Als gastouder aan huis draagt je verantwoordelijkheid voor de zorg en bemoeijerigheid van kinderen in je eigen woning. Deze functie vereist niet alleen professionele kwalificaties, maar ook dat je woning aan bepaalde wettelijke en veiligheidsnormen voldoet. In dit artikel geef je een overzicht van de eisen die geregeld door wet en regelgeving zijn vastgelegd, zowel op het vlak van persoonlijke kwalificaties als van de voorwaarden voor je woonruimte. Op basis van de informatie uit betrouwbare bronnen worden de voornaamste eisen en voorwaarden uiteengezet.
Persoonlijke eisen aan een gastouder
Voordat je officieel als gastouder aan de slag kunt, moet je aan een aantal wettelijke en professionele eisen voldoen. Deze eisen zijn bedoeld om zowel de kinderen in jouw opvang als jouw eigen professionaliteit te beschermen. De belangrijkste persoonlijke eisen zijn onderverdeeld in kwalificaties, gedragscontrole en verblijf in een register.
1. Opleidingen en kwalificaties
Een gastouder moet over voldoende kennis en vaardigheden beschikken om kinderen professioneel te verzorgen. De wettelijke vereisten zijn als volgt:
- Minimaal een diploma of ervaringscertificaat MBO 2 Helpende Zorg en Welzijn, of een vergelijkbare opleiding die op de diplomalijst staat. Alternatief is een certificaat goed gastouderschap ook mogelijk.
- Een EHBO-diploma, dat gericht is op baby’s en kinderen. Dit certificaat moet afkomstig zijn van een erkende instelling, zoals het Oranje Kruis of Het Rode Kruis. Het certificaat dient regelmatig vernieuwd te worden, doorgaans elke twee jaar.
- Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is verplicht. Deze verklaring is een onderdeel van de wettelijke screening op gedrag en past zich aan aan de leeftijd van de kinderen in jouw opvang.
2. Inschrijving in het Personenregister Kinderopvang (PRK)
Alle gastouders moeten ingeschreven staan in het Personenregister Kinderopvang (PRK). Dit register faciliteert continue screening op gedrag richting minderjarigen, wat de veiligheid van de kinderen verder versterkt.
3. Inschrijving in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK)
Om in aanmerking te komen voor de kinderopvangtoeslag, moet een gastouder ingeschreven staan in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). Dit register is verplicht voor alle professionals in de kinderopvang en wordt beheerd door het ministerie van OCW. Alleen gastouders die in het LRK staan, kunnen officieel starten met kinderopvang.
Veiligheidseisen aan het huis van de gastouder
De wettelijke eisen voor het huis van een gastouder zijn ontworpen om zowel de fysieke veiligheid als de hygiëne van kinderen te waarborgen. Deze eisen zijn grotendeels landelijk vastgelegd en gelden voor alle gastouders, ongeacht hun locatie. De GGD controleert of de woning aan deze eisen voldoet vooraleer de opvang officieel mag starten.
1. Rookvrije omgeving
- De woning moet volledig rookvrij zijn. Dit betekent dat er geen roken mag plaatsvinden in de woning, inclusief de tuin of eventueel gebruikte terrassen.
- Rookmelders moeten goed functioneren. De aanwezigheid en werking van rookmelders zijn verplicht om brandgevaar zoveel mogelijk te beperken.
2. Slaapruimte voor jonge kinderen
- Kinderen jonger dan 1,5 jaar moeten beschikken over een aparte slaapruimte. Deze ruimte dient veilig en comfortabel te zijn. Het is niet toegestaan om jonge kinderen bijvoorbeeld in de kamer van de gastouder te laten slapen.
3. Speelruimte
- Er moet voldoende speelruimte beschikbaar zijn, zowel binnen als buiten. De minimale ruimte-eis is 4 vierkante meter per kind in de speelruimte. Deze ruimte dient verlicht en geventileerd te zijn.
- Toegang tot buitenruimte is verplicht. Dit kan een tuin of een balkon zijn, zolang het veilig is afgeschermd en vrij van gevaarlijke voorwerpen.
- Ventilatie en daglicht zijn essentieel. Speelruimtes moeten voldoende natuurlijk licht bevatten via ramen en voldoende ventilatie om een gezond binnenklimaat te waarborgen.
4. Hygiëne-eisen
Hygiëne is een cruciale factor in de opvang van kinderen, omdat kinderen vaak gevoeliger zijn voor infectieziekten. De volgende hygiëne-eisen zijn wettelijk vastgelegd:
- De keuken moet schoon en hygiënisch zijn. Voedsel moet op een veilige manier bereid en bewaard worden. Werkbladen en snijplanken moeten geschikt zijn voor voedselbereiding. De koelkast moet producten op de juiste temperatuur bewaren, en verlopen producten moeten direct worden verwijderd.
- De badkamer en het toilet moeten dagelijks schoongemaakt worden. Gebruik van geschikte schoonmaakmiddelen is verplicht. Handhygiëne is een belangrijk onderdeel van de hygiënevoorschriften. Zowel gastouder als kinderen moeten voldoende zeep en schone handdoeken hebben. Elke kind moet zijn eigen handdoek hebben om kruisbesmetting te voorkomen.
- Handen moeten gewassen worden na toiletbezoek, voor het eten en na het spelen buiten.
- Speelgoed en speelruimtes moeten regelmatig worden gereinigd en gedesinfecteerd. Zachte speelgoedartikelen kunnen in de wasmachine, harde speelgoed moet afgenomen worden met desinfecterend middel. Elk kind moet zijn eigen beddengoed hebben, dat regelmatig verschoond en gewassen wordt.
5. Brandveiligheid
- De woning moet aan brandveiligheidseisen voldoen. Dit omvat bijvoorbeeld het gebruik van kindveilige stopcontacten, verhoogde ladeplaten, en beveiligde ramen.
6. Veiligheid voor kinderen
- Er moeten kindveilige voorzieningen zijn in de woning. Denk aan de beveiliging van de tuin of balkon, het afdekken van stopcontacten, en het verwijderen van scherpe of gevaarlijke voorwerpen uit de speelruimte.
- Een EHBO-diploma is verplicht. Dit is niet alleen van belang voor hygiëne, maar ook voor de medische zorg die nodig kan zijn bij ongelukken.
Veiligheid en inspectie van het huis
Voordat een gastouder aan de slag kan, wordt de woning geïnspecteerd door de GGD of een andere erkende instantie. Bij deze inspectie wordt gekeken of alle wettelijke en hygiënische eisen zijn nageleefd. Als er aandachtspunten zijn, geeft de inspecteur aan welke verbeteringen nodig zijn en binnen welke termijn deze moeten worden doorgevoerd. Pas na een herinspectie en goedgekeurde woning kan een gastouder officieel starten met opvang.
Taken van een gastouder aan huis
Niet alleen de voorwaarden voor de woning en persoonlijke kwalificaties zijn belangrijk, ook de taken die een gastouder moet kunnen uitvoeren zijn wettelijk geregeld. Deze taken omvatten onder andere:
- Dagelijkse zorg en verzorging van kinderen. Dit omvat het opvangen, speelpartijen, het geven van eten en drinken, en het verzorgen van hygiënebehoefte.
- Organisatie van activiteiten. Deze activiteiten moeten aansluiten op de leeftijd en ontwikkelingsfase van de kinderen.
- Lichte huishoudelijke taken. Een gastouder kan bijvoorbeeld de was van de kinderen doen of opruimwerk verrichten.
- Communicatie met ouders. Het is belangrijk dat er een open en professionele communicatie lijn is tussen gastouder en ouders.
Voordelen van gastouderopvang aan huis
Hoewel de eisen voor gastouderopvang aan huis strikt zijn, biedt deze vorm van kinderopvang ook een aantal voordelen. Enkele van deze voordelen zijn:
- Individuele aandacht. Omdat de gastouder zich uitsluitend richt op het gezin, krijgen kinderen veel persoonlijke aandacht.
- Flexibele opvangtijden. Een gastouder aan huis kan vaak flexibele opvang bieden, zoals opvang in de avonduren of in het weekend.
- Minder reistijd voor ouders. Omdat de opvang in het eigen huis of in de directe omgeving van het gezin plaatsvindt, is er geen extra reis nodig.
- Geschikt voor grotere gezinnen. Voor gezinnen met meerdere kinderen kan een gastouder aan huis financieel voordeliger zijn dan een kinderdagverblijf.
- Vaste en vertrouwde gezichten. In plaats van wisselende leidsters, hebben kinderen een vast aanspreekpunt, wat bijdraagt aan hun emotionele stabiliteit.
Juridische verantwoordelijkheden
Een gastouder aan huis is juridisch gezien werkgever van de gastouder. Dit betekent dat ouders verantwoordelijk zijn voor de loonadministratie en de aangiften bij de Belastingdienst. Het is belangrijk dat ouders goed op de hoogte zijn van hun verantwoordelijkheden om eventuele juridische problemen te voorkomen.
Conclusie
Als gastouder aan huis draag je verantwoordelijkheid voor de veiligheid, zorg en ontwikkeling van kinderen in je eigen woning. Dit vereist niet alleen professionele kwalificaties, zoals een MBO-diploma en EHBO-certificaat, maar ook dat je woning aan specifieke veiligheidseisen voldoet. Bovendien moet je ingeschreven staan in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) en het Personenregister Kinderopvang (PRK) om in aanmerking te komen voor de kinderopvangtoeslag.
De eisen voor het huis zijn wettelijk vastgelegd en omvatten onder andere een rookvrije woning, voldoende speelruimte, hygiënevoorschriften en brandveiligheid. De GGD controleert of de woning aan deze eisen voldoet vooraleer een gastouder officieel mag starten. Buiten deze eisen is het belangrijk dat een gastouder ook taken kan uitvoeren zoals het verzorgen van kinderen, het organiseren van activiteiten en lichte huishoudelijke taken.
Hoewel de eisen strikt zijn, biedt gastouderopvang aan huis ook een aantal voordelen, zoals flexibiliteit, persoonlijke aandacht en toegankelijkheid voor ouders. Als je overweegt om gastouder te worden, is het belangrijk dat je goed op de hoogte bent van alle wettelijke en praktische voorwaarden om de beste zorg te kunnen bieden aan kinderen.