Bij de vraag hoe je gastouder kan worden, zijn er meerdere stappen en eisen waaraan je moet voldoen. Of je je bijvoorbeeld moet inschrijven bij de Kamer van Koophandel (KvK) of je verplicht bent om je bij een gastouderbureau aan te sluiten, hangt af van de manier waarop je als gastouder werkt. In dit artikel worden de belangrijkste stappen en wettelijke eisen besproken, inclusief de rol van de KvK, het Landelijk Register Kinderopvang (LRKP), en de administratie die je als gastouder moet leiden.
Wanneer is KvK-inschrijving nodig?
Als je als gastouder werkt, is het niet altijd verplicht om je bij de Kamer van Koophandel in te schrijven. Of je dit wel of niet hoeft, hangt af van hoe je je activiteiten organiseert. Volgens meerdere bronnen is KvK-inschrijving alleen nodig als je je als ondernemer opstelt. Dat betekent dat je:
- Kinderen opvangt (een dienst levert),
- Vergoeding ontvangt per uur,
- En zaken doet met personen buiten familie of vrienden.
In dat geval wordt je als ondernemer gezien en ben je verplicht om je in te schrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Dit geeft je een KvK-nummer, wat belangrijk is voor administratie en eventuele belastingaangiften.
Als je echter alleen kinderen van familie of vrienden opvangt en daarvoor geen uurtarief ontvangt, dan wordt je niet beschouwd als ondernemer. In dat geval hoef je je niet bij de Kamer van Koophandel in te schrijven. Hetzelfde geldt als je aangesloten bent bij een gastouderbureau dat voor jou de administratie en juridische zaken regelt.
Gastouderbureau: een essentiële rol
Als je bij een gastouderbureau werkt, draagt het bureau vaak de juridische en administratieve verantwoordelijkheid. Dit betekent dat je als gastouder niet zelf verantwoordelijk bent voor het bijhouden van administratie of het regelen van belastingaangiften. Het bureau treedt op als bemiddelaar tussen jou en de ouders, wat ook betekent dat je geen eigen onderneming hoeft te hebben.
Je hoeft je dan ook niet bij de Kamer van Koophandel in te schrijven. De juridische status van het bureau is meestal voldoende om kinderopvang te leveren. De ouders kunnen dan ook kinderopvangtoeslag aanvragen via het LRKP-nummer van het bureau.
Wettelijke eisen voor gastouders
Ondanks de aanwezigheid van een gastouderbureau of KvK-inschrijving, zijn er een aantal wettelijke eisen die elk gastouder moet voldoen. Deze eisen zijn vastgelegd in de Wet kinderopvang en moeten ongeacht jouw werkvorm worden nageleefd.
1. Aanvragen van de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)
Een Verklaring Omtrent het Gedrag is verplicht voor iedere gastouder. Dit is een document van de politie dat aantoont dat je in het verleden geen strafbare feiten hebt begaan die je ongeschikt maken om verantwoordelijk te zijn voor kinderen. De VOG moet worden aangevraagd bij de GGD en wordt meestal ingevuld tijdens de inschrijving bij een gastouderbureau.
2. Diploma’s en certificaten
Je moet over het juiste diploma beschikken om gastouder te worden. De vereisten kunnen variëren, maar er zijn standaard certificaten die vaak worden geaccepteerd. Dit omvat onder andere:
- Het certificaat "Goed Gastouderschap" behaald vóór 2011,
- Een Ervaringscertificaat (EVC) behaald vóór 1 januari 2012,
- Of een geregistreerd diploma dat op de lijst van de Wet kinderopvang staat.
Als je twijfelt of je diploma aan de eisen voldoet, kun je dit controleren bij het Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Daarnaast is een geregistreerd certificaat Eerste Hulp aan Kinderen (EHBO) verplicht. Dit certificaat moet specifiek gericht zijn op kinderen, aangezien de noodhulptechnieken anders zijn dan bij volwassenen.
3. Taaleisen
Je moet tijdens de opvang Nederlands, Fries of een erkende Nederlandse streektaal kunnen spreken. Deze eis is bedoeld om te zorgen dat er geen barrières zijn in de communicatie tussen jou, de kinderen en de ouders. Het betekent niet dat je volledig moedertaalspreker hoeft te zijn, maar je moet vloeiend en duidelijk kunnen communiceren.
4. Veiligheid en locatie
Je gastouderopvang moet aan bepaalde veiligheidsvoorschriften voldoen. Dit betreft zowel de fysieke locatie waar de kinderen opgevangen worden als de manier waarop de opvang wordt georganiseerd. Je moet bijvoorbeeld zorgen voor een veilige speelruimte en een overzichtelijke omgeving. Bovendien moet je op de hoogte zijn van het pedagogisch beleidsplan van het gastouderbureau, als je er bij aangesloten bent.
Inschrijven in het Landelijk Register Kinderopvang (LRKP)
Een essentieel onderdeel van de registratie als gastouder is het inschrijven in het Landelijk Register Kinderopvang (LRKP). Dit register is een centrale database waarin alle geregistreerde kinderopvangverleners staan ingeschreven. Als gastouder kun je je inschrijven bij een geregistreerd gastouderbureau, dat vervolgens voor je de inschrijving in het LRKP regelt.
Het is belangrijk dat je bij een bureau aansluit dat in het LRKP staat geregistreerd, omdat de ouders anders geen kinderopvangtoeslag kunnen aanvragen. Deze toeslag is namelijk alleen beschikbaar voor kinderopvangverleners die in het LRKP staan ingeschreven.
Sinds 1 juli 2026 is het bovendien beperkt tot maximaal twee gastouderbureaus. Dit betekent dat je je niet langer bij meerdere bureaus kunt registreren, wat een verandering is ten opzichte van eerder.
Administratie en belastingaangiften
Als je je bij de Kamer van Koophandel inschrijft, betekent dit dat je als ondernemer wordt beschouwd. In dat geval moet je administratie bijhouden en deze minimaal zeven jaar bewaren. Je bent dan ook verplicht om een aangifte inkomstenbelasting als ondernemer af te geven. Dit heeft voordelen, zoals fiscale voordelen via startersaftrek of MKB-vrijstellingen.
Als je niet als ondernemer wordt beschouwd, bijvoorbeeld omdat je via een bureau werkt, dan moet je je inkomen als gastouder opnemen in je aangifte inkomstenbelasting als "inkomsten uit overig werk". In dit geval ben je niet verplicht om een aparte administratie te leiden, maar moet je wel bijhouden hoeveel je verdiend hebt.
Bij alle activiteiten ben je ook verplicht om verzekeringen aan te schaffen. Welke verzekeringen je nodig hebt, hangt af van jouw situatie en de aanbevelingen van je gastouderbureau of brancheorganisatie. Denk bijvoorbeeld aan aansprakelijkheidsverzekering en ziektekostenverzekering.
Belastingvoordelen en fiscale voordelen
Een van de voordelen van het inschrijven bij de Kamer van Koophandel is dat je gebruik kunt maken van belastingvoordelen. Dit omvat bijvoorbeeld:
- De startersaftrek, die toegankelijk is voor nieuwe ondernemers die minder dan 60.000 euro per jaar verdienden,
- De zelfstandigenaftrek, waarmee je een deel van je inkomsten vrijstelling van belasting krijgt,
- En MKB-vrijstellingen, die kleine ondernemingen ondersteunen.
Je hebt bovendien een KvK-nummer, wat bijdraagt aan professionaliteit en betrouwbaarheid. Ouders zien je als een serieus en professioneel gastouder, wat kan leiden tot meer opdrachten en een betere positie op de markt.
Verplichte verzekeringen als gastouder
Een essentieel onderdeel van het werken als gastouder is het aanbesteden van verzekeringen. Welke verzekeringen je nodig hebt, hangt af van je situatie. Je gastouderbureau of brancheorganisatie kan je helpen om te bepalen welke verzekeringen voor jou van toepassing zijn.
Een belangrijke verzekering is de aansprakelijkheidsverzekering, die je beschermt tegen juridische aanspraken die uit de kinderopvang voortkomen. Dit is bijzonder belangrijk omdat je verantwoordelijk bent voor de veiligheid van kinderen. Bovendien is een ziektekostenverzekering aan te raden, zodat je zorgverzekering voor je gezondheid is gedekt.
De rol van de GGD en andere instanties
De GGD speelt een belangrijke rol bij de registratie van een gastouder. De GGD controleert of je opvang aan alle veiligheidseisen voldoet. Dit betreft zowel de fysieke locatie als de manier waarop je kinderen opvangt. Als alles goed is, schrijft de gemeente jouw kinderopvanglocatie in bij het LRKP, waarna je officieel als gastouder kunt beginnen.
Daarnaast is er ook een pedagogisch beleidsplan waar je aan moet voldoen. Dit plan bevat richtlijnen over de manier waarop je moet omgaan met kinderen, en het moet worden gevolgd. Ook het veiligheids- en gezondheidsbeleid moet je naleven. Daarnaast is er een meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling die je moet toepassen als je dat ziet gebeuren bij een kind of een ouder.
Wat als je zelfstandig gastouder wilt worden?
Als je zelfstandig gastouder wilt worden, betekent dit dat je je eigen onderneming start. In dat geval moet je je bij de Kamer van Koophandel inschrijven en je eigen administratie leiden. Je moet je dan ook opstellen als ondernemer, wat betekent dat je contracten aangaat met ouders, je eigen tarieven bepaalt en verantwoordelijk bent voor je eigen administratie.
Zo’n opzet geeft je meer controle over je werk, maar vereist ook meer inzet in administratie en belastingaangiften. Het is belangrijk om te overwegen of je dit zelf wilt doen of liever via een gastouderbureau wilt werken.
Conclusie
Als gastouder is het belangrijk om te weten of je je bij de Kamer van Koophandel moet inschrijven. Dit hangt af van hoe je je activiteiten organiseert. Als je via een gastouderbureau werkt, is KvK-inschrijving vaak niet nodig. Maar als je zelfstandig wilt zijn, dan is het wel verplicht. Bovendien zijn er een aantal wettelijke eisen die elk gastouder moet voldoen, zoals het aanvragen van een VOG, het bezitten van het juiste diploma en het inschrijven in het LRKP.
Administratie en belastingaangiften vormen ook een belangrijk deel van het werk als gastouder. Afhankelijk van je situatie, kun je gebruikmaken van belastingvoordelen of moet je je inkomen anders rapporteren. Bovendien zijn verzekeringen een essentieel onderdeel van jouw werk, omdat ze jou en de kinderen beschermt tegen onvoorziene gebeurtenissen.
Het starten als gastouder is dus een proces dat goed gepland moet worden. Door te weten welke stappen je moet nemen en welke eisen je moet voldoen, kun je ervoor zorgen dat je als gastouder veilig en verantwoord kan werken.