Opvoeden vroeger en nu: verschoven waarden, veranderde stijlen
juli 9, 2025
De kleuterklas is een belangrijke omgeving voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Gedurende deze periode leren ze niet alleen basisvaardigheden, maar ook sociale en emotionele competenties. De relatie met de kleuterjuf speelt hierin een cruciale rol. Deze artikel bespreekt de taken van de kleuterjuf, de impact van veranderingen op het welzijn van het kind, en hoe ouders en leerkrachten kunnen samenwerken om een positieve leeromgeving te creëren.
De kleuterjuf heeft een veelzijdige taak. Naast het organiseren van leeractiviteiten en het stimuleren van basisvaardigheden, is het observeren van de kleuters een essentieel onderdeel van haar werk (1). Door kleuters goed in de gaten te houden, kan de juf beter inspelen op hun interesses, mogelijkheden, voorkeuren en gevoelens. Deze observaties zijn belangrijk om de ontwikkeling van elk kind op een langere termijn te kunnen volgen en om de begeleiding af te stemmen op de individuele behoeften (1). De kleuterjuf is het beste geplaatst om snel en gericht actie te ondernemen, eventueel met hulp van collega’s, de directie of de zorgcoördinator (1).
Een ervaren kleuterjuf kan een veilige en stimulerende omgeving creëren waarin kinderen zich kunnen ontwikkelen (5). Dit vereist een combinatie van pedagogische kennis, inzicht in kindontwikkeling en een warme, betrokken houding. De juf is vaak degene die een kind voor het eerst ervaart buiten de directe familieomgeving, en kan daardoor een belangrijke rol spelen in de socialisatie van het kind (1).
Kleuters zijn vaak gevoelig voor veranderingen. Een nieuwe juf, een andere klas, of zelfs een verandering in de dagelijkse routine kan voor onrust zorgen (13). Het is belangrijk om te erkennen dat deze overgangen voor kinderen moeilijk kunnen zijn, en om hen hierin te ondersteunen (13). Een voorspelbare overgang kan bijvoorbeeld worden bereikt door aan te kondigen wanneer oma komt, zodat het niet onverwacht komt (13).
Een specifiek voorbeeld van een verandering die impact kan hebben, is het missen van de moeder (2). Het prentenboek ‘Mila mist mama’ illustreert dit verdriet en laat zien hoe de kleuterjuf kan helpen om de gedachten van het kind te verzetten (2). Het boek benadrukt ook de diversiteit in gezinsvormen, waarbij Mila bij zowel haar moeder als haar vader woont (2).
Soms vertonen kleuters gedrag dat als storend wordt ervaren in de klas (6). Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals een gebrek aan concentratie, een slechte klik met de leerkracht, of overgevoeligheid voor prikkels (6). Het is belangrijk om te achterhalen wat de oorzaak van het gedrag is, en om het kind te helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden om het gedrag te veranderen (6).
Een kind dat bijvoorbeeld snel afgeleid is, kan baat hebben bij een rustige plek in de klas of het gebruik van gehoorbeschermers (4). Het is belangrijk om te bedenken dat hooggevoelige kinderen vaak gestresst raken van speciale evenementen of plotselinge veranderingen (4).
Als een kind negatief wordt benaderd en het stempel krijgt dat hij moeilijk gedrag vertoont, kan dit het gedrag verergeren (6). Het is daarom belangrijk om een positieve benadering te hanteren en het kind te helpen bij het ontwikkelen van alternatief gedrag (6). Dit kan bijvoorbeeld door een beloning af te spreken voor gewenst gedrag (6).
Een goede relatie tussen kind en juf is essentieel voor een positieve leeromgeving. Als er geen klik is tussen kind en juf, kan dit leiden tot problemen (14, 15). Het is belangrijk om te onderzoeken wat de oorzaak van de slechte relatie is, en om te proberen dit te verbeteren (14).
Soms is het nodig om een gesprek aan te gaan met de juf om de problemen te bespreken (14, 15). Het is belangrijk om dit gesprek constructief aan te gaan, en om samen te zoeken naar oplossingen (14). Als de problemen aanhouden, kan het zinvol zijn om de intern begeleider of de directeur te betrekken (14).
Het is belangrijk om te onthouden dat elke leraar zijn eigen manier van lesgeven en benaderen heeft (16). Het is logisch dat een kind met de ene leraar een betere band heeft dan met de andere (16). Echter, als een kind zich echt niet fijn voelt bij een leraar, is het belangrijk om dit aan te kaarten (16).
Een goede samenwerking tussen ouders en leerkrachten is cruciaal voor het welzijn van het kind (7). Door open te communiceren en elkaar te ondersteunen, kunnen ouders en leerkrachten samenwerken om een positieve leeromgeving te creëren (7).
De kleuterjuf kan ouders informeren over de ontwikkeling van hun kind door middel van observaties en gesprekken (1). Ouders kunnen de juf op hun beurt informeren over de behoeften en interesses van hun kind (7). Door deze informatie te delen, kunnen ouders en leerkrachten de begeleiding afstemmen op de individuele behoeften van het kind (7).
Het is belangrijk om te beseffen dat kinderen soms anders reageren op school dan thuis (5). Dit kan komen doordat de omgeving anders is, of doordat de verwachtingen anders zijn (5). Het is belangrijk om hier rekening mee te houden en om samen te zoeken naar oplossingen (5).
Voor een beginnende kleuterjuf kan de eerste periode uitdagend zijn (10). Het leren kennen van de kinderen, het aanpassen aan de nieuwe omgeving en het omgaan met de verwachtingen van ouders en collega’s vereisen veel energie en toewijding (10). Het is belangrijk voor de juf om stil te staan bij haar eigen handelen en om te leren van haar ervaringen (8).
De eerste weken in de klas kunnen gevuld zijn met vragen en onzekerheden (5). Het is belangrijk voor de juf om een veilige en vertrouwde omgeving te creëren voor de kinderen, en om hen te laten weten dat ze er voor hen zijn (5).
De kleuterklas is een belangrijke omgeving voor de ontwikkeling van jonge kinderen. De relatie met de kleuterjuf speelt hierin een cruciale rol. Door te observeren, te ondersteunen en samen te werken, kunnen ouders en leerkrachten een positieve leeromgeving creëren waarin kinderen zich kunnen ontwikkelen en floreren. Het is belangrijk om veranderingen te erkennen en te ondersteunen, en om gedragsproblemen aan te pakken door de oorzaak te achterhalen en het kind te helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden. Een goede communicatie tussen ouders en leerkrachten is essentieel voor het welzijn van het kind.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet