Co-ouderschap: Wanneer en op welke gronden kan het worden geweigerd?

Co-ouderschap, waarbij beide ouders een gelijkwaardige rol spelen in de zorg en opvoeding van hun kinderen na een scheiding, is niet altijd de meest geschikte regeling. Hoewel het vaak wordt voorgesteld als de standaard, bestaat er geen wettelijke verplichting tot co-ouderschap. Zowel vaders als moeders hebben het recht om co-ouderschap te weigeren, mits daar gegronde redenen voor zijn. De beslissing hierover wordt uiteindelijk genomen in het belang van het kind.

De Basisprincipes van Co-ouderschap en Gelijkwaardig Ouderschap

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen co-ouderschap en gelijkwaardig ouderschap. Co-ouderschap impliceert een ongeveer gelijke verdeling van de tijd die kinderen bij beide ouders doorbrengen, evenals een gelijke verdeling van de zorg- en opvoedtaken. Gelijkwaardig ouderschap daarentegen, verwijst naar een situatie waarin beide ouders evenveel rechten en verantwoordelijkheden hebben, maar dit hoeft niet noodzakelijk te resulteren in een 50/50 verdeling van de verblijfstijd. De invulling van gelijkwaardig ouderschap is afhankelijk van de specifieke omstandigheden.

De wet stelt geen regels voor co-ouderschap, maar vereist wel dat ouders, bij gezamenlijk gezag, samen afspraken maken over de zorg voor hun kinderen. Deze afspraken worden vastgelegd in een ouderschapsplan, dat ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de rechtbank.

Gronden voor Weigering van Co-ouderschap

Er zijn diverse redenen waarom een ouder co-ouderschap kan weigeren. Deze redenen moeten echter worden onderbouwd en aangetoond aan de rechtbank. Enkele veelvoorkomende gronden zijn:

• Veiligheid van het kind: Indien er sprake is van huiselijk geweld, misbruik of verwaarlozing door de andere ouder, kan co-ouderschap worden geweigerd om de veiligheid en het welzijn van het kind te waarborgen.
• Stabiliteit van de leefomgeving: Een stabiele leefomgeving is essentieel voor de ontwikkeling van een kind. Als co-ouderschap deze stabiliteit in gevaar brengt, bijvoorbeeld door frequente verhuizingen of een gebrek aan routine, kan het worden geweigerd.
• Geestelijke en lichamelijke gezondheid van de ouders: Ernstige gezondheidsproblemen van een van de ouders die de zorg voor het kind beïnvloeden, kunnen een reden zijn om co-ouderschap te weigeren.
• Werkelijk vermogen tot co-ouderschap: Als een van de ouders niet in staat is om effectief samen te werken of te communiceren met de andere ouder, kan dit de co-ouderschapsregeling belemmeren.
• Afstand tussen de woonplaatsen: Een grote geografische afstand tussen de woonplaatsen van de ouders kan praktische problemen opleveren, zoals vervoer naar school en buitenschoolse activiteiten. Een maximale afstand van zeven kilometer wordt vaak genoemd als richtlijn, maar dit is geen harde regel.
• Zwaarwegende belangen van het kind: In situaties waarin omgang met een ouder in strijd is met de zwaarwegende belangen van het kind, kan de rechter omgangsrecht ontzeggen.

Het is van belang te benadrukken dat de rechter altijd het belang van het kind vooropstelt. De wensen van de ouders zijn ondergeschikt aan wat het beste is voor de ontwikkeling en het welzijn van het kind.

De Procedure bij Weigering van Co-ouderschap

Indien een ouder co-ouderschap wil weigeren, dient dit via de rechtbank te worden aangevraagd. De procedure omvat de volgende stappen:

1. Indienen van een verzoek: De ouder dient een verzoek in bij de rechtbank, waarin de redenen voor de weigering van co-ouderschap worden uiteengezet.
2. Bewijsvoering: De ouder moet bewijs leveren ter ondersteuning van de gronden waarop de weigering is gebaseerd. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit rapporten van hulpverleners, getuigenverklaringen of medische documenten.
3. Hoorzitting: Er zal een hoorzitting plaatsvinden, waarbij beide ouders de gelegenheid krijgen om hun standpunt toe te lichten.
4. Beslissing van de rechter: Na het overwegen van alle bewijzen en argumenten, zal de rechter een beslissing nemen.

Het is sterk aan te raden om juridisch advies in te winnen tijdens deze procedure. Een advocaat kan helpen bij het verzamelen van bewijs, het opstellen van het verzoekschrift en het vertegenwoordigen van de ouder tijdens de hoorzitting.

Mediation als Alternatief

Voordat een zaak voor de rechter komt, kan mediation een waardevol alternatief zijn. Mediation is een proces waarbij een neutrale derde partij, de mediator, de ouders helpt om tot een overeenkomst te komen. Mediation kan een effectieve manier zijn om conflicten op te lossen en een ouderschapsplan op te stellen dat voor beide ouders werkt.

Alternatieven voor Co-ouderschap

Indien co-ouderschap niet mogelijk of wenselijk is, zijn er verschillende alternatieven:

• Omgangsregeling: Bij een omgangsregeling heeft één ouder het gezag en de andere ouder recht op omgang met het kind. De omgangsregeling specificeert de frequentie, duur en locatie van de omgang.
• Parallel ouderschap: Bij parallel ouderschap communiceren ouders zo min mogelijk met elkaar en hebben ze elk hun eigen leven en gezin. Een onafhankelijke derde partij kan worden ingeschakeld om het contact tussen ouders te ondersteunen.
• Zorgregeling: Bij een zorgregeling hebben beide ouders gezamenlijk het gezag en delen ze de zorg- en opvoedtaken, maar zonder noodzakelijkerwijs een gelijke verdeling van de verblijfstijd.

Het Belang van Communicatie en Flexibiliteit

Ongeacht de gekozen vorm van ouderschap is goede communicatie essentieel. Ouders moeten proberen om, ondanks hun eigen gevoelens, het belang van het kind voorop te stellen. Het is belangrijk om te voorkomen dat kinderen betrokken worden bij conflicten en dat zij de loyaliteit van hun ouders verliezen. Flexibiliteit is ook belangrijk, aangezien de behoeften van kinderen veranderen naarmate ze ouder worden.

De Rol van het Kind

De wensen van het kind dienen serieus te worden genomen, vooral bij oudere kinderen. De rechter kan het kind verhoren om zijn of haar mening te peilen. Het is echter belangrijk te onthouden dat de rechter uiteindelijk beslist wat het beste is voor het kind, rekening houdend met alle relevante factoren.

Conclusie

Co-ouderschap is niet altijd de ideale oplossing voor alle gescheiden ouders. Er zijn diverse gronden waarop co-ouderschap kan worden geweigerd, mits deze gronden worden onderbouwd en aangetoond aan de rechtbank. Het belang van het kind staat altijd voorop, en de rechter zal een beslissing nemen op basis van wat het beste is voor de ontwikkeling en het welzijn van het kind. Mediation kan een waardevol alternatief zijn om tot een overeenkomst te komen, en er zijn verschillende alternatieven voor co-ouderschap beschikbaar, afhankelijk van de specifieke omstandigheden. Goede communicatie en flexibiliteit zijn essentieel, ongeacht de gekozen vorm van ouderschap.

Bronnen

1. Sarah Koller
2. Appelman Advocaten
3. Kinderopvang Lappelein
4. Kinderopvang Lappelein
5. Advocaatzoeken
6. Stellicher Advocaten
7. Vechtscheidingshulp
8. Babyhelp
9. Snijders Advocaten
10. WVB Advocaten
11. Uitelkaar