Ouderschap in Diversiteit: Adoptie en Juridische Aspecten voor Lesbische Koppels en Homo-ouders in België
juni 28, 2025
Ouderschapsverlof biedt ouders de mogelijkheid om meer tijd door te brengen met hun jonge kind, en de regelingen voor vaders zijn de afgelopen jaren aanzienlijk uitgebreid. Dit artikel geeft een overzicht van de rechten en mogelijkheden die vaders hebben op het gebied van verlof rondom de geboorte of adoptie van een kind, gebaseerd op de huidige wettelijke regelingen. Het behandelt geboorteverlof, aanvullend geboorteverlof en ouderschapsverlof, en geeft inzicht in de praktische aspecten van het aanvragen en opnemen van deze verlofvormen.
Geboorteverlof: De Eerste Dagen
Na de geboorte van een kind hebben vaders en partners recht op maximaal vijf dagen geboorteverlof. Dit verlof is volledig betaald en geldt voor het aantal uren dat de vader of partner normaal gesproken per week werkt. Een vader die vijf dagen per week werkt, heeft dus recht op vijf dagen betaald verlof, terwijl een vader die drie dagen per week werkt, recht heeft op drie dagen, oftewel 24 uur, betaald verlof. Dit verlof, ook wel partnerverlof of vaderschapsverlof genoemd, is bedoeld om de eerste periode na de geboorte samen door te brengen en de moeder te ondersteunen in haar herstel.
Aanvullend Geboorteverlof en Betaald Ouderschapsverlof
Sinds 1 juli 2020 kunnen partners maximaal vijf weken aanvullend geboorteverlof opnemen. Gedurende deze periode wordt geen salaris doorbetaald, maar kan een uitkering van het UWV worden ontvangen. Dit verlof is bedoeld voor partners van kinderen die op of na 1 juli 2020 zijn geboren. Vanaf augustus 2022 is het ouderschapsverlof verder uitgebreid. Vaders in loondienst hebben nu recht op in totaal negen weken betaald ouderschapsverlof, waarbij 70% van het dagloon wordt doorbetaald door het UWV. Dit betaalde verlof moet worden opgenomen binnen het eerste levensjaar van het kind.
Ouderschapsverlof: Meer Tijd voor Gezin
Naast het geboorteverlof en het aanvullend geboorteverlof bestaat er ook ouderschapsverlof. Dit is een wettelijke regeling die ouders de mogelijkheid biedt om tijdelijk minder te werken tot het kind acht jaar oud is. Ouders hebben recht op 26 keer het aantal uren dat ze per week werken aan ouderschapsverlof. Hoewel dit verlof in principe onbetaald is, kunnen ouders in sommige gevallen aanspraak maken op een uitkering van het UWV voor de eerste negen weken.
Wie Heeft Recht op Ouderschapsverlof?
Het recht op ouderschapsverlof geldt voor zowel vaders als moeders, en ook voor adoptieouders, pleegouders en stiefouders, mits het kind op hetzelfde adres woont. Om in aanmerking te komen, moet de vader of partner in loondienst zijn. ZZP’ers en ondernemers vallen momenteel nog niet onder de Wet WIEG (Wet Invoering Extra Geboorteverlof). Het is belangrijk te benadrukken dat beide ouders afzonderlijk recht hebben op ouderschapsverlof en dat het recht van de ene ouder niet overdraagbaar is op de andere.
Solozorg: Een Populaire Optie
Een steeds populairdere manier om vaderschapsverlof in te zetten is de zogenaamde solozorg. Hierbij neemt de vader het verlof op nadat de moeder weer aan het werk is gegaan. Uit onderzoek blijkt dat solozorg verschillende voordelen heeft, waaronder het vergroten van het zelfvertrouwen van de vader in zijn rol als verzorger, het bevorderen van een gelijkwaardige rolverdeling thuis, en het versterken van de band tussen vader en kind. Solozorg stelt moeders ook in staat om zich beter te focussen op hun re-integratie op de werkvloer, in de wetenschap dat hun kind in goede handen is.
Ouderschapsverlof en Werkloosheid
Wanneer een vader werkloos raakt, stopt het betaald ouderschapsverlof op de eerste dag van de werkloosheid. Het is wettelijk toegestaan om ouderschapsverlof op te nemen, zelfs als men (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt is, maar dit kan wel gevolgen hebben voor de re-integratie.
Praktische Zaken: Aanvraag en Afspraken
Het aanvragen van vaderschapsverlof of ouderschapsverlof verloopt in overleg met de werkgever. De aanvraag kan zowel mondeling als schriftelijk worden ingediend. Het is belangrijk om minimaal twee maanden en maximaal drie maanden van tevoren de werkgever op de hoogte te brengen van de intentie om verlof op te nemen. De werkgever kan het verlof niet weigeren, maar kan in overleg met de werknemer de uren anders indelen bij zwaarwegend bedrijfsbelang.
Financiële Aspecten en Toeslagen
Het opnemen van ouderschapsverlof kan gevolgen hebben voor het inkomen en eventuele toeslagen. Ouders die door het onbetaalde ouderschapsverlof onder het sociaal minimum komen, kunnen mogelijk aanvullende bijstand aanvragen bij het UWV of de gemeente. Het is belangrijk om te overwegen dat inkomensafhankelijke regelingen, zoals huurtoeslag en kinderopvangtoeslag, kunnen worden beïnvloed door een verandering in het inkomen. Ook de pensioenopbouw kan worden beïnvloed, afhankelijk van de pensioenregeling.
Trends en Ontwikkelingen
Statistieken laten zien dat het aandeel vaders dat ouderschapsverlof opneemt, de afgelopen jaren is toegenomen. In 2019 nam 20,48% van de mannen onder de 30 jaar ouderschapsverlof op, terwijl dit in 2021 26,49% was. Bij mannen van 40 jaar steeg dit percentage van 42,17% in 2019 naar 51,13% in 2021. Dit duidt op een groeiende bewustwording en acceptatie van de rol van vaders in de opvoeding en de wens om meer tijd met hun gezin door te brengen.
Belang van Betrokkenheid van de Vader
Onderzoek toont aan dat vaders die kort na de geboorte veel tijd met hun kind doorbrengen, ook in de jaren daarna meer betrokken zijn bij het gezin en de huishoudelijke taken. Dit bevordert een gelijkwaardige rolverdeling en draagt bij aan een positieve gezinssituatie. Een betrokken vader heeft ook een positieve invloed op de emotionele ontwikkeling van het kind.
Conclusie
De regelingen rondom ouderschapsverlof voor vaders zijn de afgelopen jaren aanzienlijk verbeterd, met de introductie van betaald ouderschapsverlof en de mogelijkheid tot aanvullend geboorteverlof. Vaders hebben nu meer mogelijkheden om actief deel te nemen aan de opvoeding van hun kind en om een sterke band met hun kind op te bouwen. Het is belangrijk dat vaders zich bewust zijn van hun rechten en mogelijkheden en dat ze in overleg met hun werkgever de beste invulling geven aan hun verlofperiode. De toenemende betrokkenheid van vaders bij de opvoeding is niet alleen gunstig voor het gezin, maar ook voor de ontwikkeling van het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
