Co-ouderschap: Wanneer en hoe kan het worden beëindigd of vermeden?

Het beëindigen of vermijden van co-ouderschap is een complexe kwestie die veel vragen oproept bij ouders die uit elkaar gaan. Co-ouderschap, waarbij beide ouders ongeveer gelijke tijd met hun kinderen doorbrengen, is niet altijd de meest geschikte regeling. Deze artikel bespreekt de mogelijkheden om co-ouderschap te beëindigen of te vermijden, gebaseerd op verschillende perspectieven en overwegingen.

Wat is co-ouderschap?

Co-ouderschap is een vorm van ouderschap na scheiding waarbij beide ouders gezamenlijk de zorg en opvoeding van hun kinderen delen. Dit houdt in dat de kinderen ongeveer evenveel tijd bij beide ouders doorbrengen, en dat de verantwoordelijkheid voor de zorg, omgang en kosten gelijkelijk verdeeld is. Meer dan 90 procent van de ouders behoudt na een scheiding gezamenlijk ouderlijk gezag, wat de basis vormt voor verschillende vormen van ouderschap, waaronder co-ouderschap. Naast co-ouderschap bestaan er ook zorgregelingen en omgangsregelingen, waarbij de verdeling van de zorg- en opvoedtaken kan variëren.

Mag co-ouderschap worden geweigerd?

De vraag of co-ouderschap geweigerd mag worden, is niet eenduidig te beantwoorden. Hoewel het idee bestond dat de moeder automatisch het laatste woord had over het kind, is dit tegenwoordig niet meer het geval. Zowel vaders als moeders kunnen beslissingen over hun kinderen zelfstandig nemen. Echter, co-ouderschap is niet wettelijk verankerd en wordt vaak gepresenteerd als de standaard in echtscheidingsmediations, wat een misverstand kan creëren. Het is belangrijk te realiseren dat co-ouderschap veel van ouders en kinderen vergt en niet altijd de beste oplossing is.

Redenen om co-ouderschap te weigeren

Er zijn verschillende redenen waarom een ouder co-ouderschap niet wil accepteren. Een veelvoorkomende reden is een slechte verhouding tussen de ouders. Als er weinig tot geen overleg mogelijk is en de communicatie stroef verloopt, kan co-ouderschap een lijdensweg worden voor alle betrokkenen, met name voor de kinderen. In dergelijke situaties kunnen kinderen getuige zijn van ruzies en betrokken raken bij het conflict tussen hun ouders.

Een andere reden kan zijn dat een kind behoefte heeft aan structuur en regelmaat, wat moeilijk te bieden is bij frequente wisselingen van woonplaats. Kinderen met ADHD of autisme kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met het aanpassen aan verschillende omgevingen. Ook praktische overwegingen, zoals een grote afstand tussen de woonplaatsen van de ouders, kunnen een rol spelen. Als een ouder verhuist, kan dit de praktische uitvoering van co-ouderschap bemoeilijken en vereist toestemming van de andere ouder.

Daarnaast kan een ouder co-ouderschap weigeren als de andere ouder zich niet aan afspraken houdt of het ouderschapsplan niet nakomt. In dat geval is het noodzakelijk om naar de rechter te stappen en bewijs te leveren van het niet-nakomen van de afspraken.

De rol van de rechter

Als ouders er niet uitkomen, kan de rechter een beslissing nemen over de vorm van ouderschap. Rechters nemen als uitgangspunt dat beide ouders gelijkwaardig zijn en dat de zorg- en opvoedingstaken zoveel mogelijk verdeeld moeten worden. Echter, de belangen van de kinderen staan altijd voorop. De rechter zal een afweging maken tussen de wensen van de ouders en het welzijn van de kinderen. Een verhuizing van een ouder kan bijvoorbeeld leiden tot een aanpassing van de zorgregeling, waarbij de rechter beoordeelt of de verhuizing doordacht is en in het belang van de kinderen.

Wat als een kind aangeeft niet meer te willen co-ouderen?

Het kan voorkomen dat een kind na jaren van co-ouderschap aangeeft liever bij één van de ouders te willen wonen. In dat geval is het belangrijk om de gevoelens en wensen van het kind serieus te nemen. Kinderen ontwikkelen zich en hun behoeften veranderen met de jaren. Het is goed om te beseffen dat dit geen afwijzing is, maar een uiting van waar het kind zich op dit moment het beste bij voelt.

Alternatieven voor co-ouderschap

Als co-ouderschap niet werkt, zijn er alternatieven. Een omgangsregeling is een mogelijkheid, waarbij één ouder het gezag heeft en de andere ouder recht heeft op omgang met het kind. Ook parallel ouderschap is een optie, waarbij ouders onregelmatig of alleen in noodgevallen communiceren en de twee gezinnen zo min mogelijk met elkaar te maken hebben. Bij parallel ouderschap kan een onafhankelijke derde persoon betrokken worden om het contact tussen ouders te ondersteunen.

Communicatie en het belang van het kind

Ongeacht de gekozen vorm van ouderschap is goede communicatie essentieel. Ouders moeten proberen om, ondanks hun eigen gevoelens, het belang van het kind voorop te stellen. Het is belangrijk om te voorkomen dat kinderen betrokken worden bij conflicten en dat zij de loyaliteit van hun ouders verliezen. Het zwartmaken van de andere ouder tegenover het kind is schadelijk en moet worden vermeden.

Het is ook belangrijk om te beseffen dat een kind geen blanco pagina is bij de geboorte. Het heeft erfelijke invloeden van beide ouders en behoefte aan ondersteuning, leermomenten, vrijheden en beperkingen. Ouders moeten zich richten op wat het kind nodig heeft en niet proberen het kind te programmeren volgens hun eigen ideeën.

Juridische aspecten en professionele hulp

Het beëindigen van co-ouderschap is niet altijd eenvoudig en kan juridische implicaties hebben. Het is raadzaam om professionele hulp in te schakelen, bijvoorbeeld van een advocaat of mediator, om de mogelijkheden te bespreken en een passende oplossing te vinden. Een mediator kan helpen om tot een overeenkomst te komen die voor alle partijen acceptabel is en het welzijn van de kinderen waarborgt.

Conclusie

Co-ouderschap is niet voor alle ouders en kinderen geschikt. Er zijn verschillende redenen waarom co-ouderschap geweigerd kan worden, zoals een slechte verhouding tussen de ouders, de behoefte aan structuur bij het kind, of het niet-nakomen van afspraken door de andere ouder. Het is belangrijk om de wensen van het kind serieus te nemen en te kijken naar alternatieven, zoals een omgangsregeling of parallel ouderschap. Goede communicatie en het belang van het kind moeten altijd voorop staan. Professionele hulp kan van onschatbare waarde zijn bij het vinden van een passende oplossing. Het beëindigen van co-ouderschap vereist een zorgvuldige afweging en kan juridische implicaties hebben.

Bronnen

1. Alles over scheiding
2. Ouders.nl Forum - Ik wil geen co ouderschap
3. Ouders.nl Forum - Ik wil geen co ouderschap - maak ik kans om mijn dochter helemaal bij mij?
4. Uitelkaar.nl - Co-ouderschap weigeren
5. NJI - Welke vormen van ouderschap zijn er?
6. Stellicher - Drie redenen waarom je nooit zomaar co-ouderschap moet accepteren
7. Scheidingsprofs.nl - Mijn kind wil stoppen met co-ouderschap
8. Neo Bemiddeling - Co-ouderschap weigeren
9. Echtscheiding-wijzer.nl - Co-ouderschap: voordelen en nadelen