Co-ouderschap: Een Overzicht van Afspraken en Juridische Aspecten
juni 28, 2025
Parallel ouderschap is een benadering die steeds vaker wordt overwogen in situaties waarin ouders na een scheiding moeite hebben om samen te werken, maar wel het welzijn van hun kinderen voorop willen stellen. Deze methodiek richt zich primair op de individuele ouder-kind relatie, in plaats van op het herstellen van de relatie tussen de ouders zelf. Het is een reactie op situaties waarin voortdurende conflicten en een gebrek aan communicatie het ouderschap negatief beïnvloeden.
Wat is Parallel Ouderschap?
Parallel ouderschap, ook wel Parallel Solo Ouderschap (PSO) genoemd, is een vorm van ouderschap waarbij ouders hun kinderen elk op hun eigen manier opvoeden, met minimale communicatie en emotionele betrokkenheid tussen elkaar. Het uitgangspunt is dat ouders, zelfs als ze niet in staat zijn om samen te werken, nog steeds verantwoordelijkheid kunnen nemen voor het bieden van een stabiele en liefdevolle omgeving voor hun kinderen. Dit betekent dat elke ouder in zijn of haar eigen huis de beslissingen neemt over de dagelijkse opvoeding, zolang deze beslissingen in het belang van het kind zijn.
De focus verschuift van het proberen te veranderen van de andere ouder naar het accepteren van de situatie en het concentreren op wat de ouder zelf kan beïnvloeden. Dit sluit aan bij de filosofie van Epictetus: "Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen. Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien."
De Vijf Pijlers van Parallel Ouderschap
Parallel ouderschap is gebaseerd op een aantal fundamentele principes. Ten eerste blijft er gezag bij beide ouders, wat betekent dat belangrijke beslissingen over de kinderen, zoals schoolkeuze, in principe samen genomen worden. Ten tweede staat het welzijn van de kinderen centraal. Ouders dienen zich te committeren aan het welzijn van hun kinderen, zelfs als dit betekent dat ze hun eigen behoeften op de tweede plaats moeten zetten. Onderzoek suggereert dat deze benadering het welzijn van kinderen kan verhogen, ondanks de gescheiden situatie van hun ouders.
Daarnaast biedt parallel ouderschap rust en ruimte, wat vooral belangrijk is in de chaotische periode na een scheiding. Het vermindert de focus op conflict en moedigt ouders aan om zich te concentreren op hun eigen rol als ouder. Een vijfde pijler is het hanteren van conflicten; de energie wordt niet meer besteed aan het veranderen van de andere ouder, maar aan het creëren van een stabiele omgeving voor de kinderen.
Wanneer is Parallel Ouderschap Geschikt?
Parallel ouderschap is met name geschikt in situaties waarin de communicatie tussen ouders ernstig is verstoord of zelfs onmogelijk is. Dit kan het geval zijn bij vechtscheidingen, waarbij sprake is van hoge conflicten en wederzijds wantrouwen. Het is ook een optie wanneer één van de ouders al verder in het afscheidsproces zit dan de ander, wat wrijving in het proces kan veroorzaken.
Echter, het is belangrijk om te overwegen of beide ouders in staat zijn om de fundamentele voorwaarden van parallel ouderschap te accepteren en vol te houden. Als één van de ouders dit niet kan, kan de methodiek averechts werken en leiden tot verdere conflicten. In situaties waarin er sprake is van ondertoezichtstelling (OTS) kan de schottenaanpak, een meer verplichtende vorm, een alternatief zijn.
De Rol van Professionals
Professionals, zoals hulpverleners, mediators en jeugdbeschermers, kunnen een belangrijke rol spelen bij het implementeren van parallel ouderschap. Zij kunnen ouders begeleiden bij het maken van afspraken en het hanteren van conflicten. Er bestaan diverse trainingen en opleidingen voor professionals die zich willen specialiseren in deze methodiek. Deze trainingen bieden kennis en tools om ouders en kinderen te ondersteunen in complexe scheidingssituaties.
De vernieuwde Toolbox ‘Ouders ondersteunen bij complex ouderschap na scheiding’ biedt professionals middelen zoals handleidingen, werkkaarten en psycho-educatie om de werkwijze van Parallel Solo Ouderschap toe te passen.
Uitdagingen en Valkuilen
Hoewel parallel ouderschap veel voordelen kan bieden, zijn er ook potentiële valkuilen. Een belangrijke uitdaging is dat de methodiek niet door beide ouders wordt gedragen. Als één van de ouders de informatieverstrekking over het leven van het kind naar de andere ouder afsluit, kan dit leiden tot kindschade of ouderverstoting. Het is essentieel dat ouders zich aan de gemaakte afspraken houden en deze niet naar eigen inzicht interpreteren.
Daarnaast is het belangrijk om te voorkomen dat ouders de methodiek gebruiken als excuus om niet te overleggen over het kind. Het is cruciaal dat ouders zich blijven inzetten voor het welzijn van hun kinderen en dat ze openstaan voor feedback en suggesties. Het Nederlands Jeugdinstituut hanteert een restrictieve interpretatie van parallel ouderschap, waarbij de nadruk ligt op het naleven van afspraken, wat kan leiden tot inflexibiliteit.
Parallel Ouderschap en de Schottenmethode
In complexe scheidingssituaties, met name bij vechtscheidingen, kan de schottenmethode een effectieve manier zijn om kinderen te ontlasten. Bij deze methode wordt de communicatie tussen ouders tijdelijk volledig stilgelegd en verloopt deze vaak via een jeugdbeschermer. Alle beslissingen worden dan door de jeugdbeschermer genomen, waardoor de ouders niet langer direct met elkaar in conflict komen.
De schottenmethode is bedoeld om een rustperiode te creëren waarin ouders zich kunnen concentreren op hun eigen opvoedrol en de kinderen onbelast contact kunnen hebben met beide ouders. Deze periode wordt vaak voor een half jaar afgesproken, waarna de situatie opnieuw wordt geëvalueerd.
Parallel Solo Ouderschap: Een Therapeutische Benadering
Parallel Solo Ouderschap (PSO) is meer dan alleen een praktische regeling; het is ook een therapeutische benadering die voortkomt uit de systemische visie van Lieve Cottyn. PSO integreert concepten uit verschillende therapeutische stromingen, zoals ACT, geweldloos verzet en rouwtherapie. De focus ligt op het versterken van de individuele ouder in de eigen rol en relatie tot het kind, en op het versterken van het kind in de eigen omgang met twee ouders.
Binnen PSO wordt gewerkt vanuit een cirkel van invloed, waarbij ouders leren zich te concentreren op wat ze wel kunnen beïnvloeden en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedrag. Dit helpt ouders om machteloosheid te verminderen en een gevoel van controle terug te krijgen.
Conclusie
Parallel ouderschap is een waardevolle benadering voor ouders die na een scheiding moeite hebben om samen te werken, maar wel het welzijn van hun kinderen voorop willen stellen. Het vereist een commitment van beide ouders om de fundamentele principes te respecteren en zich te concentreren op hun eigen rol als ouder. Professionals kunnen een belangrijke rol spelen bij het begeleiden van ouders en het bieden van ondersteuning. Hoewel er potentiële valkuilen zijn, kan parallel ouderschap een effectieve manier zijn om kinderen te beschermen tegen de negatieve gevolgen van een vechtscheiding en hen te helpen om een gezonde relatie met beide ouders te behouden. Het is essentieel om te onthouden dat de focus altijd moet liggen op wat het beste is voor het kind.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
