Ouderschap versus co-ouderschap: Wat is het verschil en wat is het beste voor je kind?
juli 1, 2025
Het verlies van een grootouder is een ingrijpende gebeurtenis die diepe emoties kan oproepen, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Kinderen beleven rouw op een andere manier dan volwassenen en hebben specifieke ondersteuning nodig om dit proces te kunnen verwerken. Deze gids biedt informatie en handvatten voor ouders, verzorgers en leerkrachten over hoe zij kinderen kunnen begeleiden bij het omgaan met het verlies van een opa of oma.
De Unieke Manier Waarop Kinderen Rouwen
Kinderen rouwen in stukjes, wisselen verdriet af met afleiding en kunnen reageren op manieren die voor volwassenen soms moeilijk te begrijpen zijn. De manier waarop een kind rouwt, hangt af van zijn leeftijd, karakter en de band die hij of zij had met de overledene. Een peuter begrijpt de dood nog niet volledig, maar merkt wel dat er iemand weg is. Een kind op de basisschool begrijpt het concept van de dood beter, maar kan veel vragen hebben. Pubers denken er dieper over na en kunnen verschillende emoties ervaren, zoals boosheid, angst en schuld. Het is belangrijk te onthouden dat rouw bij kinderen zich kan uiten in teruggetrokken gedrag of zelfs in het terugkeren van oude gewoontes, zoals broekplassen.
Praten over Verlies: Eerlijkheid en Eenvoud
Een van de belangrijkste manieren om een kind te helpen bij het verwerken van verlies, is door open en eerlijk te praten. Leg op een rustige manier uit wat er is gebeurd, gebruik simpele woorden en vermijd vage uitdrukkingen zoals ‘weggegaan’ of ‘voor altijd slapen’, omdat deze verwarrend kunnen zijn. Zeg bijvoorbeeld: “Opa is doodgegaan. Zijn hart is gestopt en hij leeft niet meer.” Het is belangrijk om de emoties van het kind te erkennen en te valideren. Laat zien dat het oké is om verdrietig te zijn, boos te zijn of andere emoties te voelen. Bespreek het verdriet en laat het kind weten dat het niet alleen is.
Rituelen en Herinneringen
Rituelen kunnen kinderen helpen om afscheid te nemen en het verlies te verwerken. Dit kan variëren van het bijwonen van de uitvaart tot het maken van een herdenkingsplekje met foto’s en persoonlijke spullen. Samen herinneringen ophalen is ook belangrijk. Kijk samen naar foto’s of filmpjes, vraag wat het kind zo leuk vond aan opa of oma en vertel verhalen over het leven van de overledene. Dit helpt het kind om de band met de overledene levend te houden en om te begrijpen wie opa of oma was. Het schrijven van een brief aan de overledene kan ook een helende werkwijze zijn, waarbij het kind alles kan uiten wat het nog had willen zeggen.
Leeftijdspecifieke Benadering
De manier waarop je een kind benadert, hangt af van zijn leeftijd. Voor peuters en kleuters is het belangrijk om eenvoudige, feitelijke informatie te geven en te focussen op de concrete gevolgen van het verlies. Voor kinderen op de basisschool kun je meer uitleg geven over de dood en hun vragen beantwoorden. Pubers hebben behoefte aan ruimte om hun eigen emoties te verwerken en kunnen baat hebben bij gesprekken met leeftijdsgenoten of een vertrouwenspersoon.
Omgaan met Gemengde Gevoelens
Bij verlies spelen vaak gemengde emoties. Het kan gebeuren dat er in dezelfde periode ook blijdschap is, bijvoorbeeld door de geboorte van een ander kind in de familie. Dit kan ingewikkeld zijn, omdat vreugde en verdriet elkaar lijken te bijten. Het is belangrijk om deze emoties te erkennen en te accepteren. Laat ruimte voor beide emoties en leg uit dat het oké is om ze naast elkaar te laten bestaan.
De Rol van Grootouders bij Herdenken
Grootouders kunnen een waardevolle rol spelen in het herdenken van hun kleinkind. Dit kan door actief deel te nemen aan rituelen of door initiatieven te nemen, zoals het organiseren van een herdenkingsmoment of het aansteken van een kaars op speciale dagen. Het is hierbij belangrijk om de ouders centraal te stellen en ervoor te zorgen dat het herdenken een bron van steun is, in plaats van een extra belasting.
Voorzichtigheid met Symboliek
Het is belangrijk om voorzichtig te zijn met symboliek. Hoewel het idee om een overleden grootouder te associëren met een sterretje of een wolk troostrijk kan lijken, kan dit ook angst oproepen bij kinderen, vooral wanneer ze gaan vliegen of door de wolken kijken.
Zorg voor Jezelf
Het is essentieel om ook goed voor jezelf te zorgen tijdens deze moeilijke periode. Zorg voor voldoende slaap, beweging, gezond eten, ontspanning en sociale contacten. Je zorg zal waarschijnlijk ook uitgaan naar je ouders, die hun vader of moeder hebben verloren. Maar je kunt pas goed voor een ander zorgen als je eerst goed voor jezelf zorgt.
Het Belang van Steun van de Omgeving
Het is belangrijk om steun te zoeken bij familie, vrienden en eventueel professionele hulpverleners. Praten over je verdriet kan helpen om het te verwerken. Het is ook belangrijk om te onthouden dat rouw een proces is dat tijd nodig heeft. Er is geen ‘juiste’ manier om te rouwen en iedereen verwerkt verlies op zijn eigen manier.
Kinderen Rouwen in Stukjes
Het is belangrijk te accepteren dat kinderen rouwen in stukjes. Ze kunnen vandaag verdrietig zijn, morgen weer vrolijk en overmorgen weer terugkeren naar hun verdriet. Dit is normaal en maakt deel uit van het rouwproces.
De Kracht van Herinneringen
Het levend houden van de herinnering aan de overledene is een belangrijke manier om het verlies te verwerken. Vertel verhalen, bekijk foto’s, bezoek plekken die belangrijk waren voor de overledene en deel herinneringen met anderen. Dit helpt het kind om de band met de overledene levend te houden en om te leren omgaan met het verdriet.
Professionele Hulp
In sommige gevallen kan professionele hulp nodig zijn. Een rouwtherapeut of psycholoog kan kinderen en hun ouders helpen om het verlies te verwerken en om te leren omgaan met de emoties die daarbij komen kijken.
Rouw is Leren Omgaan met Verlies
Het is belangrijk om te onthouden dat rouw niet iets is dat je ‘verwerkt’, maar iets waarmee je leert omgaan. Het verdriet zal misschien nooit helemaal verdwijnen, maar je kunt leren om ermee te leven en om de herinnering aan de overledene te koesteren.
De Liefde Blijft Bestaan
Iedere traan is een teken van liefde. De liefde voor de overledene blijft bestaan, ook al is hij of zij er niet meer. Deze liefde is een bron van troost en kracht in moeilijke tijden.
Conclusie
Het verlies van een grootouder is een ingrijpende gebeurtenis voor kinderen. Door open en eerlijk te praten, rituelen te creëren, de emoties van het kind te erkennen en te valideren, en de juiste ondersteuning te bieden, kunnen ouders, verzorgers en leerkrachten kinderen helpen om dit verlies te verwerken en om te leren omgaan met het verdriet. Het is belangrijk om te onthouden dat rouw een proces is dat tijd nodig heeft en dat er geen ‘juiste’ manier is om te rouwen. Door liefde, geduld en begrip kunnen we kinderen helpen om dit moeilijke moment in hun leven te doorstaan.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
