Co-ouderschap: Rechten, Plichten en Praktische Overwegingen na Scheiding

Co-ouderschap is een regeling die steeds vaker wordt toegepast na een scheiding, waarbij ouders gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van hun kinderen dragen. Hoewel er geen strikte wettelijke definitie bestaat, impliceert co-ouderschap een gelijke verdeling van zorg en kosten, en een actieve betrokkenheid van beide ouders in het leven van hun kinderen. Dit artikel biedt een overzicht van de rechten en plichten die gepaard gaan met co-ouderschap, de praktische aspecten van het opstellen van een ouderschapsplan, en de overwegingen die ouders moeten maken bij het kiezen voor deze vorm van ouderschap.

Wat is Co-ouderschap?

Co-ouderschap kenmerkt zich door de woorden 'evenveel', 'gelijk' en 'samen'. Het betekent dat ouders evenveel zorg en aandacht besteden aan hun kinderen, en dat zij samen verantwoordelijk zijn voor zowel praktische als financiële aspecten van de opvoeding. Volgens de Belastingdienst wordt er gesproken van co-ouderschap wanneer een kind 3 volle dagen per week bij de ene ouder is en 3 volle dagen per week bij de andere ouder, of om de week bij beide ouders verblijft. Deze 50-50 verdeling is vaak een vereiste voor het ontvangen van bepaalde belastingvoordelen, zoals de inkomensafhankelijke combinatiekorting.

Het doel van co-ouderschap is om een stabiele en liefdevolle omgeving te bieden waarin kinderen zich goed kunnen ontwikkelen, ondanks de scheiding van hun ouders. Beide ouders hebben gelijke rechten en verantwoordelijkheden met betrekking tot de opvoeding, gezondheid, opleiding en andere belangrijke zaken die het leven van hun kinderen beïnvloeden.

Wettelijke Aspecten van Co-ouderschap

De wet van 18 juli 2006 (art. 374 §2) stelt dat bij geschillen over de huisvesting van kinderen na scheiding, de rechter bij voorkeur een regeling van gelijkmatig verdeelde huisvesting onderzoekt, mits dit in het belang van het kind is. Echter, de rechter kan beslissen tot een ongelijke verdeling als dit beter aansluit bij de concrete omstandigheden van de zaak en het belang van de kinderen. In alle gevallen moet de beslissing van de rechter gemotiveerd zijn.

Het is belangrijk te benadrukken dat co-ouderschap niet wettelijk vastgelegd is, wat betekent dat ouders vrijheid hebben bij het opstellen van de regels. Echter, een rechter zal een ouderschapsplan alleen goedkeuren als alle afspraken eerlijk en in het belang van de kinderen zijn.

Het Ouderschapsplan: Een Cruciaal Document

Een ouderschapsplan is een verplicht document voor ouders met minderjarige kinderen die gaan scheiden. Dit plan bevat alle afspraken over de zorg en opvoeding van de kinderen, en dient als leidraad voor beide ouders. Het ouderschapsplan moet in ieder geval de volgende aspecten bevatten:

• De verdeling van de kosten: Wie betaalt welke kosten voor de opvoeding van de kinderen, zoals kleding, voeding, schoolgeld en hobby's?
• Afspraken over het gedrag: Richtlijnen voor de opvoeding, zodat er consistentie is in de aanpak.
• Praktische verdeling: Een duidelijke verdeling van de tijd die de kinderen bij beide ouders doorbrengen, inclusief feestdagen en vakanties.
• Communicatie: Afspraken over hoe ouders met elkaar communiceren over de kinderen.

Het is raadzaam om juridisch advies in te winnen bij het opstellen van een ouderschapsplan, om ervoor te zorgen dat alle afspraken juridisch bindend en in overeenstemming met de geldende wetgeving zijn. Een advocaat kan ook helpen bij het onderhandelen over de afspraken en het vertegenwoordigen van de belangen van een van de ouders.

Financiële Aspecten van Co-ouderschap

Bij co-ouderschap geldt niet automatisch dat de kosten van de kinderen gelijk verdeeld worden. De ouders dragen bij naar rato van hun draagkracht, wat betekent dat de ouder met het hogere inkomen meer betaalt. Er zijn verschillende manieren om de kosten te verdelen:

• Op basis van draagkracht: De ouder die het meest verdient betaalt een groter percentage van de kosten.
• Naar het aantal verzorgdagen: De ouder die het meest voor het kind zorgt, ontvangt een vast bedrag van de andere ouder.
• Gelijkwaardig: Beide ouders betalen de helft van de kosten.

Het is mogelijk om een aparte bankrekening te openen voor de kosten van de kinderen, en af te spreken wie welke bijdrage levert.

Co-ouderschap en Alimentatie

Als ouders co-ouderschap afspreken, kan dit invloed hebben op de hoogte van de kinderalimentatie. Omdat beide ouders ongeveer evenveel zorg dragen voor het kind, kan het zijn dat er geen of slechts een beperkte alimentatie verschuldigd is. De hoogte van de alimentatie wordt bepaald aan de hand van de draagkracht van beide ouders en de behoefte van het kind.

Wanneer is Co-ouderschap Niet Geschikt?

Hoewel co-ouderschap in veel gevallen een goede oplossing kan zijn, is het niet voor iedereen weggelegd. Het is belangrijk om kritisch te kijken naar de volgende vragen:

• Kunnen beide ouders goed met elkaar communiceren en samenwerken?
• Zijn beide ouders in staat om de zorg en opvoeding van de kinderen gelijkmatig te verdelen?
• Wonen beide ouders dicht genoeg bij elkaar om een goede verdeling van de tijd mogelijk te maken?
• Is het voor de kinderen acceptabel om regelmatig te wisselen van woonplaats?

Als een van deze vragen negatief beantwoord kan worden, is co-ouderschap mogelijk niet de beste optie. In sommige gevallen kan een andere regeling, zoals een omgangsregeling, geschikter zijn.

Co-ouderschap Weigeren of Aanvechten

Een ouder kan co-ouderschap weigeren of aanvechten, maar dit gebeurt meestal niet tijdens een bemiddeling. Tijdens bemiddeling wordt er gezocht naar een gezamenlijke oplossing, en is 'eisen' niet aan de orde. Als een ouder zijn slag wil slaan, moet hij of zij naar de rechtbank stappen.

De rechter zal de belangen van het kind voorop stellen bij het beoordelen van een verzoek tot weigering of aanvechting van co-ouderschap. De rechter kan beslissen tot een ongelijke verdeling van de huisvesting als dit in het belang van het kind is.

De Rol van een Advocaat

Een advocaat kan een waardevolle rol spelen bij co-ouderschap, met name tijdens het proces van scheiding en het opstellen van een ouderschapsplan. Een advocaat kan juridisch advies geven, helpen bij het onderhandelen over afspraken, juridische documenten opstellen en de belangen van een van de ouders vertegenwoordigen in de rechtbank.

Internationale Vergelijkingen

Onderzoek in landen zoals Zweden, België en Australië heeft aangetoond dat het invoeren van co-ouderschap als prioritair model niet altijd positieve resultaten oplevert. In Zweden leidde het niet tot meer communicatie of samenwerking tussen ouders, en in Australië werd het prioritair model afgeschaft omdat de bescherming van het kind tegen blootstelling aan geweld voorop moest staan.

Conclusie

Co-ouderschap is een complexe regeling die zorgvuldige overweging vereist. Het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn van hun rechten en plichten, en dat zij een ouderschapsplan opstellen dat in het belang van hun kinderen is. Hoewel co-ouderschap in veel gevallen een goede oplossing kan zijn, is het niet voor iedereen weggelegd. Het is essentieel om de specifieke omstandigheden van het gezin in overweging te nemen en de juiste beslissing te nemen op basis van het welzijn van de kinderen.

Bronnen

1. Uitelkaar.nl
2. Mijnrechten.be
3. Neobemiddeling.be
4. De Zaak in Recht
5. Bollen van Scheppingen
6. Jmouders.nl
7. WODC
8. Juridisch Loket