Gezond schermgebruik bij kinderen van 2 jaar: Aanbevelingen en praktische tips

Kinderen van 2 jaar zijn in een belangrijke ontwikkelingsfase, waarin spelen, bewegen en interactie met de omgeving cruciaal zijn. Hoewel digitale media steeds vaker een rol spelen in de opvoeding van jonge kinderen, is het belangrijk om schermtijd met voorzichtigheid te hanteren. In dit artikel worden de aanbevelingen en richtlijnen voor schermgebruik bij kinderen van 2 jaar besproken, op basis van recente wetenschappelijke studies en officiële richtlijnen.

Richtlijnen voor schermtijd bij kinderen van 2 jaar

De meeste autoriteiten en gezondheidsorganisaties adviseren om schermtijd voor kinderen jonger dan 2 jaar zo veel mogelijk te vermijden. Voor kinderen van 2 tot 4 jaar is de aanbevolen schermtijd beperkt tot maximaal 1 uur per dag. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op de ontwikkeling van jonge kinderen, die nog moeite hebben met het interpreteren van beelden en verhalen op schermen.

0–2 jaar: Geen schermtijd

Onderzoek geeft aan dat jonge kinderen tot de leeftijd van 2 jaar geen voordeel hebben van schermgebruik. Hun hersenen zijn nog niet in staat om verhalen of beelden op een scherm te verwerken zoals in de echte wereld. Daarnaast kan schermtijd de ontwikkeling van belangrijke vaardigheden zoals bewegen, spelen en taalgebruik verstoren. Veel kinderen die vroegtijdig schermen gebruiken, leren minder woorden of ontwikkelen minder sociale vaardigheden.

2–4 jaar: Maximaal 1 uur per dag

Voor kinderen van 2 tot 4 jaar is een schermtijd van maximaal 1 uur per dag aanbevolen. Dit kan bijvoorbeeld verdeeld worden in korte sessies van 15 tot 20 minuten. Het is belangrijk dat schermtijd niet te lang achter elkaar is, omdat jonge kinderen snel vervelen en de schermtijd als enige bron van ontspanning kunnen gaan zien. Dit kan leiden tot afhankelijkheid van digitale media.

Waarom is schermtijd bij jonge kinderen zo belangrijk?

Invloed op ontwikkeling

Onderzoek heeft aangetoond dat te veel schermtijd negatieve effecten heeft op de ontwikkeling van jonge kinderen. Bijvoorbeeld:

• Taalontwikkeling: Kinderen die vaak schermen gebruiken, leren minder woorden. Dit komt doordat schermtijd vaak gepaard gaat met minder interactie tussen kind en ouder. Kinderen leren taal het beste door actieve communicatie.
• Aandachtsvermogen: Te veel schermen kunnen leiden tot aandachtsproblemen, omdat jonge kinderen snel tussen beelden en geluiden moeten schakelen. Dit kan het aandachtsvermogen verstoren.
• Ooggezondheid: Kinderen die vaak naar schermen kijken, lopen een groter risico op bijziendheid. De 20-20-2-regel (na 20 minuten schermen kijken, 20 seconden in de verte kijken en 2 uur per dag buitenspelen) wordt vaak aanbevolen om dit risico te verminderen.

Sociale vaardigheden

Schermtijd kan ook de sociale vaardigheden van kinderen verstoren. Kinderen die veel tijd doorbrengen voor schermen, hebben minder kans om te leren hoe ze met anderen moeten omgaan. Het is belangrijk dat jonge kinderen veel interactie hebben met andere kinderen en volwassenen, zodat ze leren hoe ze emotioneel moeten reageren en hoe ze communiceren.

Hoe te omgaan met schermtijd bij een kind van 2 jaar?

1. Maak afspraken

Het is verstandig om schermtijd als gezin te bespreken. Leg samen met je kind afspraken over wanneer, hoelang en welke activiteiten er op het scherm mogen. Bijvoorbeeld: "Na het eten mogen we samen een verhaaltje bekijken, maar daarna gaan we naar buiten."

2. Kies geschikte inhoud

Kies media die passen bij de leeftijd van je kind. Voor kinderen van 2 jaar is het belangrijk dat de inhoud eenvoudig is, veel interactie mogelijk maakt en geen te veel prikkels bevat. Vermijd programma’s met harde geluiden, snelle beeldwisselingen of gewelddadige beelden.

3. Gebruik schermtijd als ondersteuning, niet als oplossing

Schermtijd mag niet gebruikt worden als vervanging voor andere activiteiten zoals spelen, bewegen of lezen. Schermen kunnen een ondersteuning zijn, maar niet het centrale onderdeel van een kinds dag. Het is belangrijk dat kinderen ook leren hoe ze zich kunnen ontspannen zonder schermen.

4. Geef het goede voorbeeld

Ouders spiegelen kinderen. Als je zelf vaak op je telefoon kijkt, kan je kind dit gedrag naasten. Probeer schermtijd te beperken in het bijzijn van je kind en laat zien dat je ook andere activiteiten waardering hebt, zoals lezen of buitenspelen.

Praktische tips voor ouders

1. Maak schermtijd een gezamenlijke activiteit

Als je kind op het scherm kijkt, probeer dan samen te kijken. Leg uit wat je ziet en wat er gebeurt. Dit helpt je kind om de inhoud beter te begrijpen en te leren hoe het met andere mensen communiceert.

2. Stimuleer andere activiteiten

Maak een lijst met activiteiten die je kind kan doen zonder schermen. Stel deze in een glazen pot en trek er regelmatig een activiteit uit. Dit stimuleert creativiteit en helpt bij het verminderen van schermtijd.

3. Stel schermtijdlimieten in

Gebruik een ouderlijk toezicht-app om schermtijd te beperken. Stel limieten in op de apparaten van je kind en zorg dat je wachtwoorden goed bewaart, zodat je kind niet zelf schermtijd kan verlengen.

4. Maak schermvrije momenten

Zorg dat bepaalde momenten van de dag schermvrij zijn. Denk aan het eten, het slapen en buitenspelen. Dit helpt bij het creëren van structuren en geeft kinderen een gevoel van veiligheid.

De rol van schermen in de opvoeding van jonge kinderen

Schermtijd speelt een steeds grotere rol in de opvoeding van kinderen. Terwijl schermen kunnen worden gebruikt als ondersteuning bij leren en ontdekken, is het belangrijk dat ouders actief betrokken blijven bij het schermgebruik van hun kind.

Positieve aspecten van schermen

• Leren lezen en tellen: Sommige kinderapps en programma’s helpen bij het leren lezen en tellen.
• Creatieve activiteiten: Er zijn apps die kinderen kunnen gebruiken om te tekenen, muziek te maken of te bouwen.
• Interactie met familie: Videogesprekken met verre familie kunnen kinderen helpen te leren hoe ze met anderen communiceren.

Negatieve aspecten van schermen

• Afhankelijkheid: Kinderen kunnen afhankelijk raken van schermen om zich te vermaken.
• Minder beweging: Te veel schermen kunnen leiden tot een stilstaand leefstijl.
• Slaapproblemen: Blauw licht van schermen kan de productie van melatonine verstoren, wat leidt tot moeilijk slapen vallen.

Conclusie

Schermtijd bij kinderen van 2 jaar moet met voorzichtigheid worden gehanteerd. Onderzoek en richtlijnen van gezondheidsorganisaties adviseren om schermtijd te beperken tot maximaal 1 uur per dag. Het is belangrijk dat schermen worden gebruikt als ondersteuning, niet als centrale activiteit in de dag van een kind. Ouders spelen een cruciale rol in het begeleiden van schermgebruik en het creëren van gezonde gewoontes. Door afspraken te maken, geschikte inhoud te kiezen en het goede voorbeeld te geven, kunnen ouders ervoor zorgen dat schermtijd een positieve rol speelt in de ontwikkeling van hun kind.

Bronnen

1. Kliksafe.nl: Hoeveel schermtijd voor kind is gezond?
2. Medisch Contact: Geen beeldschermen bij jonge kinderen
3. Jeugdengezinutrecht.nl: Beeldschermtijd
4. Digiwijzer.nl: Schermtijd voor kinderen
5. Nji.nl: Wat is een goede schermtijd voor je kind?
6. Mediawijsheid.nl: Hoe lang mag je kind op de tablet?
7. Vakbladvroeg.nl: Kijken naar schermen is echt niet goed voor jonge kinderen
8. Nos.nl: Kabinetsadvies voor kinderen na schermtijd
9. Kindengezin.be: Schermtijd