Proactieve opvoeding: effecten en toepassing in de praktijk
juli 10, 2025
De groei van kinderen is een complex proces dat sterk varieert per individu. De groeisnelheid hangt af van genetische factoren, voeding, gezondheid en andere leefomstandigheden. In dit artikel geven we een overzicht van de gemiddelde groei per jaar op basis van gegevens uit betrouwbare bronnen. We bespreken ook hoe ouders en opvoeders deze groeipatronen kunnen volgen en wat er te doen is bij afwijkende groei.
Groei in de eerste levensjaren
De eerste levensjaren zijn de snelste groeiperiode voor kinderen. In het eerste levensjaar groeit een kind gemiddeld ongeveer 25 cm. Dit komt neer op ongeveer 0,7 mm per dag. In het tweede levensjaar is de groei iets minder, namelijk ongeveer 12 cm per jaar. Het derde levensjaar volgt met een gemiddelde groei van 8 cm per jaar. Deze aantallen zijn afkomstig uit meerdere bronnen en laten zien dat de groei in de eerste jaren vrij snel verloopt.
Naast lichamelijke groei is er ook sprake van een aanzienlijke toename in gewicht. In de eerste levensjaren komt een kind gemiddeld 1,5 kg per jaar aan. In de basisschoolleeftijd, vanaf de leeftijd van 6 jaar, is dit ongeveer 2-3 kg per jaar.
Gemiddelde lengte per leeftijd
Bij het volgen van de groei van een kind is het handig om gebruik te maken van groeicurves. Deze curven geven een visuele weergave van de groei van een kind ten opzichte van andere kinderen van dezelfde leeftijd. De middellijn in een groeicurve geeft de gemiddelde lengte van kinderen in een bepaalde leeftijd aan. De buitenste lijnen tonen het bereik waarin de meeste kinderen vallen.
Hieronder vindt u een overzicht van de gemiddelde lengte van kinderen per leeftijd, op basis van de gegevens uit de bronnen:
| Leeftijd | Gemiddelde lengte jongens (cm) | Gemiddelde lengte meisjes (cm) |
|---|---|---|
| 1 maand | 54.7 | 53.8 |
| 2 maanden | 58.1 | 56.7 |
| 3 maanden | 61.2 | 59.5 |
| 4 maanden | 63.8 | 62.1 |
| 5 maanden | 66.1 | 64.4 |
| 6 maanden | 68.0 | 66.4 |
| 7 maanden | 69.7 | 68.1 |
| 8 maanden | 71.2 | 69.7 |
| 9 maanden | 72.7 | 71.1 |
| 10 maanden | 74.0 | 72.5 |
| 11 maanden | 75.3 | 73.8 |
| 12 maanden | 76.6 | 75.1 |
| 13 maanden | 77.7 | 76.4 |
| 14 maanden | 78.9 | 77.6 |
| 15 maanden | 80.0 | 78.8 |
| 1,5 jaar | 83.2 | 82.1 |
| 2 jaar | 88.9 | 87.5 |
| 2,5 jaar | 93.8 | 92.3 |
| 3 jaar | 98.1 | 96.7 |
Groei in de basisschoolleeftijd
Vanaf de leeftijd van 6 tot 12 jaar groeit een kind gemiddeld 6 tot 7 cm per jaar. De groeisnelheid is nu minder dan in de eerste levensjaren, maar blijft stabiel. In deze periode is het belangrijk om aandacht te besteden aan een goede voeding, voldoende beweging en voldoende slaap. Deze factoren spelen een rol bij de groei en gezondheid van het kind.
Een gebalanceerd dieet met voldoende eiwitten, vitamines en mineralen is essentieel voor een gezonde groei. Bovendien is beweging belangrijk om spieren en botten te ontwikkelen. De World Health Organization (WHO) raadt aan dat kinderen in deze leeftijd voldoende beweging krijgen, zoals fietsen, wandelen, en sporten.
Groei in de puberteit
De puberteit is een periode van snelle groei en hormonale veranderingen. Tijdens deze periode kunnen kinderen een groeispurt doormaken. Bij jongens en meisjes groeit het lichaam sneller dan normaal. De groeispurt begint bij jongens meestal tussen de 9 en 14 jaar en bij meisjes tussen de 8 en 13 jaar.
Tijdens de puberteit kan het verschil in lengte tussen kinderen opvallen. Sommige kinderen beginnen met de puberteit vroeg, terwijl anderen later beginnen. Dit leidt tot een grote variatie in lengte binnen een groep van gelijke leeftijd.
Na de puberteit stopt de groei bij meisjes meestal rond het 16e leeftijd en bij jongens rond het 18e leeftijd. In deze periode is de groeisnelheid langzaam afgenomen en is het lichaam bijna volledig ontwikkeld.
Groeistoornissen en afwijkende groei
Niet alle kinderen groeien op dezelfde manier. Soms kan er sprake zijn van een afwijkende groeilijn, wat wijst op een mogelijke groeistoornis. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een tekort aan groeihormonen of bij aangeboren afwijkingen. In dergelijke gevallen is het belangrijk om de groei van het kind nauwkeurig te volgen en eventueel medische hulp in te schakelen.
Een groeistoornis kan verschillende oorzaken hebben, zoals chronische ziekten, ongezonde voeding of stress. In sommige gevallen kan een arts een behandeling aanbieden, zoals hormoontherapie of een operatie, om de groei te stimuleren of te beïnvloeden.
Hoe kan ouders de groei van hun kind volgen?
Ouders kunnen de groei van hun kind volgen door gebruik te maken van groeicurves en groeigrafieken. Deze tools geven een visuele weergave van de groei van het kind ten opzichte van andere kinderen van dezelfde leeftijd. Tijdens bezoeken aan de jeugdgezondheidszorg wordt de groei van het kind gemeten en gewogen, waardoor ouders een beter beeld krijgen van de ontwikkeling.
Een groeilijn die buiten de buitenste lijnen van de groeicurve ligt, kan wijzen op een afwijkende groei. In dergelijke gevallen is het verstandig om contact op te nemen met de jeugdarts of kinderarts voor verdere evaluatie.
Groeipijn en andere groeiproblemen
Kinderen vanaf 4 jaar kunnen 's avonds of 's nachts last hebben van groeipijn in hun benen. Deze pijn is meestal gevoeld in de onderbenen en kan op kramp lijken. De oorzaak van groeipijn is niet bekend, maar de pijn gaat meestal vanzelf over. Ouders kunnen de pijn iets verzachten door rekoefeningen te doen, een warme kruik op de pijnlijke plek te leggen of de pijnlijke plek te masseren.
In sommige gevallen kan groeipijn wijzen op een ontsteking of een andere aandoening. Als de pijnlijke plek rood, dik of warm is, of als het kind last heeft van gewrichtspijn of mank loopt, is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts.
Factoren die van invloed zijn op de groei
Meerdere factoren spelen een rol bij de groei van een kind. Deze zijn:
- Genetica: Kinderen van lange ouders hebben vaak een grotere groeipotentie dan kinderen van korte ouders.
- Voeding: Een goed uitgebalanceerd dieet met voldoende voedingsstoffen draagt bij aan een gezonde groei.
- Slaap: Voldoende slaap is essentieel voor de groei van het lichaam.
- Beweging: Reguliere beweging draagt bij aan een goede spier- en bontgroei.
- Ziekte: Chronische ziekten of aangeboren afwijkingen kunnen de groei beïnvloeden.
- Psychosociaal klimaat: Stress of een ongunstig leefmilieu kan de groei negatief beïnvloeden.
Samenvatting
De groei van kinderen is een proces dat varieert per individu. In de eerste levensjaren groeien kinderen het snelst, gevolgd door een langzaamere groei in de basisschoolleeftijd. Tijdens de puberteit kunnen kinderen een groeispurt doormaken. De groeisnelheid is afhankelijk van genetische factoren, voeding, gezondheid en andere leefomstandigheden.
Ouders en opvoeders kunnen de groei van hun kind volgen met behulp van groeicurves en groeigrafieken. Bij afwijkende groei is het verstandig om contact op te nemen met een kinderarts of jeugdarts. Door aandacht te besteden aan een goede voeding, voldoende beweging en voldoende slaap, kunnen ouders de groei van hun kind ondersteunen.
Bronnen
- Narviks.nl - Hoeveel gewicht moet mijn kind gemiddeld aankomen?
- Groeigids.nl - Hoe weet je of je kind goed groeit?
- Mens-en-gezondheid.infonu.nl - Hoe verloopt de groei bij kinderen en pubers?
- Gemiddelden.nl - Gemiddelde lengte kind per leeftijd
- Kijkopontwikkeling.nl - Lichamelijke ontwikkeling dreumes en peuter
- Radboudumc.nl - Hoe snel moet en mag mijn kind groeien
- Jeugdengezinutrecht.nl - Groei van een basisschoolkind
- Babyhelp.nl - Hoeveel groeit een kind gemiddeld per jaar
- Gezondheid.be - Tot welke leeftijd groei je en wanneer vindt doorgaans de groeispurt plaats
- Klusidee.nl - Hoeveel mbar voor drukregelaar
- Babytijd.com - Gemiddelde groei in lengte en gewicht van een baby
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
