Parallel Solo Ouderschap: Een Focus op Individueel Ouderschap na Scheiding

Parallel Solo Ouderschap (PSO) is een benadering van ouderschap na scheiding die steeds meer aandacht krijgt. Deze methodiek richt zich op het faciliteren van een gezonde ontwikkeling van het kind door ouders te ondersteunen in hun individuele rol, met minimale interactie en communicatie tussen de ouders onderling. Dit artikel biedt een overzicht van PSO, de voordelen, mogelijke valkuilen en de manier waarop het kan worden ingezet.

Wat is Parallel Solo Ouderschap?

Parallel Solo Ouderschap is een traject dat zich onderscheidt van traditionele vormen van coöperatief ouderschap. Waar coöperatief ouderschap uitgaat van samenwerking en overleg tussen ouders, richt PSO zich op het accepteren van de autonome rol van de andere ouder en het vermijden van conflicten. Het is een benadering die vooral geschikt is wanneer de communicatie tussen ouders gespannen is of zelfs volledig verbroken. PSO gaat er vanuit dat ouders niet per se in onderling overleg het ouderschap hoeven vorm te geven, maar dat beide ouders zich kunnen richten op de band met hun kind. Het doel is om de strijd tussen ouders te verminderen en het kind te beschermen tegen de negatieve gevolgen van inter-ouderlijke conflicten.

Doelstellingen en Uitgangspunten

De kern van PSO is het creëren van een stabiele en rustige omgeving voor het kind. Dit wordt bereikt door ouders te helpen zich te concentreren op hun eigen ouderschap en de relatie met hun kind, zonder zich te bemoeien met de manier waarop de andere ouder het ouderschap invult. Belangrijke uitgangspunten zijn:

• Focus op het kind: Het welzijn van het kind staat centraal.
• Individuele verantwoordelijkheid: Elke ouder is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen rol in het leven van het kind.
• Minimale communicatie: Directe communicatie tussen ouders wordt beperkt tot het noodzakelijke minimum, vaak via een hulpverlener.
• Duidelijke grenzen: Er worden duidelijke regels en afspraken gemaakt om conflicten te voorkomen.
• Acceptatie: Ouders accepteren de autonome rol van de andere ouder en proberen geen invloed uit te oefenen op de beslissingen van de ander.

Het PSO Traject

Een PSO traject wordt meestal begeleid door een Procesbegeleider PSO, een deskundige op het gebied van conflictdynamiek, scheiding en opvoeding. Het traject duurt gemiddeld 3 tot 6 maanden en bestaat uit individuele gesprekken met de Procesbegeleider. Tijdens deze gesprekken worden inzichten verworven in persoonlijke patronen, valkuilen en rode knoppen. Ouders leren hun energie te steken in zichzelf en in de relatie met hun kind, en hoe ze een nieuwe, veranderde gezinssituatie kunnen opbouwen.

Het traject kan op locatie of (deels) online worden aangeboden. Naast de begeleidingsgesprekken krijgen ouders oefenopdrachten voor thuis. Er wordt ruimte gegeven aan bezorgdheden over het kind en wat de ouder hierin kan betekenen. De focus ligt op het vergroten van het zelfbewustzijn en het ontwikkelen van vaardigheden om uit conflicten te blijven.

In sommige gevallen, met toestemming van beide ouders, kunnen er gesprekken plaatsvinden met de kinderen, geleid door een andere hulpverlener. Het doel hiervan is om de kinderen een stem te geven en hun beleving te begrijpen.

Vergoeding via de Jeugdwet

In bepaalde gemeenten is het mogelijk om de kosten van een PSO traject vergoed te krijgen via de Jeugdwet. Dit is afhankelijk van de gemeente waar de ouder woont en vereist meestal een doorverwijzing van het wijkteam, de huisarts of de gemeente. Een aantal gemeentes, waaronder Zutphen, Lochem, Voorst, Brummen, Apeldoorn, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Aalten, Oude IJsselstreek, Berkelland, Bronckhorst en Winterswijk, hebben een contract met gecontracteerde Jeugdzorgaanbieders voor Parallel ouderschap.

Voordelen van Parallel Solo Ouderschap

PSO kan verschillende voordelen bieden voor ouders en kinderen:

• Vermindering van conflicten: Door de focus te leggen op individueel ouderschap en de communicatie tussen ouders te minimaliseren, kunnen conflicten worden verminderd.
• Meer rust en stabiliteit: PSO kan leiden tot meer rust en stabiliteit voor zowel de ouders als het kind.
• Vergroting van het zelfbewustzijn: Ouders krijgen meer inzicht in hun eigen gedrag en de dynamiek met hun ex-partner.
• Verbeterde ouder-kindrelatie: Door zich te concentreren op de relatie met hun kind, kunnen ouders deze relatie versterken.
• Acceptatie van de situatie: PSO kan ouders helpen om de scheiding te accepteren en zich te richten op de toekomst.

Mogelijke Valkuilen en Beperkingen

Hoewel PSO veel voordelen kan bieden, zijn er ook mogelijke valkuilen en beperkingen:

• Gebrek aan samenwerking: Als één van beide ouders niet bereid is om mee te werken, kan PSO niet effectief zijn.
• Risico op informatie-afsluiting: Als de communicatie tussen ouders te beperkt is, kan dit leiden tot informatie-afsluiting en problemen bij belangrijke beslissingen over het kind.
• Interpretatieverschillen: Afspraken kunnen verschillend worden geïnterpreteerd, wat tot nieuwe conflicten kan leiden.
• Niet geschikt voor alle situaties: PSO is niet geschikt voor situaties waarin sprake is van huiselijk geweld, kindermishandeling of ernstige psychische problemen.
• Restrictieve interpretatie door het Nederlands Jeugdinstituut: Het Nederlands Jeugdinstituut hanteert een restrictieve interpretatie van PSO, waarbij de nadruk ligt op het naleven van afspraken in een ouderschapsplan. Dit kan de flexibiliteit van de methodiek beperken.

Het is belangrijk om te benadrukken dat PSO niet altijd de beste oplossing is. In sommige gevallen kan coöperatief ouderschap of mediation een betere optie zijn.

Parallel Ouderschap en Kinderen met Specifieke Behoeften

Voor kinderen met een neurologische ontwikkelingsstoornis of handicap kan het organiseren van de zorg en structuur na scheiding extra uitdagend zijn. In dergelijke gevallen is het belangrijk dat ouders, zelfs bij Parallel Ouderschap, voldoende afstemming blijven zoeken om de behoeften van het kind te waarborgen. Wanneer niet beide ouders dit daadwerkelijk in de praktijk brengen, kan dit een ontwikkelingsbedreiging vormen voor het kind.

Parallel Ouderschap tijdens een Ondertoezichtstelling

Wanneer PSO wordt ingezet tijdens een ondertoezichtstelling, is het belangrijk om te onthouden dat coöperatief ouderschap nog steeds mogelijk kan zijn, mits de andere ouder bereid is tot overleg en de ouderschapsnormen respecteert. PSO mag niet worden gezien als een definitieve oplossing, maar als een tijdelijke maatregel om de rust te herstellen en de focus op het kind te leggen.

Belangrijke Overwegingen

Bij het overwegen van PSO is het belangrijk om de volgende punten in overweging te nemen:

• Schriftelijke afspraken: Maak zoveel mogelijk afspraken schriftelijk vast, inclusief een overkoepelend doel, inspanningen en meetbare resultaten.
• Derde partij: Zorg voor een systeem waarbij een derde partij (professional) mandaat heeft om knopen door te hakken bij onenigheid.
• Focus op het kind: Houd altijd het welzijn van het kind voorop.
• Wees realistisch: Verwacht geen perfecte oplossing en wees bereid om de aanpak aan te passen indien nodig.

Conclusie

Parallel Solo Ouderschap is een waardevolle benadering voor ouders die na een scheiding niet in staat zijn om op een constructieve manier met elkaar samen te werken. Door de focus te leggen op individueel ouderschap en de communicatie tussen ouders te minimaliseren, kan PSO conflicten verminderen, rust en stabiliteit creëren en het welzijn van het kind waarborgen. Het is echter belangrijk om de mogelijke valkuilen en beperkingen te kennen en de methodiek zorgvuldig toe te passen, met altijd het welzijn van het kind als leidraad.

Bronnen

1. Vechtscheidingshulp
2. De Gescheiden Ouder
3. Parallels Forum
4. iHub
5. Scheiden en Mediation
6. Omgangshuis Loman
7. Elker
8. Nederlands Jeugdinstituut