Ouderschap Blijft: Ondersteuning voor Kinderen en Ouders Tijdens en Na Scheiding

Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis voor het hele gezin, maar vooral voor kinderen. Het is essentieel dat ouders, ondanks hun eigen emoties en conflicten, het welzijn van hun kinderen voorop stellen. Verschillende initiatieven, waaronder ‘Ouderschap Blijft’, bieden ondersteuning om de impact van een scheiding op kinderen te minimaliseren en een goede relatie tussen kinderen en beide ouders te behouden. Dit artikel beschrijft de verschillende aspecten van ‘Ouderschap Blijft’ en gerelateerde hulpverlening, gebaseerd op beschikbare informatie.

De Impact van Scheiding op Kinderen

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 49.000 kinderen in Nederland jaarlijks te maken krijgen met een scheiding van hun ouders. De meeste kinderen ervaren een moeilijke periode, gekenmerkt door boosheid, verdriet en veranderd gedrag. Ongeveer 10% van de scheidingen verloopt echter met ernstige conflicten, wat een negatieve invloed kan hebben op de ontwikkeling van kinderen, zowel op korte als op lange termijn. Kinderen kunnen zich tussen hun ouders in voelen gedrukt, wat leidt tot loyaliteitsconflicten en emotionele problemen. Het is daarom van groot belang dat ouders proberen de strijd te vermijden en de focus te leggen op het welzijn van hun kinderen.

Ouderschap Blijft: Doel en Aanpak

Ouderschap Blijft is een methodiek die erop gericht is om ouders te helpen samen te werken aan het ouderschap, ook na een scheiding. Het doel is dat kinderen contact blijven houden met beide ouders, gebaseerd op duidelijke afspraken. Ouders leren om goede afspraken te maken over de zorg en opvoeding, waarbij de sociaal-emotionele veiligheid van het kind voorop staat. De aanpak is erop gericht om de communicatie tussen ouders te verbeteren en conflicten te verminderen.

De methodiek wordt uitgevoerd door getrainde en gecertificeerde medewerkers van deelnemende organisaties. Het programma start vaak met een intakegesprek om de situatie van het gezin in kaart te brengen. Vervolgens worden er sessies ingepland waarin ouders individueel of samen werken aan het verbeteren van de communicatie en samenwerking. De begeleiding is persoonlijk en op maat, afgestemd op de specifieke behoeften van het gezin.

Onderdelen van Ouderschap Blijft

Ouderschap Blijft kan verschillende componenten omvatten, afhankelijk van de situatie van het gezin:

• Bemiddeling: Bemiddelingsgesprekken met ouders over de onderlinge communicatie en samenwerking met betrekking tot het ouderschap. Dit is met name relevant wanneer er al een omgangsregeling is.
• Omgangsbegeleiding: Bemiddelingsgesprekken en begeleide omgang. Dit traject wordt ingezet wanneer er nog geen omgangsregeling tot stand is gekomen.
• Communicatieherstel: Het werken aan het herstellen van de communicatie tussen ouders.
• Contactherstel: Het herstellen van het contact tussen de uitwonende ouder en het kind.
• Kindgesprekken: Gesprekken met de kinderen om hun perspectief te begrijpen en hen te ondersteunen.

De methodiek maakt gebruik van verschillende technieken, zoals mediation, oplossingsgerichte technieken, motiverende gespreksvoering en psycho-educatie.

Parallel Solo Ouderschap

Een andere benadering is Parallel Solo Ouderschap, waarbij de ouder zich focust op de eigen opvoedsituatie en relatie met het kind, en de strijd met de andere ouder zoveel mogelijk vermijdt. Het doel is dat de ouder zijn eigen emoties kan reguleren en emotioneel beschikbaar is voor het kind.

Andere vormen van ondersteuning

Naast Ouderschap Blijft zijn er nog andere vormen van ondersteuning beschikbaar voor ouders en kinderen:

• Cursussen Positief Opvoeden: Deze cursussen helpen ouders om de oorzaken van gedragsproblemen te herkennen en om gewenst gedrag te stimuleren.
• SCHIP-aanpak: Deze aanpak richt zich op de onderliggende verlieservaringen die bij de scheiding zijn ontstaan, in plaats van op de zichtbare strijd tussen ouders.
• Kinderen uit de Knel: Een groepsprogramma voor gescheiden ouders met hun kinderen, waarbij ouders werken aan het doorbreken van destructieve patronen en kinderen hun gevoelens uiten door middel van creatieve activiteiten.
• Begeleid bezoek: Wanneer een omgangsregeling stil ligt, kan begeleid bezoek helpen om het contact tussen ouders en kinderen te herstellen.
• Buddy’s voor kinderen: Stichting Villa Pinedo biedt gratis buddy programma’s voor kinderen en jongeren, waar ze anoniem kunnen chatten met ervaringsdeskundige jongeren.

Belangrijke aandachtspunten voor ouders

Om de impact van een scheiding op kinderen te minimaliseren, is het belangrijk dat ouders de volgende punten in acht nemen:

• Maak geen ruzie waar je kind bij is.
• Vertel niet over je relatieproblemen.
• Zorg dat je er bent voor je kind, door liefde en aandacht te geven.
• Zeg vaak dat de scheiding niet de schuld van je kind is.
• Praat niet negatief over de andere ouder.
• Geef je kind het gevoel dat het van beide ouders mag houden.
• Dwing je kind niet om partij te kiezen.
• Stimuleer het contact met de andere ouder.
• Vertel waar je kind gaat wonen en hoe vaak het de andere ouder gaat zien.
• Breng de school, opvang en verenigingen op de hoogte van de veranderingen.
• Zoek voor je kind en jezelf steun bij vertrouwde personen.

Wettelijke aspecten en rechten van kinderen

Kinderen hebben het recht om beide ouders te zien, tenzij er omstandigheden zijn waardoor dit niet mogelijk of niet veilig is. Als ouders er niet in slagen om goede afspraken te maken over de omgangsregeling, beslist de rechtbank hierover. Kinderen vanaf 12 jaar – en soms ook jonger – mogen hun mening laten horen (hoorrecht). De rechter neemt deze mening mee in zijn beslissing. Het is belangrijk om te onthouden dat het belang van het kind voorop staat.

Een echtscheidingsconvenant legt de afspraken vast over de verzorging, opvoeding, omgang en kosten voor de kinderen. In het geval van minderjarige kinderen is het opstellen van een ouderschapsplan verplicht.

Culturele Sensitiviteit

Bij de begeleiding van gescheiden ouders wordt rekening gehouden met verschillende culturele achtergronden en tradities. Culturele normen en waarden kunnen invloed hebben op het ouderschap en de opvoeding. Het is belangrijk dat het programma cultuursensitief is, zodat elke ouder zich begrepen en ondersteund voelt.

Toegang tot hulp

Om gebruik te maken van Ouderschap Blijft is vaak een verwijzing nodig van een huisarts, jeugdarts, medisch specialist of medewerker van een Ouder- en Kindteam, wijk- of jeugdteam.

Conclusie

Een scheiding is een moeilijke periode voor kinderen en ouders. Initiatieven zoals Ouderschap Blijft bieden waardevolle ondersteuning om de impact van een scheiding te minimaliseren en een goede relatie tussen kinderen en beide ouders te behouden. Door de focus te leggen op communicatie, samenwerking en het welzijn van het kind, kunnen ouders samenwerken aan een stabiele en harmonieuze toekomst voor hun kinderen. Het is essentieel dat ouders zich bewust zijn van de rechten van hun kinderen en de beschikbare hulpbronnen, en dat ze tijdig hulp zoeken wanneer dat nodig is.

Bronnen

1. CJG Kennemerland
2. Scheidingsplein Haarlem
3. Scheidingspunt
4. iHub
5. Jeugdformaat
6. CJG Kennemerland
7. Levvel
8. Ouderschap Blijft
9. De Ambulante Coach
10. Serviceplein Heemskerk