Effecten van positief opvoeden op kinderen en ouders: Wetenschappelijk onderzocht
juli 10, 2025
In Nederland leven meer dan 3 miljoen kinderen jonger dan 18 jaar. Deze kinderen vormen een essentiële groep binnen de samenleving en zijn de toekomstige bouwers van het land. Het aantal kinderen en de manier waarop ze opgroeien, zijn bepalende factoren voor de demografie, economie en sociale ontwikkeling van het land. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van het huidige aantal kinderen in Nederland, de verdeling over leeftijdsgroepen, gezinssituaties, en de trends die zich op dit gebied aftekenen.
Aantal kinderen en verdeling over leeftijdsgroepen
Volgens recente gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn er in Nederland ongeveer 3,3 miljoen kinderen jonger dan 18 jaar. Deze groep is verdeeld in verschillende leeftijdsgroepen:
- 0-4 jaar: ongeveer 694.000 kinderen
- 4-12 jaar (basisschoolleeftijd): ongeveer 1,448 miljoen kinderen
- 12-18 jaar (voortgezet onderwijs): ongeveer 1,171 miljoen kinderen
De verdeling is relatief gelijk over de leeftijdsgroepen, met kleine variaties. Zo zijn er iets meer kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar dan in andere leeftijdsgroepen. Deze verdeling geeft een beeld van een actieve jeugdpopulatie die een centrale rol speelt in de maatschappij.
Veranderingen in het geboortecijfer
Het aantal levendgeborenen in Nederland is in de afgelopen jaren iets gestegen, maar blijft toch onder het niveau van de zogenaamde "babyboom"periode na de Tweede Wereldoorlog. In 2024 zijn er 165.404 levendgeborenen, wat overeenkomt met 9,5 levendgeborenen per 1.000 inwoners. In vergelijking met 2010, waarin het aantal geboorten op 184.397 lag, is er een duidelijke dalende trend zichtbaar.
De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen voor het eerst moeder worden, is ook sterk toegenomen. In 2024 is deze leeftijd 30,4 jaar. In 1970 was dit gemiddelde nog 24,3 jaar. Deze verandering heeft invloed op de demografie en de manier waarop gezinnen vormen. Vrouwen krijgen vaker kinderen in hun late twintigsten of in hun dertigsten, wat kan leiden tot andere gezinsdynamica’s.
Gezinsvormen en gezinssituaties
De gezinsvormen in Nederland zijn divers. In 2022 woonden ongeveer 2,6 miljoen huishoudens in Nederland met één of meer kinderen. Hierbij zijn de ouders meestal getrouwd (ongeveer 1,5 miljoen huishoudens), maar ook niet-gehuwde paren of eenoudergezinnen vormen een aanzienlijk deel van de gezinsstructuur.
- Gehuwde paren met kinderen: ongeveer 70% van de kinderen in Nederland groeit op in een gezin met twee ouders.
- Niet-gehuwde paren met kinderen: ongeveer 22% van de gezinnen met kinderen bestaat uit niet-gehuwde partners.
- Eenuwegrzinnen: ongeveer 16,3% van de kinderen woont in een eenoudergezin.
De afgelopen twee decennia is het aantal kinderen dat in een eenoudergezin woont, aanzienlijk toegenomen. In 2001 woonden 11,3% van de kinderen in een eenoudergezin, tegen 16,3% in 2021. Deze groei is te verklaren door veranderende maatschappelijke normen, veranderingen in de relaties tussen partners en een toename in scheidingen.
De verdeling van kinderen over gezinssituaties varieert ook per regio. Zo hebben gemeenten zoals Urk en Staphorst een lager percentage kinderen in eenoudergezinnen (3% tot 5%), terwijl Heerlen en Rotterdam hogere percentages rapporteren (30% en 28% respectievelijk). Deze verschillen kunnen te maken hebben met demografische factoren, sociale voorwaarden en maatschappelijke normen per regio.
Gemiddeld aantal kinderen per gezin
Het gemiddeld aantal kinderen per gezin in Nederland is in de afgelopen jaren iets gedaald. In 2021 had de Nederlandse vrouw gemiddeld 1,62 kinderen. In 2024 is dit aantal gedaald tot 1,43 kinderen per vrouw. In 2020 was het gemiddelde nog 1,54 kinderen, wat duidt op een langdurige neiging naar kleinere gezinnen. Tien jaar eerder, in 2011, was het gemiddelde nog 1,79 kinderen per vrouw.
De groep die twee kinderen heeft, is de grootste in Nederland. In de generatie vrouwen die in 1970 geboren zijn, had 42,5% twee kinderen. In oudere generaties was het aantal vrouwen met drie of meer kinderen groter (45,6%). Deze trend wijst op een verandering in gezinsplanning, met minder gezinnen die kiezen voor drie of meer kinderen.
Kinderloosheid en het aantal gezinnen zonder kinderen
Kinderloosheid is in Nederland een onderwerp dat steeds vaker in de maatschappelijke discussie opkomt. In 2020 schat het CBS dat 1 op de 5 vrouwen geen kind zal krijgen. In latere generaties is dit percentage sterk toegenomen. Van de generatie die in 1965 geboren werd, kreeg 18% geen kinderen. In oudere generaties was dit percentage lager (12%).
Het aantal gezinnen zonder kinderen is dus sterk toegenomen. In 2022 woonden er 2,12 mensen gemiddeld in een Nederlands huishouden, tegen 3,52 in 1963. Deze zogenaamde 'huishoudensverdunning' is een duidelijke indicator van de verandering in gezinsvorming en levensstijl in Nederland.
Armoede en de impact op kinderen
Een zorgwekkende trend die zich op dit moment aftekent, is de toename van armoede onder kinderen in Nederland. Volgens een schatting van het Centraal Planbureau (CPB) groeit het aantal kinderen dat onder de armoedegrens leeft van 6,1% naar 7,1% in 2024. Dit betekent dat ongeveer 230.000 kinderen in Nederland opgroeien in armoede.
Armoede heeft grote en vaak langdurige gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen. Het kan bijvoorbeeld leiden tot een beperkte toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en extra activiteiten die bijdragen aan de sociale en cognitieve groei. UNICEF benadrukt dat het belangrijk is om te zorgen voor vroegtijdige interventies en maatregelen die de armoede onder kinderen verminderen.
Toekomstige trends en maatregelen
De toekomstige demografie van Nederland hangt sterk af van het geboortecijfer en de gezinsvorming. Het huidige geboortecijfer van ongeveer 1,43 kinderen per vrouw ligt onder het vervangingsniveau (ongeveer 2,1 kinderen per vrouw). Dit betekent dat de bevolking op lange termijn zal afnemen, tenzij er maatregelen worden genomen om het geboortecijfer te stimuleren.
Een mogelijke manier om het geboortecijfer te verhogen is het verbeteren van de toegang tot kinderopvang en het verhogen van de vergoeding voor ouderschapsverlof. Ook subsidies voor vaders die thuis willen blijven voor hun kinderen kunnen een positieve invloed hebben op gezinsplanning.
Daarnaast is het belangrijk om te zorgen voor een stabiele economische situatie voor gezinnen, zodat ouders zich veilig voelen bij het beslissing om kinderen te krijgen. De huidige inflatie en stijgende leefkosten hebben al een negatieve invloed op de financiële situatie van veel gezinnen. Het is daarom essentieel dat er maatregelen worden genomen om het leven van gezinnen met kinderen te ondersteunen.
Conclusie
Het aantal kinderen in Nederland is een belangrijk onderwerp dat invloed heeft op de demografie, economie en maatschappelijke ontwikkeling van het land. Momenteel wonen ongeveer 3,3 miljoen kinderen jonger dan 18 jaar in Nederland. Deze kinderen groeien op in verschillende gezinssituaties, met de meeste kinderen in gezinnen met twee ouders. De gemiddelde leeftijd van moeders bij hun eerste kind is stijgend, en het geboortecijfer is licht gedaald in vergelijking met vorige decennia.
De trend naar kleinere gezinnen en het toenemende aantal eenoudergezinnen zijn duidelijke kenmerken van de huidige maatschappelijke ontwikkeling. Armoede onder kinderen is een zorgwekkend fenomeen dat aandacht verdient, gezien de langdurige gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen. Het is essentieel dat er maatregelen worden genomen om gezinnen met kinderen te ondersteunen, zowel financieel als sociaal.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
