Parallel Ouderschap: Een Overzicht voor Ouders na Scheiding
juni 28, 2025
Meerouderschap, de opvoeding van een kind door meer dan twee volwassenen, is een gezinsvorm die in Nederland steeds vaker voorkomt. Hoewel de maatschappij zich ontwikkelt en meer ruimte biedt voor diverse gezinsvormen, loopt de wetgeving hierin achter. Dit artikel biedt een overzicht van de juridische aspecten van meerouderschap, de uitdagingen die dit met zich meebrengt, en praktische overwegingen voor ouders die kiezen voor deze gezinsvorm. De informatie is gebaseerd op de huidige stand van zaken en richt zich op intentioneel meerouderschap, waarbij ouders bewust kiezen voor een opvoedsituatie met meer dan twee verzorgers.
De Juridische Beperkingen
Volgens de huidige wetgeving kan een kind maximaal twee juridische ouders hebben. De geboortemoeder is automatisch juridisch ouder, en de tweede ouder wordt bepaald door factoren zoals huwelijk, erkenning of adoptie. Juridisch ouderschap brengt rechten en plichten met zich mee, waaronder de onderhoudsplicht, het erfrecht, het recht op omgang en toegang tot informatie over het kind. Ook is er een onderscheid tussen juridisch ouderschap en ouderlijk gezag. Ouderlijk gezag geeft het recht én de plicht om een kind te verzorgen en op te voeden, en kan bij één of twee personen liggen, ook als zij niet allebei juridisch ouder zijn (voogdij).
Deze wettelijke beperking creëert problemen voor gezinnen waarin meer dan twee volwassenen betrokken zijn bij de opvoeding. Ouders die geen juridische ouder zijn, hebben minder rechten en zijn afhankelijk van de juridische ouders voor belangrijke beslissingen, zoals medische zorg of schoolkeuze. Dit kan spanningen veroorzaken en frustratie opleveren. Ook is er onzekerheid over rechten en plichten in geval van overlijden of uit elkaar gaan van de juridische ouders.
Intentioneel Meerouderschap en de Praktische Uitdagingen
Intentioneel meerouderschap, waarbij ouders bewust kiezen voor een gezinsvorm met meer dan twee verzorgers, komt steeds vaker voor, bijvoorbeeld in regenbooggezinnen of bij stellen die samen met een alleenstaande ouder een kind opvoeden. In deze situaties is het essentieel om duidelijke afspraken te maken over de zorg- en opvoedtaken, de financiële lasten, de naam van het kind en hoe conflicten worden opgelost.
Het is belangrijk om te bespreken wat de motivatie is om voor meerouderschap te kiezen en wat men hoopt te bereiken. Ook is het goed om de verwachtingen en angsten van alle betrokkenen te bespreken. Tijdens de zwangerschap is het cruciaal om afspraken te maken over de bevalling, de kraamperiode en hoe de zorg voor het kind verdeeld wordt. Het kan nuttig zijn om te overwegen hoe de zorgregeling opgebouwd wordt, bijvoorbeeld met een opbouwregeling waarbij het kind geleidelijk meer tijd doorbrengt bij de verschillende ouders.
Ook financiële aspecten moeten goed geregeld worden. Denk aan de verdeling van de kosten van het kind, de kinderbijslag, het Kindgebonden Budget en de kinderopvangtoeslag. Daarnaast is het belangrijk om te bespreken wat er gebeurt als een van de ouders een partner krijgt of als er financiële problemen ontstaan.
Het Meerouderschapsplan: Een Noodzakelijke Stap
Gezien de juridische beperkingen is het voor meeroudergezinnen van groot belang om afspraken vast te leggen in een meerouderschapsplan (ook wel meerouderschapsovereenkomst genoemd). Dit plan biedt duidelijkheid over belangrijke zaken zoals de verdeling van zorg- en opvoedingstaken, de hoofdverblijfplaats van het kind, de verdeling van financiële lasten, de geslachtsnaam van het kind, hoe het kind geïnformeerd wordt over zijn of haar ontstaansgeschiedenis, en hoe conflicten worden opgelost en afspraken herzien kunnen worden.
Een voorbeeld: Lotte, Esmee, Thijs en Daan vormen samen een gezin. Volgens de huidige wet kunnen echter slechts 2 personen ouderlijk gezag hebben. In dit geval zijn dat Lotte (de geboortemoeder) en Esmee. Thijs en Daan hebben geen juridisch erkende ouderrol en kunnen beslissingen over belangrijke zaken niet afdwingen. Een meerouderschapsplan kan hier uitkomst bieden door de rollen en verantwoordelijkheden van alle ouders vast te leggen, wat stabiliteit creëert voor zowel de ouders als het kind.
De Ontwikkeling van het Kind en het Belang van Levensvaardigheden
Ouderschap is meer dan alleen opvoeden. Het krijgen van een kind is een ingrijpende gebeurtenis die veel veranderingen met zich meebrengt. Verschillende factoren hebben invloed op het ouderschap, zoals het partnerschap, de balans tussen werk en gezin, sociale contacten, de financiële situatie en de levensvaardigheden van de ouders.
De ontwikkeling van het kind en die van de ouders hebben een wisselwerking op elkaar. Als een ouder het ouderschap positief beleeft, heeft dit een positieve invloed op het vertrouwen, welzijn en opvoedgedrag. Dit kan gedragsproblemen voorkomen en het welzijn van het kind bevorderen. Het is belangrijk dat ouders zich goed voorbereiden op het aanstaande ouderschap, door erover te praten en onderling afspraken te maken.
Levensvaardigheden van ouders, zoals zelfbewustzijn, zelfmanagement, maatschappelijk bewustzijn, relatievaardigheden en verantwoordelijke besluitvorming, hebben een positief effect op het welzijn van ouders en hun kinderen.
Wettelijke Ontwikkelingen en Toekomstperspectief
Er is de afgelopen jaren veel discussie geweest over de noodzaak om de wetgeving aan te passen aan de veranderende gezinsvormen. De Staatscommissie Herijking Ouderschap heeft in 2016 geadviseerd om de mogelijkheid te bieden voor het toekennen van juridisch ouderschap en ouderlijk gezag aan maximaal vier ouders. Echter, het demissionaire kabinet heeft recentelijk besloten om geen wettelijke regeling te maken voor meeroudergezinnen, vanwege de kosten en de complexiteit van de uitvoering.
Hoewel de wetgeving vooralsnog niet is aangepast, is er wel aandacht voor de problemen die meeroudergezinnen ondervinden. Organisaties proberen de verlofregelingen aan te passen voor “andere” gezinsvormen en kijken naar de formuleringen en formulieren om deze “regenbooggezin” vriendelijker te maken.
Conclusie
Meerouderschap is een gezinsvorm die steeds vaker voorkomt, maar de huidige wetgeving biedt onvoldoende bescherming en duidelijkheid voor deze gezinnen. Juridisch kunnen kinderen slechts twee ouders hebben, wat leidt tot ongelijkheid en onzekerheid voor de andere betrokkenen. Het opstellen van een meerouderschapsplan is essentieel om afspraken vast te leggen en conflicten te voorkomen. Hoewel er geen wettelijke regeling in zicht is, is het belangrijk om te blijven pleiten voor een aanpassing van de wetgeving die recht doet aan de diversiteit van moderne gezinnen. Ouders die kiezen voor meerouderschap moeten zich bewust zijn van de juridische beperkingen en de praktische uitdagingen, en zich goed laten informeren en adviseren.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
