onder het ouderschap: Het creëren van een steunend netwerk.
Deze pijlers vormen de basis voor een individueel traject, waarbij ouders leren om zich te versterken in hun ouderrol, de behoeften van hun kind te herkennen en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen communicatie en beslissingen.
De Cirkel van Invloed en Zelfverantwoordelijkheid
Een belangrijk concept binnen PSO is de "cirkel van invloed". In conflictsituaties ervaren ouders vaak een gevoel van machteloosheid. PSO helpt ouders om te identificeren waar ze wél invloed op hebben en zich daarop te focussen. Dit bevordert een gevoel van zelfverantwoordelijkheid en controle. Het gaat erom dat ouders zich richten op wat zij zelf kunnen doen om een stabiele en liefdevolle omgeving voor hun kind te creëren, zonder zich te laten meeslepen in de conflicten met de andere ouder.
Communicatie in Parallel Solo Ouderschap
Hoewel directe communicatie tussen ouders tot een minimum wordt beperkt, is het niet volledig afwezig. Er is nog steeds behoefte aan communicatie over belangrijke beslissingen die het welzijn van de kinderen beïnvloeden. PSO leert ouders om te communiceren op een manier die het conflict niet oplaait en de rust zo veel mogelijk bewaakt. Dit vereist discipline, zelfbeheersing en het vermogen om emoties opzij te zetten.
De Rol van de Hulpverlener
De rol van de hulpverlener in PSO is anders dan bij traditionele vormen van scheidingsbemiddeling. De focus ligt niet op het oplossen van conflicten tussen ouders, maar op het ondersteunen van de individuele ouder in zijn of haar ouderschap. De hulpverlener helpt de ouder om zich te concentreren op wat het kind nodig heeft, en om de eigen waarden en normen te handhaven, ongeacht de uitdagingen die de andere ouder met zich meebrengt. De hulpverlener zoekt naar manieren om de ouder te helpen de last te verminderen en de spiraal van actie-reactie te doorbreken.
Parallel Solo Ouderschap en de Kindperspectief
Het is essentieel dat ouders zich bewust zijn van de impact van de scheiding op hun kinderen. Kinderen groeien op in twee verschillende contexten, met verschillende gebruiken en regels. Ouders moeten hun kinderen steunen en begeleiden om hier een weg in te vinden. Het is belangrijk om het kind te helpen begrijpen dat het geliefd is door beide ouders, ook al leven ze niet meer samen.
Wanneer is Parallel Solo Ouderschap Geschikt?
Parallel Solo Ouderschap is met name geschikt voor ouders die in een hoogconflictueuze scheiding verwikkeld zijn, waarbij samenwerking onmogelijk is. Het kan ook een uitkomst bieden voor ouders die zich overweldigd voelen door de conflicten en behoefte hebben aan een manier om hun eigen verantwoordelijkheid voor het ouderschap terug te pakken. Het is belangrijk om te benadrukken dat PSO geen gemakkelijke oplossing is. Het vereist inspanning, zelfreflectie en de bereidheid om de focus te verleggen van de ex-partner naar het kind.
Training en Ondersteuning
Voor hulpverleners die met ouders in complexe scheidingssituaties werken, zijn er diverse trainingen beschikbaar rondom Parallel Solo Ouderschap. Deze trainingen bieden de juiste grondhouding, kennis en tools om ouders effectief te ondersteunen. IPSO+ is een instituut dat hoogwaardige trainingen aanbiedt op het gebied van PSO.
Conclusie
Parallel Solo Ouderschap is een veelbelovende benadering voor ouders na scheiding, met name in situaties van hoog conflict. Door de focus te verleggen van samenwerking naar individueel ouderschap, kunnen ouders een stabiele en liefdevolle omgeving voor hun kinderen creëren, zonder zich te laten meeslepen in de conflicten met de andere ouder. PSO vereist inspanning en zelfreflectie, maar kan ouders helpen om hun eigen verantwoordelijkheid voor het ouderschap terug te pakken en een positieve relatie met hun kinderen te behouden. Het is een benadering die de veerkracht van kinderen erkent en ouders helpt om te blijven staan, zelfs in de storm.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
