Co-ouderschap is een steeds vaker gekozen vorm van ouderschap na een scheiding, waarbij beide ouders een gelijkwaardige rol blijven spelen in het leven van hun kinderen. Tot ongeveer 1995 werden kinderen na een scheiding bijna altijd toegewezen aan de moeder, maar de wetgeving en maatschappelijke opvattingen zijn inmiddels veranderd. De Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding (2009) heeft hierin een belangrijke rol gespeeld. Dit artikel biedt een overzicht van de verschillende vormen van co-ouderschap, de afspraken die gemaakt moeten worden en praktische voorbeelden van zorgregelingen.
Wat is Co-ouderschap?
Co-ouderschap is een regeling die gescheiden ouders overeenkomen, waarbij zij de zorg voor en de opvoeding van hun kinderen delen. Een belangrijk uitgangspunt is dat de kinderen ongeveer evenveel tijd doorbrengen in de woningen van hun vader en hun moeder. Het is een benadering die voortkomt uit het idee dat kinderen beide ouders nodig hebben voor een gezonde ontwikkeling. Meer dan 90 procent van de ouders houdt na hun scheiding gezamenlijk ouderlijk gezag over de kinderen, wat betekent dat beide ouders beslissingen mogen nemen over hun kind.
Verschillende Vormen van Co-ouderschap
Er zijn verschillende manieren om co-ouderschap te organiseren. De meest voorkomende vormen zijn:
- 50/50 Co-ouderschap: In deze regeling besteden beide ouders evenveel tijd aan de zorg en opvoeding van de kinderen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een week-op-week-af schema, waarbij de kinderen de ene week bij de ene ouder verblijven en de volgende week bij de andere ouder.
- Co-ouderschap met een andere verdeling: Het is ook mogelijk om een andere verdeling te kiezen, bijvoorbeeld 70/30, waarbij één ouder iets meer zorgtaken op zich neemt dan de andere. Dit kan bijvoorbeeld van toepassing zijn als één ouder meer flexibele werktijden heeft of dichter bij de school van de kinderen woont.
- Parallel Ouderschap: Bij parallel ouderschap communiceren ouders onregelmatig of alleen in noodgevallen. Elke ouder neemt eigen beslissingen over de kinderen, zolang ze in het huis van die ouder zijn. Deze vorm vereist vaak de hulp van een derde partij, zoals een bemiddelaar, om conflicten te voorkomen.
Het Ouderschapsplan: Een Cruciaal Document
Voor ouders die willen scheiden en kinderen hebben die jonger zijn dan 18 jaar, is het wettelijk verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Dit plan is een leidraad voor de opvoeding en zorg van de kinderen en bevat onder andere een zorgregeling of omgangsregeling.
Een goed ouderschapsplan bevat de volgende elementen:
- Gezag: Wie heeft het gezag over de kinderen? In de meeste gevallen hebben beide ouders gezamenlijk het gezag.
- Zorgregeling: Hoe wordt de zorg en opvoeding van de kinderen verdeeld? Dit omvat onder andere de verblijfplaats van de kinderen, de verdeling van de schoolvakanties en de verantwoordelijkheid voor de dagelijkse zorg.
- Financiële afspraken: Hoe worden de kosten voor de kinderen verdeeld? Dit omvat onder andere de kosten voor kinderopvang, kleding, voeding en medische zorg.
- Communicatie: Hoe zullen de ouders met elkaar communiceren over de kinderen? Het is belangrijk om afspraken te maken over de manier waarop informatie wordt uitgewisseld en beslissingen worden genomen.
- Onderwijs: Hoe worden beslissingen over het onderwijs van de kinderen genomen?
- Gezondheidszorg: Hoe worden beslissingen over de gezondheidszorg van de kinderen genomen?
Voorbeelden van Zorgregelingen
Er zijn verschillende voorbeelden van zorgregelingen die ouders kunnen gebruiken als basis voor hun eigen ouderschapsplan.
- Week-op-week-af schema: De kinderen verblijven de ene week bij de ene ouder en de volgende week bij de andere ouder.
- D-dagen schema: De kinderen verblijven op bepaalde dagen van de week bij de ene ouder en de rest van de dagen bij de andere ouder. Bijvoorbeeld dinsdag en donderdag bij de ene ouder, de rest van de week bij de andere.
- Afwisselende weekenden: De kinderen verblijven afwisselend in het weekend bij de ene ouder.
- Feestdagen en vakanties: Er moeten duidelijke afspraken worden gemaakt over hoe feestdagen en vakanties worden verdeeld.
Een voorbeeld van een 50/50 co-ouderschapsregeling kan er als volgt uitzien:
| Dag | Voor school | Na school | Avond en nacht |
|---|---|---|---|
| Maandag | Ouder 1 | Ouder 1 | Ouder 1 |
| Dinsdag | Ouder 1 | Ouder 1 | Ouder 1 |
| Woensdag | Ouder 1 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Donderdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Vrijdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Zaterdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Zondag | Ouder 2 | Ouder 1 | Ouder 1 |
Belangrijke Overwegingen en Afspraken
Naast de zorgregeling zijn er nog andere belangrijke overwegingen en afspraken die in het ouderschapsplan moeten worden opgenomen:
- Communicatie: Open en respectvolle communicatie tussen de ouders is essentieel voor een succesvolle co-ouderschapsregeling.
- Flexibiliteit: Het is belangrijk om flexibel te zijn en bereid te zijn om de regeling aan te passen indien nodig.
- Kinderen centraal: De belangen van de kinderen moeten altijd voorop staan.
- Nieuwe partner: Op het moment dat een ouder een nieuwe partner heeft, moet hij/zij de andere ouder hiervan in kennis stellen, alvorens de kinderen hiervan op de hoogte gesteld worden.
- Overdracht: Duidelijke afspraken over de overdracht van de kinderen tussen de ouders zijn belangrijk om spanningen te voorkomen.
- Financiële verantwoordelijkheid: Duidelijke afspraken over de financiële verantwoordelijkheid voor de kinderen zijn essentieel.
Juridische Vastlegging en Hulp
Het ouderschapsplan kan door beide ouders worden ondertekend en, indien gewenst, door een notaris worden bekrachtigd om het juridisch bindend te maken. In geval van geschillen of als ouders behoefte hebben aan begeleiding, kan het raadzaam zijn om een mediator of oudercoach in te schakelen. Een familierechtadvocaat kan ook helpen om ervoor te zorgen dat alle juridische aspecten goed zijn afgedekt.
Conclusie
Co-ouderschap kan een succesvolle manier zijn om de zorg voor kinderen te delen na een scheiding. Het is belangrijk om een goed ouderschapsplan op te stellen, waarin duidelijke afspraken worden gemaakt over de zorgregeling, financiële verantwoordelijkheid en communicatie. De belangen van de kinderen moeten altijd voorop staan en de ouders moeten bereid zijn om flexibel te zijn en de regeling aan te passen indien nodig. Regelmaat in de omgang met de niet-verzorgende ouder is van groot belang voor de stabiliteit en ontwikkeling van het kind.
