Co-ouderschap: Rechten en mogelijkheden voor vaders na scheiding
juni 27, 2025
Co-ouderschap is een steeds vaker gekozen vorm van ouderschap na een scheiding, waarbij beide ouders een actieve rol blijven spelen in het leven van hun kinderen. Meer dan 90 procent van de ouders behoudt na een scheiding gezamenlijk ouderlijk gezag, wat betekent dat beide ouders beslissingen mogen nemen over hun kind. Dit artikel biedt een overzicht van de verschillende vormen van co-ouderschap, met speciale aandacht voor de overwegingen en afspraken die relevant zijn bij jonge kinderen, in het bijzonder peuters en kleuters. De informatie is gebaseerd op onderzoek en aanbevelingen, maar ouders behouden altijd de vrijheid om op basis van eigen inzichten andere afspraken te maken.
Verschillende Vormen van Co-ouderschap
Er zijn diverse manieren om co-ouderschap te organiseren. Een zorgregeling, onderdeel van een wettelijk verplicht ouderschapsplan voor ouders die scheiden met kinderen onder de 18 jaar, beschrijft de verdeling van de zorg- en opvoedtaken. Wanneer beide ouders gezag hebben, spreken we van een zorgregeling; bij gezag van slechts één ouder is er een omgangsregeling voor de andere ouder. De verdeling van de zorg kan variëren van 50/50 tot bijvoorbeeld 70/30. Een ongeveer gelijke verdeling wordt specifiek co-ouderschap genoemd.
Verschillende schema’s worden in de praktijk toegepast:
- 50/50: De kinderen verblijven de helft van de tijd bij elke ouder. Dit kan bijvoorbeeld door wekelijks af te wisselen, of door een schema te hanteren waarbij de kinderen afwisselend enkele dagen bij elke ouder verblijven.
- 60/40: De kinderen verblijven iets vaker bij de ene ouder dan bij de andere. Een voorbeeld is dat de kinderen van maandag tot en met donderdag bij de ene ouder zijn en van vrijdag tot en met zondag bij de andere, met een verlenging van het weekend om de week.
- 70/30: De kinderen verblijven grotendeels bij de ene ouder, met regelmatige bezoeken aan de andere ouder. Dit kan passend zijn als één ouder meer zorgtaken op zich neemt vanwege werk of andere omstandigheden.
- Bird Nesting: Een minder gebruikelijke vorm waarbij de kinderen in hetzelfde huis blijven wonen en de ouders om de beurt daar verblijven.
De keuze voor een specifieke verdeling hangt af van de individuele omstandigheden van het gezin, de werkroosters van de ouders, en de behoeften van de kinderen.
Co-ouderschap en de Ontwikkeling van Jonge Kinderen
Bij jonge kinderen, in het bijzonder baby’s, dreumessen en peuters, is de hechting met een primaire verzorger van groot belang. In het verleden werd vaak aangenomen dat overnachtingen bij de secundaire ouder verstorend konden zijn voor deze hechting. Dit leidde tot het ‘eerder frequent dan lang’-criterium, waarbij de omgang vooral gericht was op frequente, maar korte bezoeken.
Echter, recent onderzoek en beleid (sinds 2020) benadrukken het belang van langer contact, inclusief overnachtingen, voor de ontwikkeling van een goede gehechtheidsrelatie met beide ouders. De Raad voor de Kinderbescherming heeft aangegeven dat overnachtingen een positief effect kunnen hebben op de hechting, zelfs bij zeer jonge kinderen. Het is belangrijk te benadrukken dat de kwaliteit van de relatie belangrijker is dan de kwantiteit van de tijd die wordt besteed.
Voor baby’s en dreumessen (0-2 jaar) is het in het algemeen niet wenselijk dat ze langere tijd weg zijn bij de verzorgende ouder, meestal de moeder. Korte, frequente bezoeken in de aanwezigheid van de verzorgende ouder zijn dan aan te raden. Peuters en kleuters (2-5 jaar) kunnen daarentegen al iets langer weg zijn bij de inwonende ouder, waardoor overnachten een optie kan worden, mits dit geen slaapproblemen veroorzaakt.
Het is essentieel om te onthouden dat elk kind anders is en dat de behoeften van het kind centraal moeten staan. Ouders kunnen op basis van eigen inzichten afwijken van algemene aanbevelingen, maar het is raadzaam om hierbij de ontwikkeling van het kind goed in de gaten te houden.
Praktische Afspraken en Financiële Overwegingen
Een succesvol co-ouderschap vereist duidelijke afspraken over praktische en financiële zaken. In het ouderschapsplan, dat wettelijk verplicht is bij een scheiding met kinderen onder de 18 jaar, moeten deze afspraken vastgelegd worden.
Praktische afspraken:
- Roosterafspraken: Duidelijke afspraken over de verdeling van de tijd, inclusief vaste wisseldagen en eventuele flexibiliteit.
- Woonafstand: De onderlinge woonafstand kan van invloed zijn op de haalbaarheid van bepaalde schema’s.
- Taakverdeling: Afspraken over de verdeling van taken, zoals het halen en brengen van de kinderen, het bijwonen van schoolvergaderingen, en de organisatie van activiteiten.
- Communicatie: Duidelijke afspraken over hoe ouders met elkaar communiceren over belangrijke zaken die betrekking hebben op de kinderen.
- Verjaardagen, vakanties en regels: Afspraken over hoe verjaardagen, vakanties en andere speciale gelegenheden worden gevierd, en over de gemeenschappelijke regels die gelden in beide huishoudens.
Financiële afspraken:
Bij co-ouderschap worden de kosten voor de kinderen verdeeld tussen beide ouders. Sommige kosten worden dubbel gemaakt, zoals huur of hypotheek en de kosten van de inboedel, waardoor de totale kosten hoger uitvallen. Het is belangrijk om af te spreken welke kosten worden verdeeld en welke niet. Kosten zoals vakanties en uitstapjes kunnen buiten de verdeling gehouden worden.
De kosten kunnen op verschillende manieren verdeeld worden:
- Naar draagkracht: De verdeling is gebaseerd op het inkomen van beide ouders.
- Gelijke verdeling: De kosten worden gelijk verdeeld, ongeacht het inkomen van de ouders.
Het is raadzaam om de financiële afspraken schriftelijk vast te leggen en eventueel door een rechter te laten bekrachtigen.
Hulp en Ondersteuning
Het opstellen van een ouderschapsplan en het navigeren door de complexiteit van co-ouderschap kan uitdagend zijn. Indien ouders er samen niet uitkomen, kan een mediator worden ingeschakeld. Een mediator kan helpen om tot een eerlijke en evenwichtige regeling te komen die in het belang is van de kinderen. De kosten van mediation worden door de ouders zelf gedragen, maar er kan mogelijk een tegemoetkoming in de kosten worden aangevraagd via de Wet op de Rechtsbijstand.
Het is belangrijk om open te blijven communiceren en te evalueren of de gemaakte afspraken nog steeds werken. De behoeften van de kinderen kunnen veranderen naarmate ze ouder worden, en het is belangrijk om de regeling indien nodig aan te passen.
Conclusie
Co-ouderschap is een haalbare en vaak wenselijke vorm van ouderschap na een scheiding. Voor jonge kinderen is het van belang om de hechting met beide ouders te bevorderen, waarbij recent onderzoek het belang van langer contact, inclusief overnachtingen, benadrukt. Duidelijke afspraken over praktische en financiële zaken, vastgelegd in een ouderschapsplan, zijn essentieel voor een succesvolle implementatie. Ouders behouden altijd de vrijheid om op basis van eigen inzichten af te wijken van algemene aanbevelingen, maar het is belangrijk om de behoeften van het kind centraal te stellen en de ontwikkeling van het kind goed in de gaten te houden. Indien nodig kan professionele hulp, zoals mediation, worden ingeschakeld om tot een passende regeling te komen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
