Bij de kinderopvang speelt de rol van gastouder een belangrijke functie. Gastouders bieden kinderen individuele aandacht in een warme en veilige omgeving, meestal in hun eigen woning. Het is een verantwoordelijke functie die specifieke kwalificaties en vaardigheden vereist. In dit artikel wordt ingegaan op de vereisten om gastouder te worden, welke diploma’s en certificaten nodig zijn, en wat de praktische stappen zijn om te starten in deze functie.
Vereisten voor gastouder worden
Om gastouder te worden, moet je voldoen aan een aantal eisen. Deze omvatten niet alleen kwalificaties en certificaten, maar ook persoonlijke eigenschappen en gedragsaspecten. De eisen zijn vastgelegd in de regelgeving en moeten worden nageleefd om veilig en professioneel te kunnen functioneren in de kinderopvang.
Leeftijdseis
Je moet minimaal 18 jaar zijn om gastouder te worden. Dit is een juridische eis die ervoor zorgt dat gastouders voldoende rijpheid en verantwoordelijkheid hebben om te functioneren in de kinderopvang.
Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)
Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is een verplicht document voor gastouders. Dit is een uitkering van de politie die aangeeft of een persoon strafbare feiten heeft begaan. De VOG dient om de veiligheid van de kinderen te waarborgen. Je kunt deze aanvragen via een geregistreerd gastouderbureau. Ook alle meerderjarige huisgenoten moeten een VOG aanvragen.
Taalbeheersing
Voor gastouder werk is het belangrijk om voldoende taalvaardigheid te hebben, zowel in het Nederlands als in andere talen indien nodig. Dit zorgt ervoor dat er goed communicatie is met ouders en kinderen. De precieze taalvereisten kunnen worden ingezien via de website van de rijksoverheid.
Vereiste diploma’s en certificaten
Een van de belangrijkste voorwaarden om gastouder te worden, is het beschikken over een geschikt diploma. Niet elke opleiding voldoet automatisch aan de eisen. Het is daarom van belang om je diploma te controleren op de lijst van kwalificerende opleidingen. Deze lijst is beschikbaar via de website van DUO.
Lijst van kwalificerende diploma’s
De volgende diploma’s zijn onder andere erkend voor de functie van gastouder:
- MBO niveau 2 Helpende Zorg en Welzijn
- Certificaat goed gastouderschap (behaald vóór 2011)
- Ervaringscertificaat (EVC) afgegeven vóór 1 januari 2012
- Een diploma dat vermeld staat op de diplomalijst
De lijst met erkende diploma’s is te vinden op de website van DUO. Als je diploma niet op deze lijst staat, kun je aanvragen of het toch erkend kan worden. Dit kan via een online formulier of via het formulier "Aanvraag erkenning beroepskwalificatie gastouder".
Verkorte opleidingen
Als je geen geschikt diploma hebt, is het mogelijk om een verkorte opleiding te volgen. Een voorbeeld is de verkorte opleiding MBO niveau 2 Helpende Zorg en Welzijn. Deze opleiding wordt soms volledig vergoed door gastouderbureaus. Het is een toegankelijke optie voor mensen die hun carrière in de kinderopvang willen starten zonder eerst een volledige opleiding te volgen.
Buitenlandse diploma’s
Mensen met een buitenlands diploma kunnen ook werken als gastouder, maar moeten eerst de erkenningsprocedure volgen. De eisen zijn afhankelijk van het land van herkomst en het type diploma. Voor EU-burgers is er een specifieke procedure om het buitenlandse diploma te laten erkennen. Dit kan ook via DUO worden ingezien.
EHBO certificaat
Naast een geschikt diploma is een certificaat Eerste Hulp aan Kinderen (EHBO) verplicht. Dit certificaat dient om ervoor te zorgen dat de gastouder in staat is tot adequate eerste hulp in geval van nood. Het certificaat moet geregistreerd zijn bij een erkende instantie.
Inschrijven bij een gastouderbureau
Om te mogen werken als gastouder, is het verplicht om je in te schrijven bij een geregistreerd gastouderbureau. Deze bureaus zijn verantwoordelijk voor de registratie bij de gemeente, GGD-inspecties en andere administratieve zaken. Het is belangrijk om te weten dat gastouderbureaus zelf geregistreerd moeten zijn in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen (LRKP).
Stappen bij een gastouderbureau
- Diploma controleren en aanvragen om erkenning te verkrijgen indien nodig.
- EHBO certificaat behalen.
- VOG aanvragen.
- Inschrijven bij een gastouderbureau.
- Opvanglocatie inventariseren en contracten opstellen.
- Registratie bij de gemeente en GGD.
Gastouderbureaus bieden vaak begeleiding bij deze stappen. Ze kunnen je helpen met administratieve kwesties, zoals het worden van een zelfstandig ondernemer of het aanvragen van belastingvoordelen.
Persoonlijke eigenschappen en vaardigheden
Naast de formele eisen, zijn er ook een aantal persoonlijke eigenschappen en vaardigheden die belangrijk zijn voor gastouders. Deze zorgen ervoor dat de gastouder in staat is om effectief te functioneren in de kinderopvang.
Essentiële eigenschappen
- Inlevingsvermogen: Het vermogen om je in kinderen en ouders te kunnen inleven.
- Flexibiliteit: De mogelijkheid om je aan te passen aan verschillende situaties en omgangsvormen.
- Respectvol gedrag: Respect voor kinderen, ouders en collega's.
- Empathie: Het vermogen om medeleiding te tonen en te begrijpen wat anderen voelen.
- Behulpzaamheid: De neiging om anderen te helpen waar en wanneer mogelijk.
- Vriendelijkheid: De bereidheid om een warme en aardige houding te tonen.
- Integriteit: Betrouwbaarheid en eerlijkheid in het werk.
Vaardigheden
- Luistervaardigheid: Het vermogen om goed naar ouders en kinderen te luisteren.
- Uitdrukkingsvaardigheid: Het vermogen om duidelijk en begrijpelijk te communiceren.
- Bemiddelingsvaardigheid: Het vermogen om conflicten te voorkomen of op te lossen.
- Analytisch vermogen: Het vermogen om situaties en problemen te begrijpen en te analyseren.
- Initiatiefnemend vermogen: Het vermogen om zelfstandig actie te ondernemen.
- Vitaliteit: Een frisse en energieke houding.
- Levenslust: Een positieve en dappere levenshouding.
- Positiviteit: Het vermogen om positief te reageren en te blijven.
Motivatie en interesse
Het is belangrijk dat gastouders genoeg motivatie en interesse hebben voor het werk. De functie vereist veel aandacht en zorgzaamheid. Daarom is het essentieel dat gastouders het werk leuk vinden en zich erin kunnen vinden.
Arbeidsmarktperspectief en baankansen
Het arbeidsmarktperspectief voor gastouders is in principe gunstig. Er is een behoefte aan gastouders, aangezien kinderopvang een essentieel onderdeel is van de maatschappij. Echter, een volledige baan als gastouder is niet voor iedereen weggelegd. Veel gastouders werken gedeeltelijk, bijvoorbeeld met één of meerdere kinderen per week, en combineren het met ander werk. Hierdoor is er veel flexibiliteit in de werktijden.
Doorgroeimogelijkheden
Er zijn beperkte doorgroeimogelijkheden in de functie van gastouder. Het is niet mogelijk om in te raken in een hogere functie, zoals die in een kinderopvangcentrum. Gastouders werken meestal in hun eigen omgeving en hebben beperkte mogelijkheden tot professionele groei binnen deze functie.
Praktische stappen om gastouder te worden
De praktische stappen om gastouder te worden zijn relatief duidelijk, maar vereisen wel een aantal administratieve en voorbereidende activiteiten. Hieronder zijn de belangrijkste stappen opgenoemd.
1. Controleer je diploma
Het eerste wat je moet doen, is je diploma controleren op de lijst van kwalificerende opleidingen. Als je diploma niet op deze lijst staat, kun je bij DUO aanvragen of het toch erkend kan worden. Dit kan via een online formulier of via het formulier "Aanvraag erkenning beroepskwalificatie gastouder".
2. Behaal een EHBO certificaat
Nadat je diploma is gecontroleerd, is het volgende stappen om een EHBO certificaat te behalen. Dit certificaat is verplicht en dient om ervoor te zorgen dat de gastouder in staat is tot adequate eerste hulp in geval van nood.
3. Aanvragen van een VOG
Je dient ook een VOG aan te vragen. Dit is een verklaring van de politie die aangeeft of je strafbare feiten hebt begaan. Deze dient om de veiligheid van de kinderen te waarborgen.
4. Inschrijven bij een gastouderbureau
De volgende stap is om je in te schrijven bij een geregistreerd gastouderbureau. Deze bureaus zijn verantwoordelijk voor de administratie en registratie bij de gemeente en GGD. Ze kunnen je ook begeleiden bij de opzet van je gastouderactiviteit, zoals het opstellen van contracten en het inventariseren van je opvanglocatie.
5. Opvanglocatie inventariseren
Een gastouderbureau kan je helpen bij het inventariseren van je opvanglocatie. Dit betreft de veiligheid, de toegankelijkheid en de geschiktheid van de ruimte waarin de kinderen worden opgevangen.
6. Registratie bij de gemeente en GGD
Na het inventariseren van de opvanglocatie, moet je geregistreerd worden bij de gemeente en GGD. Dit is verplicht om juridisch en administratief te mogen functioneren als gastouder.
7. GGD-inspectie
De GGD voert een inspectie uit om te beoordelen of je voldoet aan de eisen voor gastouderwerk. Deze inspectie betreft onder andere de veiligheid van de opvanglocatie, de hygiëne, en je persoonlijke kwalificaties.
Conclusie
Gastouder worden is een verantwoordelijke functie die specifieke eisen, diploma’s en certificaten vereist. Het is belangrijk om deze eisen goed te kennen en te voldoen aan de juridische en professionele normen. Naast formele kwalificaties zijn ook persoonlijke eigenschappen en vaardigheden van groot belang voor het succesvol functioneren in deze functie. Gastouders moeten niet alleen in staat zijn tot professionele zorg, maar ook emotionele betrokkenheid en empathie tonen. De stappen om gastouder te worden zijn duidelijk, maar vereisen wel administratieve en voorbereidende activiteiten. Het arbeidsmarktperspectief is gunstig, maar de functie is meestal gedeeltelijk en niet altijd voorzien van doorgroeimogelijkheden. Voor wie het wel wil proberen, is het een waardevolle bijdrage aan de kinderopvang en de maatschappij.