Ouderschap in Ontwikkeling: Een Uitdaging en de Rol van Ouderbegeleiding

Ouderschap is een complexe en veelzijdige taak, die verder gaat dan enkel de opvoeding van een kind. Het is een proces dat zowel de ontwikkeling van het kind als die van de ouders beïnvloedt. Uit onderzoek blijkt dat het idee van ‘gelukkig ouderschap’ een mythe is; hoewel de geboorte van een kind een nieuwe vorm van liefde brengt, ervaren ouders vaak minder geluk en tevredenheid over hun leven dan koppels zonder kinderen. Effectieve ouderbegeleiding richt zich daarom op het welzijn van zowel het kind als de ouders, en erkent de uitdagingen die inherent zijn aan het ouderschap. Dit artikel belicht verschillende aspecten van ouderschap en ouderbegeleiding, gebaseerd op beschikbare informatie.

De Complexiteit van Ouderschap

Ouderschap is één van de grootste uitdagingen in het leven, en investeren in een positieve beleving van het ouderschap is een belangrijke beschermende factor voor de gezonde ontwikkeling van kinderen. Het is een continu proces waarin ouders voortdurend moeten uitvinden wat werkt voor hun kind. De verwachtingen van ouders ten aanzien van het ouderschap spelen een cruciale rol. Wanneer deze verwachtingen realistisch zijn, groeit het zelfvertrouwen van de ouders. Echter, wanneer de realiteit anders blijkt te zijn, kan het vertrouwen afnemen. Een goede voorbereiding op het aanstaande ouderschap kan helpen om met deze veranderingen om te gaan.

Het is belangrijk te beseffen dat ouderschap niet alleen draait om het vervullen van de behoeften van het kind, maar ook om het erkennen en ondersteunen van de behoeften van de ouders zelf. Professionals die zich bekommeren om de opvoeding van kinderen, moeten zich ook bekommeren om het welzijn en de ‘uitrusting’ van de ouders. Ouders vinden het vaak fijn om hun gevoelens te uiten, te klagen of samen verwachtingen te managen. Dit voorkomt dat gevoelens te hoog oplopen.

De Rol van de Professional in Ouderbegeleiding

Professionals die met (aanstaande) ouders en jeugdigen werken, moeten structureel aandacht hebben voor het opvoedvertrouwen, de ouderschapsbeleving en het welzijn van ouders. Door aan te sluiten bij ouders en te investeren in het ouderschap, kunnen professionals een vanzelfsprekende partner worden om vragen, onzekerheden of frustraties rondom het ouderschap te bespreken. Het is essentieel om bij ieder contact opnieuw te beseffen wat het betekent om een ouder te zijn en wat er allemaal bij het ouderschap komt kijken.

Uit onderzoek blijkt dat ouders vaak vinden dat hun eigen deskundigheid onvoldoende wordt meegenomen in gesprekken met professionals. Dit kan leiden tot onzekerheid en ervoor zorgen dat zij niet altijd de hulp vragen en krijgen die zij nodig hebben. Het is daarom belangrijk om in verbinding te zijn met ouders en hun perspectief te respecteren. Professionals moeten zich bewust zijn van hun eigen invloed en een ondersteunende houding aannemen.

Verschillende Benaderingen in Ouderbegeleiding

Er bestaan verschillende benaderingen in ouderbegeleiding, die elk hun eigen focus en methoden hebben. Een benadering richt zich op het helpen van ouders om afscheid te nemen van hun oorspronkelijke rol als opvoeder en hun nieuwe rol in te vullen, bijvoorbeeld in de context van pleegzorg. Deze interventie bestaat uit vijftien contacten met ouders, pleegouders en het kind, verdeeld over drie fases: doelstelling, werken aan de doelen en afronding.

Een andere benadering, zoals de OBIC-ouderbegeleiding, is ontwikkeld door jeugdpsycholoog Marnix van Rossum en combineert therapeutische technieken gericht op ouders met individuele technieken gericht op het kind. OBIC staat voor ‘Out of the Box, Into your Centre’ en richt zich op het helpen van ouders om dicht bij zichzelf te blijven en diepgewortelde patronen te doorbreken.

Daarnaast zijn er opleidingen die professionals helpen om gezins-, opvoedings- en ontwikkelingsproblemen te benaderen vanuit ouderschapstheorie en om de vele methoden die zij al kennen, toe te passen vanuit het perspectief van ouderschap en het werken met ouders. Deze opleidingen omvatten vaak een combinatie van klassikale bijeenkomsten en online activiteiten, zoals intervisie en casusopdrachten.

De Ontwikkeling van Ouderschap en de Invloed van de Maatschappij

De ontwikkeling van ouderschap is een complex proces dat beïnvloed wordt door verschillende factoren, waaronder de levensfase van de ouders, hun partnerschap, de maatschappij en eventuele belastende omstandigheden. Het is belangrijk om de plaats van ouderschapstheorie binnen de hulpverlening te begrijpen, zowel ontwikkelings- als praktijktheorieën.

De maatschappij speelt een belangrijke rol in de beleving van ouderschap. Ouders worden geconfronteerd met verschillende verwachtingen en normen, die soms moeilijk te verenigen zijn met hun eigen waarden en behoeften. Het is belangrijk voor professionals om zich bewust te zijn van deze contextuele invloeden en ouders te ondersteunen bij het navigeren door deze complexiteit.

Specifieke Situaties en Interventies

In specifieke situaties, zoals bij een pleegzorgplaatsing, is het cruciaal om de samenwerking tussen pleegouders en ouders te verbeteren. Interventies die gericht zijn op het helpen van ouders bij het verwerken van hun rouw en het accepteren van de nieuwe situatie, kunnen het risico op vroegtijdige beëindiging van de pleegzorgplaatsing verminderen.

Ook in situaties waarin veiligheid in het geding is, is het belangrijk om de ouderbegeleidende positie te behouden. Dit vereist inzicht in de verschillen tussen opvoederschap en ouderschap, en de implicaties hiervan voor de belangrijkste contexten waarin opvoederschap met professionals wordt gedeeld.

Het Belang van Levensvaardigheden

Levensvaardigheden van ouders hebben een positief effect op het welzijn van ouders en hun kinderen. Deze vaardigheden helpen ouders om met dagelijkse (lastige) situaties om te gaan, zoals plannen, creatief denken, het reguleren van emoties, het omgaan met stress en relaties. Het ontwikkelen van deze vaardigheden kan ouders helpen om veerkrachtiger te worden en beter te kunnen omgaan met de uitdagingen van het ouderschap.

Conclusie

Ouderschap is een complexe en uitdagende taak die een positieve beleving vereist voor zowel de ouders als het kind. Effectieve ouderbegeleiding richt zich op het welzijn van beide partijen en erkent de invloed van verschillende factoren, zoals de levensfase van de ouders, de maatschappij en eventuele belastende omstandigheden. Professionals spelen een cruciale rol in het ondersteunen van ouders en het bevorderen van een positieve ouderschapsbeleving. Door in verbinding te zijn met ouders, hun perspectief te respecteren en verschillende benaderingen in ouderbegeleiding toe te passen, kunnen professionals een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van zowel het kind als de ouders. Het is essentieel om te onthouden dat investeren in ouderschap een belangrijke beschermende factor is voor het gezond opgroeien van kinderen.

Bronnen

1. NJI - Ouderbegeleiding na een opvoedingsbesluit
2. CJG Prof - Ouderschap en ouderbegeleiding
3. NCJ - Investeren in ouderschap
4. Rino Groep - Opleiding ouderbegeleiding
5. Inholland - Ouder- en gezinsbegeleiding
6. Ouderschapskennis.nl
7. BSL - Ouderschap en ouderbegeleiding
8. NJI - Opvoeden en ouderschap
9. OBIC-ouderbegeleiding
10. IMH Nederland - E-learning ouderbegeleiding