Verantwoordelijk Ouderschap: Plichten, Rechten en Ontwikkeling van het Kind
juni 28, 2025
In de complexe realiteit van scheidingen zoeken ouders voortdurend naar manieren om het welzijn van hun kinderen te waarborgen. Naast co-ouderschap, waarbij ouders samenwerken in de opvoeding, bestaat er een alternatieve benadering: parallel solo ouderschap. Deze methodiek, ontwikkeld door Lieve Cottyn in 2009, biedt een structuur waarbij ouders onafhankelijk van elkaar hun ouderschap invullen, met als doel conflicten te minimaliseren en een stabiele omgeving voor de kinderen te creëren. Dit artikel belicht de principes van parallel solo ouderschap, de praktische toepassing ervan, en de overwegingen voor ouders die deze route overwegen.
Parallel solo ouderschap is ontstaan uit de observatie dat voortdurende strijd tussen ouders schadelijk kan zijn voor kinderen. De kern van de benadering is dat ouders parallel aan elkaar zelfstandig kunnen opvoeden, waarbij hun verschillende opvoedingsstijlen elkaar niet hoeven te bestrijden. Het idee is niet om samenwerking te forceren, maar om ouders in staat te stellen hun eigen verantwoordelijkheid te nemen en een consistente opvoeding te bieden binnen hun eigen huishouden. Dit vereist een verschuiving in perspectief, van het idee dat ouders na een scheiding altijd samen moeten overleggen, naar de acceptatie dat kinderen kunnen opgroeien met twee verschillende ouders in twee verschillende huizen, elk met hun eigen dynamiek.
Parallel solo ouderschap kenmerkt zich door een aantal specifieke principes. Allereerst is er een minimale communicatie tussen de ouders, beperkt tot het noodzakelijke. De focus ligt op het opstellen van boodschappen die geen negatieve reactie uitlokken, waardoor een denkbeeldige muur tussen de twee huizen wordt opgebouwd. Dit betekent niet dat ouders elkaar negeren, maar dat de communicatie zakelijk en gericht is op het welzijn van het kind.
Ten tweede neemt elke ouder de volledige verantwoordelijkheid voor de beslissingen die betrekking hebben op het kind tijdens de tijd dat het kind bij hem of haar verblijft. Dit omvat opvoedbeslissingen, het stellen van grenzen, het stimuleren van hobby's en het maken van afspraken over verblijf. Het is cruciaal dat deze beslissingen consistent zijn en rekening houden met het feit dat het kind ook in het andere gezin verblijft. Beslissingen moeten voor het kind ook in de andere thuissituatie kunnen blijven gelden.
Een derde belangrijk aspect is het erkennen van het kind als een actieve actor in het systeem. Ouders worden aangemoedigd om te reflecteren op hun eigen gedrag en te erkennen dat hun reacties invloed hebben op het kind. Indien een ouder moeite heeft met reflectie, kan gedragsdeskundige ondersteuning nodig zijn.
Een ouderschapsplan is essentieel bij parallel solo ouderschap. Dit plan bevat duidelijke afspraken over alle aspecten van de opvoeding, zoals verblijfsregeling, communicatie, financiële verantwoordelijkheden en besluitvorming. Het is belangrijk dat beide ouders zich aan deze afspraken houden, aangezien er weinig ruimte is voor aanpassingen. Een onafhankelijke derde persoon, zoals een mediator, kan helpen bij het opstellen van het ouderschapsplan en het oplossen van eventuele conflicten.
Het is belangrijk om het verschil tussen parallel solo ouderschap en co-ouderschap te begrijpen. Co-ouderschap vereist een hoge mate van samenwerking en communicatie tussen de ouders, terwijl parallel solo ouderschap juist gebaseerd is op onafhankelijkheid. Co-ouderschap is niet altijd haalbaar, bijvoorbeeld bij onregelmatige werktijden of communicatieproblemen. In dergelijke gevallen kan parallel solo ouderschap een geschikter alternatief zijn.
Hoewel parallel solo ouderschap in eerste instantie gericht is op het verminderen van conflicten tussen ouders, is het uiteindelijke doel het welzijn van de kinderen te bevorderen. Door een stabiele en consistente omgeving te creëren in beide huizen, kunnen kinderen zich veiliger en zekerder voelen. Het is belangrijk dat ouders zich inzetten voor een goede relatie met hun kinderen en dat ze het contact met de andere ouder stimuleren.
De methodiek van parallel solo ouderschap steunt op zes pijlers: het werken aan eigen kwetsuren, het verstevigen van de eigen ouderrol, parallel ouder zijn en het verdragen van verschil, het erkennen van het kind als actieve actor, communiceren vanuit geweldloos verzet, en het creëren van steunpilaren onder het ouderschap. Deze pijlers vormen een raamwerk voor ouders om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen en een positieve relatie met hun kinderen te onderhouden.
Ouders die parallel solo ouderschap overwegen, kunnen baat hebben bij professionele begeleiding. Een procesbegeleider kan helpen bij het opstellen van een ouderschapsplan, het verbeteren van de communicatie en het omgaan met conflicten. Er zijn ook individuele oudertherapieën beschikbaar, waarbij ouders kunnen werken aan hun eigen emoties en gedrag. Het is belangrijk om een hulpverlener te vinden die bekend is met de principes van parallel solo ouderschap en die een neutrale en ondersteunende houding heeft.
In sommige gevallen, met name wanneer er sprake is van toezicht door jeugdbescherming, kan een meer verplichtende vorm van parallel solo ouderschap worden toegepast, bekend als de schottenaanpak. Deze aanpak houdt in dat de communicatie tussen de ouders tot een minimum wordt beperkt en dat er strikte afspraken worden gemaakt over de overdracht van het kind.
Hoewel parallel solo ouderschap een waardevolle benadering kan zijn, is het niet zonder beperkingen. Het vereist een hoge mate van zelfreflectie en discipline van beide ouders. Het is ook belangrijk om te erkennen dat parallel solo ouderschap niet altijd de beste oplossing is voor alle gezinnen. In sommige gevallen kan co-ouderschap, ondanks de uitdagingen, toch de voorkeur verdienen.
In de praktijk zien hulpverleners dat parallel ouderschap rust en duidelijkheid kan brengen voor ouders en kinderen. Het kan een uitkomst bieden in situaties waarin co-ouderschap niet haalbaar is. Echter, het is belangrijk om te benadrukken dat er nog weinig empirisch bewijs is voor de werkzaamheid van deze methodiek. Vervolgonderzoek is nodig om de effecten van parallel solo ouderschap op lange termijn te evalueren.
Parallel solo ouderschap is een alternatieve benadering van ouderschap na scheiding, die gericht is op het minimaliseren van conflicten en het creëren van een stabiele omgeving voor kinderen. Het vereist een hoge mate van zelfreflectie, discipline en een duidelijke ouderschapsplan. Hoewel het niet voor alle gezinnen geschikt is, kan het een waardevolle optie zijn voor ouders die niet in staat zijn om samen te werken. Het is belangrijk om professionele begeleiding te zoeken en de behoeften van het kind centraal te stellen. Parallel solo ouderschap biedt een weg naar rust en duidelijkheid, waarbij ouders de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen ouderschap en tegelijkertijd het welzijn van hun kinderen waarborgen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet