Aarsmaden zijn een veelvoorkomende infectie bij jonge kinderen, en hoewel ze over het algemeen onschadelijk zijn, kunnen ze wel vervelende klachten veroorzaken. Deze infectie, veroorzaakt door kleine, witte wormpjes, komt vooral voor bij kinderen tussen de drie en tien jaar. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van aarsmaden, inclusief hoe ze worden verspreid, de symptomen, en de beschikbare behandelingsopties, gebaseerd op actuele informatie.
Wat zijn Aarsmaden?
Aarsmaden, ook wel oxyuren genoemd, zijn draadvormige, witte wormpjes die tussen de 5 en 10 millimeter lang zijn. Ze leven in de dikke darm van mensen en komen uitsluitend voor bij mensen. Vrouwtjeswormen leggen hun eitjes rond de anus, wat jeuk veroorzaakt. Deze jeuk leidt vaak tot krabben, waardoor de eitjes zich verspreiden en andere kinderen kunnen infecteren. Naast aarsmaden zijn er ook andere soorten wormen die bij mensen kunnen voorkomen, zoals lintwormen en spoelwormen, maar aarsmaden zijn veruit de meest voorkomende variant bij kinderen.
Hoe raken Kinderen Besmet?
De verspreiding van aarsmaden gebeurt voornamelijk door het inslikken van wormeieren. Deze eitjes zijn microscopisch klein en kunnen zich op verschillende plaatsen bevinden. Kinderen kunnen besmet raken door:
- Direct contact: Het aanraken van besmette oppervlakken, zoals speelgoed, deurknoppen, toiletbrillen, of beddengoed, en vervolgens de mond aanraken.
- Krabben: Het krabben rond de anus, waardoor eitjes onder de nagels terechtkomen en via de handen verspreid worden.
- Familieleden: Besmetting via andere gezinsleden die aarsmaden hebben.
- Zandbakken: Hoewel zandbakken niet direct een rol spelen bij de overdracht van aarsmaden, kunnen ze besmet zijn met eitjes van honden- en kattenspoelwormen.
Het is belangrijk te benadrukken dat aarsmaden zeer besmettelijk zijn, vooral in omgevingen waar kinderen dicht bij elkaar spelen, zoals kinderdagverblijven en scholen.
Symptomen van Aarsmaden
Het meest voorkomende symptoom van aarsmaden is jeuk rond de anus en de schaamlippen, vooral 's nachts wanneer de vrouwtjeswormen eitjes leggen. Dit kan leiden tot slapeloosheid, prikkelbaarheid en nachtmerries. Andere mogelijke symptomen zijn:
- Vage buikklachten.
- Oververmoeidheid.
- In zeldzame gevallen, een ontsteking van de huid rond de anus door het krabben.
- Bij meisjes kan de jeuk zich uitbreiden naar de vulva.
Soms vertonen kinderen geen duidelijke symptomen, waardoor de infectie onopgemerkt kan blijven.
Diagnose
De diagnose van aarsmaden kan vaak gesteld worden op basis van de symptomen en door het visueel opsporen van de wormpjes rond de anus. In sommige gevallen kan een plakbandtest worden uitgevoerd. Hierbij wordt een stukje plakband tegen de huid rond de anus gedrukt om eventuele eitjes op te vangen, die vervolgens onder een microscoop worden bekeken.
Behandeling van Aarsmaden
De behandeling van aarsmaden bestaat meestal uit een eenmalige dosis ontwormingsmiddel, zoals mebendazol, in de vorm van een siroop of tablet. Het is cruciaal dat alle gezinsleden behandeld worden, zelfs als ze geen symptomen vertonen, om herinfectie te voorkomen. De behandeling moet na 21 dagen herhaald worden om eventuele overgebleven wormen of eitjes te doden.
Mebendazol
Mebendazol doodt wormen, wormeieren en larven door de opname van voedingsstoffen te verhinderen. Het is beschikbaar bij de apotheek of drogist zonder recept. De dosering is afhankelijk van de leeftijd en het gewicht van het kind. Voor kinderen jonger dan 2 jaar is het raadzaam om eerst een arts te raadplegen voordat mebendazol wordt toegediend.
Hygiënemaatregelen
Naast medicatie zijn goede hygiënemaatregelen essentieel om de verspreiding van aarsmaden te voorkomen:
- Handen wassen: Was de handen grondig met zeep na toiletbezoek, voor het eten, en na het spelen.
- Nagels kort knippen: Houd de nagels kort en schoon om te voorkomen dat eitjes zich daaronder ophopen.
- Dagelijks verschonen: Verschoon dagelijks het beddengoed, ondergoed en handdoeken.
- Wassen op hoge temperatuur: Was kleding, handdoeken en beddengoed op minimaal 60 graden Celsius om de eitjes te doden.
- Schoonmaken: Stofzuig dagelijks, vooral de slaapkamer, en maak oppervlakken die vaak worden aangeraakt regelmatig schoon.
- Nachtkleding: Laat je kind 's nachts een speciale broek dragen, zoals een pakje waarbij broek en shirt aan elkaar vastzitten, om te voorkomen dat het kind krabt.
- Vermijd baden met andere kinderen: Om verspreiding te voorkomen, is het raadzaam om je kind niet met andere kinderen te laten baden.
Preventie
Preventie van aarsmaden is gebaseerd op het handhaven van goede hygiënepraktijken. Dit omvat regelmatig handen wassen, nagels kort knippen, en het schoonmaken van de omgeving. Het is ook belangrijk om kinderen te leren om niet aan hun billen te krabben en hun vingers niet in hun mond te stoppen.
Wanneer een Arts Raadplegen?
Hoewel aarsmaden meestal zelf behandeld kunnen worden, is het raadzaam om een arts te raadplegen in de volgende gevallen:
- Als de symptomen na twee wormkuren niet verdwijnen.
- Als het kind jonger is dan 2 jaar en (weer) wormen krijgt.
- Bij ernstige jeuk of huidirritatie.
- Bij tekenen van een secundaire infectie, zoals roodheid, zwelling of pus rond de anus.
Aarsmaden in de Opvang
Kinderen met aarsmaden hoeven niet te worden uitgesloten van de opvang. Het is wel belangrijk om de ouders te informeren en hen te vragen om het kind te laten behandelen. Ook de omgeving, zoals ouders, broers en zussen, laten zich best behandelen.
Conclusie
Aarsmaden zijn een veelvoorkomende infectie bij jonge kinderen die doorgaans onschadelijk is, maar wel vervelende klachten kan veroorzaken. Door goede hygiënepraktijken te handhaven en indien nodig een ontwormingsmiddel te gebruiken, kunnen aarsmaden effectief worden behandeld en voorkomen. Het is belangrijk om alert te zijn op de symptomen en bij twijfel een arts te raadplegen.
