Co-ouderschap na Scheiding: Een Overzicht van Vormen, Overwegingen en Praktische Aspecten
juni 27, 2025
Jaarlijks krijgen ongeveer 49.000 kinderen in Nederland te maken met de scheiding van hun ouders. In veel gevallen verloopt dit proces zonder grote problemen, maar er zijn situaties waarin de scheiding het contact tussen ouders en kind bemoeilijkt. Ouderschap Blijft is een methodiek die zich richt op het ondersteunen van ouders en kinderen in deze complexe situaties, met als doel een onbelemmerd contact tussen kind en beide ouders te waarborgen. Deze aanpak is gebaseerd op het principe dat kinderen recht hebben op een relatie met beide ouders, ook na een scheiding.
Het Belang van Continuïteit in Ouderschap
Het behouden van een goede relatie met beide ouders wordt als essentieel beschouwd voor de gezonde ontwikkeling van een kind. Ouderschap Blijft erkent dat een scheiding een transitieproces is, een periode van verandering waarin het oude wordt losgelaten en er ruimte ontstaat voor iets nieuws. Dit proces kent verschillende fasen, waaronder ombouw, opbouw, afbouw en voortbouw, waarbij chaos een normaal onderdeel kan zijn. De focus ligt op het creëren van een nieuw narratief, los van conflicten en schuldvragen, en op het bevorderen van veerkracht, flexibiliteit en gedeelde verantwoordelijkheid.
Doelgroep en Indicaties voor Ouderschap Blijft
Ouderschap Blijft is primair bedoeld voor ouders die na een scheiding moeite hebben om met elkaar te communiceren. Dit geldt met name in situaties waarin er sprake is van veel conflicten, bijvoorbeeld over de opvoeding of het contact met het kind. In sommige gevallen spreken ouders zelfs helemaal niet meer met elkaar. In dergelijke gevallen is het van belang om samen te leren communiceren, in het belang van het kind. De hulpverlening richt zich op het bevorderen van een constructieve samenwerking tussen ouders, waarbij de sociaal-emotionele veiligheid van het kind voorop staat.
De methodiek is specifiek geschikt voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar, wanneer omgang met de uitwonende ouder niet plaatsvindt of problematisch verloopt. Het is een vorm van omgangsbemiddeling en -begeleiding die erop gericht is om het contact tussen het kind en beide ouders te herstellen of te verbeteren.
De Aanpak van Ouderschap Blijft
De aanpak van Ouderschap Blijft is altijd op maat, afgestemd op de specifieke behoeften van de ouders en het kind. Het traject kan bestaan uit een afwisseling van begeleide omgangsmomenten, oudergesprekken en gesprekken met de kinderen. Beide ouders hebben één neutrale bemiddelaar die de gesprekken begeleidt en de focus legt op het vormgeven van het ouderschap.
Centraal staat het stimuleren van ‘samen ouderschap’, waarbij ouders worden aangemoedigd om te focussen op hun gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het kind, in plaats van op hun ex-partnerschap. De hulpverleners bieden bemiddeling om ouders te bewegen naar deze gezamenlijke benadering.
De methodiek maakt gebruik van verschillende technieken, waaronder mediation, oplossingsgerichte technieken, motiverende gespreksvoering en psycho-educatie. Psycho-educatie omvat het geven van informatie en tools aan ouders om hun ouderschapsvaardigheden te verbeteren.
Kindgesprekken vormen een belangrijk onderdeel van de aanpak. Hierbij wordt het kind de mogelijkheid geboden om zijn of haar gevoelens en behoeften te uiten. De kindbegeleiders voeren gesprekken met de kinderen om te weten hoe het met hen gaat en om hen te ondersteunen in het verwerkingsproces.
Verschillende Vormen van Ondersteuning
Binnen Ouderschap Blijft zijn er verschillende vormen van ondersteuning mogelijk, afhankelijk van de situatie:
- Bemiddeling: Bemiddelingsgesprekken met ouders over de onderlinge communicatie en samenwerking met betrekking tot het ouderschap. Dit is van toepassing wanneer er al een omgangsregeling is tussen het kind en de uitwonende ouder.
- Omgangsbegeleiding: Bemiddelingsgesprekken en begeleide omgang. Dit traject wordt ingezet wanneer er nog geen omgangsregeling tot stand is gekomen. Begeleide omgang biedt een veilige en positieve omgeving voor de ontmoetingen tussen het kind en de uitwonende ouder.
Stevig Ouderschap: Ondersteuning bij de Start
Naast Ouderschap Blijft bestaat er ook Stevig Ouderschap, een programma dat zich richt op ouders van pasgeboren kinderen die extra hulp nodig hebben. Dit programma is bedoeld voor ouders die onzeker zijn over het ouderschap, weinig steun ervaren uit hun omgeving, een belaste jeugd hebben gehad of kampen met verslaving of psychische problemen. Een gespecialiseerde jeugdverpleegkundige komt gedurende 18 maanden ongeveer 6 keer langs voor een huisbezoek van 90 minuten, waarin vragen over de verzorging en opvoeding van het kind kunnen worden gesteld en de achtergrond van de ouders wordt besproken. Er is ook een prenatale variant, Prenataal Stevig Ouderschap, die al tijdens de zwangerschap kan worden gestart.
Het Kenniscentrum Kind en Scheiding
Het Kenniscentrum Kind en Scheiding speelt een belangrijke rol in de ondersteuning van ouders en kinderen bij scheiding. Het centrum biedt informatie, advies, ondersteuning, training, begeleiding en verwijzing op een laagdrempelige en niet-veroordelende manier. Professionals kunnen hier terecht voor advies en informatie, en er worden regelmatig spreekuren georganiseerd met advocaten, mediators, kindercoaches en emotietherapeuten. De missie van het Kenniscentrum is om de negatieve gevolgen van een scheiding voor kinderen en gezinnen te beperken door zo vroeg mogelijk betrokken te raken.
Toekomstperspectief en Onderzoek
De effectiviteit van de nieuwe werkwijze van gezinsvertegenwoordigers, zoals toegepast in de pilot “Een goed begin”, wordt wetenschappelijk onderzocht door TNO. Hoewel het nog te vroeg is voor definitieve conclusies, zijn de eerste resultaten veelbelovend. De vraag naar deze vorm van ondersteuning groeit, mede dankzij positieve ervaringen die via mond-tot-mondreclame worden gedeeld. De toekomst van de pilot is echter nog onzeker, en het is van belang dat de ondersteuning kan worden voortgezet, gezien de toenemende vraag en de impact op duurzaam ouderschap na scheiding. Een positief onderzoeksresultaat en erkenning door het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) kunnen hierin een belangrijke rol spelen.
Conclusie
Ouderschap Blijft is een waardevolle methodiek die ouders en kinderen ondersteunt bij het navigeren door de complexe uitdagingen van scheiding. Door te focussen op constructieve communicatie, samenwerking en het welzijn van het kind, draagt Ouderschap Blijft bij aan het behouden van een gezonde relatie tussen kind en beide ouders, ook na een scheiding. De combinatie van bemiddeling, begeleide omgang en psycho-educatie biedt een op maat gemaakte aanpak die is afgestemd op de specifieke behoeften van elk gezin. Programma’s zoals Stevig Ouderschap bieden bovendien preventieve ondersteuning aan ouders die extra hulp nodig hebben bij de start van het ouderschap.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
