Co-ouderschap is een steeds vaker gekozen vorm van ouderschap na een scheiding, waarbij beide ouders een gelijkwaardige rol blijven spelen in het leven van hun kinderen. De afgelopen twintig jaar is co-ouderschap aanzienlijk in opmars, van 5% in 2001 tot bijna de helft van alle scheidende ouders in het heden. Dit artikel biedt een overzicht van de verschillende vormen van co-ouderschap, de afwegingen die ouders moeten maken, en praktische voorbeelden van zorgregelingen, gebaseerd op beschikbare informatie.
Wat is Co-ouderschap?
Co-ouderschap impliceert dat kinderen ongeveer evenveel tijd doorbrengen bij beide ouders, met een gelijkwaardige verdeling van de zorg en opvoeding. Het is een benadering die voortkomt uit het idee dat kinderen beide ouders nodig hebben voor een gezonde ontwikkeling. Tot ongeveer 1995 werden kinderen na een scheiding vrijwel altijd toegewezen aan de moeder, maar de wetgeving en de maatschappelijke opvattingen zijn inmiddels veranderd. De wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding (2009) heeft hierin een belangrijke rol gespeeld.
Hoewel co-ouderschap de norm is, betekent dit niet dat het altijd de beste oplossing is. Juridisch gezien is co-ouderschap een doel, maar niet per se het uitgangspunt. Rechters zullen bij het bepalen van de zorgverdeling kijken naar de specifieke situatie van het gezin, de wensen van de kinderen (vooral bij tieners) en de mogelijkheden van beide ouders om een gelijke verdeling van de zorg- en opvoedingstaken te realiseren.
Verschillende Vormen van Co-ouderschap
Er zijn verschillende manieren om co-ouderschap te organiseren, afhankelijk van de leeftijd van de kinderen, de werkroosters van de ouders en andere persoonlijke omstandigheden.
50/50 Co-ouderschap
Dit is de meest gelijkwaardige vorm, waarbij de kinderen exact evenveel tijd bij beide ouders doorbrengen. Een voorbeeld hiervan is een week-op-week-af regeling, waarbij de kinderen de ene week bij de ene ouder en de andere week bij de andere ouder verblijven. Dit schema wordt vaak gekozen voor oudere kinderen (10-18 jaar), omdat zij meestal wat langer zonder één van beide ouders kunnen zijn en het wisselen van huis minder belastend is.
60/40 Co-ouderschap
In sommige gevallen past een iets schevere verdeling beter bij de omstandigheden. Bij een 60/40 verdeling woont het kind iets meer bij de ene ouder dan bij de andere. Een voorbeeld is dat de kinderen van maandag tot en met donderdag bij ouder 1 verblijven en van vrijdag tot en met zondag bij ouder 2, met een verlenging van het weekend om de week. Dit kan handig zijn als één ouder een drukkere werkrooster heeft of meer ruimte nodig heeft.
70/30 Co-ouderschap
Deze verdeling komt vaker voor als één ouder meer zorgtaken op zich neemt, bijvoorbeeld vanwege werk, afstand of persoonlijke omstandigheden. Het kind woont dan grotendeels bij de ene ouder en gaat af en toe naar de andere ouder.
Co-ouderschap voor Jonge Kinderen (0-4 jaar)
Voor jonge kinderen wordt over het algemeen aangeraden om de opvoeding hoofdzakelijk bij één van de ouders te laten plaatsvinden, omdat zij behoefte hebben aan een stabiele hechtingsfiguur. Een 50-50 zorgverdeling kan voor deze leeftijdsgroep te belastend zijn. Een 4/3 verdeling kan een alternatief zijn, waarbij de kinderen iets langer bij de primaire verzorger verblijven.
Afwegingen bij het Kiezen van een Co-ouderschapsregeling
Bij het bepalen van de beste co-ouderschapsregeling zijn er verschillende factoren om rekening mee te houden:
- De leeftijd van de kinderen: Jonge kinderen hebben behoefte aan stabiliteit en een vaste verzorger, terwijl oudere kinderen meer flexibiliteit kunnen hanteren.
- De wensen van de kinderen: Vooral tieners hebben vaak een eigen mening over de zorgverdeling.
- De werkroosters van de ouders: De regeling moet passen bij de dagelijkse routines van beide ouders.
- De afstand tussen de woningen van de ouders: Het is belangrijk dat de reisafstand niet te groot is, zodat de kinderen hun sociale kring kunnen behouden.
- De communicatie tussen de ouders: Een goede communicatie is essentieel voor een succesvolle co-ouderschapsregeling.
Praktische Voorbeelden van Zorgregelingen
Hieronder volgen voorbeelden van zorgregelingen, gebaseerd op de verschillende vormen van co-ouderschap:
Voorbeeld 1: Co-ouderschap met twee wisselmomenten
In dit schema verblijven de kinderen de ene week bij de ene ouder en de andere week bij de andere ouder.
| Dag | Voor school | Na school | Avond en nacht |
|---|---|---|---|
| Maandag | Ouder 1 | Ouder 1 | Ouder 1 |
| Dinsdag | Ouder 1 | Ouder 1 | Ouder 1 |
| Woensdag | Ouder 1 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Donderdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Vrijdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Zaterdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Zondag | Ouder 2 | Ouder 1 | Ouder 1 |
Voorbeeld 2: Co-ouderschap met drie wisselmomenten
Dit schema is geschikt voor jongere kinderen, waarbij de wisselingen vaker plaatsvinden.
| Dag | Voor school | Na school | Avond en nacht |
|---|---|---|---|
| Maandag | Ouder 1 | Ouder 1 | Ouder 1 |
| Dinsdag | Ouder 1 | Ouder 1 | Ouder 1 |
| Woensdag | Ouder 1 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Donderdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Vrijdag | Ouder 2 | Ouder 2 | Ouder 2 |
| Zaterdag | Ouder 2 | Ouder 1 | Ouder 1 |
| Zondag | Ouder 1 | Ouder 1 | Ouder 1 |
Belangrijke Overwegingen en Aanvullende Tips
- Ouderschapsplan: Het is verplicht voor ouders die willen scheiden en kinderen hebben onder de 18 jaar om een ouderschapsplan te maken. Dit plan bevat afspraken over de zorgregeling, de omgangsregeling en andere belangrijke zaken.
- Communicatie: Een open en eerlijke communicatie tussen de ouders is cruciaal voor een succesvolle co-ouderschapsregeling.
- Flexibiliteit: Wees bereid om de regeling aan te passen indien nodig, rekening houdend met de veranderende behoeften van de kinderen.
- Juridische hulp: Het kan verstandig zijn om juridisch advies in te winnen bij het opstellen van een ouderschapsplan.
- Financiële aspecten: Houd rekening met de extra kosten die gepaard gaan met co-ouderschap, zoals dubbele aanschaf van kleding en spullen.
Conclusie
Co-ouderschap kan een goede optie zijn voor gescheiden ouders die hun kinderen een gelijkwaardige relatie met beide ouders willen bieden. Er zijn verschillende vormen van co-ouderschap, elk met zijn eigen voor- en nadelen. Het is belangrijk om de specifieke situatie van het gezin in overweging te nemen en een regeling te kiezen die past bij de behoeften van de kinderen en de mogelijkheden van de ouders. Een goed ouderschapsplan, open communicatie en flexibiliteit zijn essentieel voor een succesvolle co-ouderschapsregeling. Uit onderzoek blijkt dat co-ouderschap in opmars is en dat de meeste ouders er na twee jaar nog steeds aan vasthouden, wat de positieve impact ervan onderstreept.
