In Nederland is gastouderopvang een wettelijk erkende vorm van kinderopvang die wordt beheerd via geregistreerde gastouderbureaux. Voor ouders biedt deze vorm van opvang een persoonlijke en kleinschalige aanpak, terwijl gastouders een vergoeding ontvangen voor de zorg die zij bieden. De vergoedingen zijn regelmatig aangepast en worden beïnvloed door fiscale voorschriften en administratieve regelingen. Voor ouders is het belangrijk om de structuren van gastoudervergoedingen goed te begrijpen, zowel wat betreft de kosten als de eventuele vergoeding via kinderopvangtoeslagen. Voor gastouders zelf is het eveneens essentieel om te weten hoeveel zij kunnen vragen en welke belastingaspecten van toepassing zijn. Dit artikel biedt een overzicht van de actuele vergoedingen voor gastouderopvang, inclusief berekeningsmethoden, belastingvoordelen en praktische aandachtspunten.
Wat is gastouderopvang?
Gastouderopvang is een vorm van kinderopvang waarbij een persoon in hun eigen huis kinderen verzorgt. Deze vorm van opvang wordt beheerd via geregistreerde gastouderbureaux die de communicatie tussen gastouder en ouders faciliteren, administratie verzorgen en scholingsverplichtingen beheren. Gastouderopvang is een populaire keuze voor ouders die een persoonlijke en kleinschalige vorm van opvang zoeken. De gastouder is verantwoordelijk voor het dagelijks verzorgen van kinderen, inclusief het bieden van maaltijden, spelen en educatieve activiteiten.
Gastouderopvang kan worden gecombineerd met andere vormen van kinderopvang, zoals een kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang, zonder dat het recht op kinderopvangtoeslag hierdoor verandert. Ouders kunnen kinderopvangtoeslagen aanvragen op basis van de gemiddelde kosten van de opvang, waarbij de fiscus een deel van de kosten vergoedt.
Vergoedingen voor gastouderopvang
Uurtarief als gastouder
Gastouders mogen zelf bepalen welk uurtarief zij vragen, binnen bepaalde fiscale grenzen. Het uurtarief is verdeeld in twee delen: de gastoudervergoeding en de bureaukosten. De gastoudervergoeding is het bedrag dat de gastouder ontvangt voor de daadwerkelijke zorg, terwijl de bureaukosten het bedrag zijn dat het gastouderbureau in rekening brengt voor administratieve en andere ondersteunende activiteiten. Beide delen zijn in aanmerking te nemen voor kinderopvangtoeslag.
Voor 2025 is het maximum uurtarief voor gastouderopvang aangepast. De maximale vergoeding per kind per uur is € 8,10. Dit is een verhoging met € 0,21 t.o.v. het voorgaande jaar. Voor 2026 is dit verder verhoogd tot € 8,49 per kind per uur. Dit betekent dat ouders een toeslag kunnen aanvragen op dit bedrag, zolang het binnen de fiscale limieten valt.
Voorbeeldberekening
Als gastouder kan men het uurtarief afstemmen op de kosten van het gastouderbureau. Stel dat een gastouder een totaal uurtarief van € 8,50 vordert, waarvan € 0,40 bureaukosten zijn. Dan ontvangt de gastouder zelf € 8,10 per uur per kind als vergoeding.
Een gastouder die 72 uren per maand werkt (bijvoorbeeld 3 dagen per week van 6 uur) ontvangt dan in totaal € 577,20 per maand. Als er meerdere kinderen tegelijk worden opgevangen, wordt het uurtarief vermenigvuldigd met het aantal kinderen. Zo ontvangt een gastouder die vier kinderen tegelijk verzorgt € 32,40 per uur (€ 8,10 × 4).
Flexibiliteit in het tarief
Gastouders kunnen kiezen voor een hoger tarief, zolang het binnen de fiscale limieten valt. Gastouderbureaux zoals Gastouderbureau NL ondersteunen gastouders bij het aanpassen van het uurtarief. In 2025 is het adviesuurtarief vanaf € 7,65 per kind per uur. In 2026 wordt dit verhoogd tot vanaf € 8,00 per kind per uur. Deze tarieven zijn richtlijnen die op basis van marktstandaarden zijn vastgesteld.
Onkostenvergoedingen
Naast het uurtarief kunnen gastouders ook extra vergoedingen vragen voor onkosten die bij de opvang horen. Denk bijvoorbeeld aan een vergoeding voor brood, een warme maaltijd of luiers. Als een gastouder kinderen ophaalt of brengt naar school met de auto, kan er ook een kilometervergoeding voor worden vraag. Deze extra kosten zijn niet in aanmerking te nemen voor kinderopvangtoeslag, maar worden in de regel als privé-uitgaven behandeld.
Belastingaspecten
Kind opvangtoeslag
Ouders met een inkomen lager dan € 23.211 per jaar krijgen 96% van de kinderopvangkosten terug bij hun eerste en volgende kinderen. Voor ouders met hogere inkomens is het vergoedingspercentage lager. In 2026 is het maximumvergoedingspercentage van 96% uitgebreid tot ouders met een gezamenlijk bruto inkomen tot ongeveer € 55.000 per jaar. In 2027 zal dit verder worden uitgebreid naar ouders met een bruto inkomen tot bijna 2 keer modaal, wat circa € 89.000 betekent.
De kinderopvangtoeslag is alleen geldig voor gastouderopvang waarbij het uurtarief binnen de fiscale limieten valt. In 2024 was het maximale uurtarief waarover toeslag kon worden aangevraagd € 7,53 per kind per uur. In 2025 is dit verhoogd tot € 8,10 en in 2026 tot € 8,49. Dit betekent dat ouders die deze tarieven betalen automatisch in aanmerking komen voor de maximale vergoeding.
Belastingaangifte en heffingskortingen
Gastouders zijn zelfstandige ondernemers en moeten hun inkomsten aangifte doen via de belastingdienst. Het is mogelijk om een algemene heffingskorting te profiteren, waardoor gastouders over de eerste € 6.000 inkomsten in principe geen belasting hoeven te betalen. Over het overige deel tot € 18.944 wordt een heffingspercentage van 33,10% geheven, en daarboven tot € 31.589 een heffingspercentage van 41,85%.
De investeringen in gastouderopvang, zoals meubilair of apparatuur, kunnen jaarlijks worden afgeschreven (in de regel 20% per jaar). Dit is een belangrijk aspect bij het bepalen van de netto inkomsten en de belastingvoordeel.
Inkomsten en bezetting
Gastouders kunnen hun inkomsten vergroten door meer kinderen tegelijk op te vangen. Een gastouder die vier kinderen tegelijk verzorgt bij een uurtarief van € 8,10 ontvangt € 32,40 per uur. Bij 72 uren per maand levert dit een maandinkomen van € 2.332,80 op. Dit is een aantrekkelijk bedrag, maar het is belangrijk om de werkdruk in overweging te nemen. Veel ervaren gastouders kiezen voor een bezetting van drie tot vier kinderen, omdat dit een goede balans biedt tussen inkomsten en werkbaarheid.
Werken via een gastouderbureau levert extra voordelen op, zoals professionele administratieve ondersteuning, scholingsverplichtingen en reserveopvang bij ziekte. Ondanks de bemiddelingsvergoeding levert dit vaak een stabieler inkomen op.
Praktische aandachtspunten
Woning- en veiligheidseisen
Gastouders moeten aan bepaalde eisen voldoen in hun woning. Dit omvat bijvoorbeeld een aparte slaapruimte voor kinderen jonger dan 1,5 jaar, voldoende speelruimte binnen en buiten, en een rookvrije woning met goed werkende rookmelders. Deze eisen zijn bedoeld om de veiligheid en welzijn van de kinderen te waarborgen.
Diploma-eisen
Een gastouder moet in het bezit zijn van een geldig diploma om geregistreerd te kunnen worden via een gastouderbureau. Bekende geldige diploma’s zijn onder andere MBO-2 Helpende Zorg en Welzijn. Oma’s kunnen ook gastouder worden, zolang ze over een van deze diploma’s beschikken. Dit maakt het mogelijk voor familieleden om te functioneren als gastouder, zolang ze aan de vereisten voldoen.
Nadelen van gastouderopvang
Gastouderopvang heeft ook nadelen. Omdat de gastouder werkt in haar eigen woning, kan er minder sociale controle zijn dan in een kinderdagverblijf. Als de gastouder ziek wordt of in vacatie gaat, is er geen tweede persoon aanwezig voor het vier-ogen-principe. Daarnaast is er minder kans op sociale interactie tussen kinderen, omdat het aantal kinderen dat tegelijk wordt opgevangen beperkt is.
Uitdagingen voor gastouders
Regeldruk
Uit onderzoek blijkt dat gastouders vaak stoppen vanwege regeldruk, financiële overwegingen of persoonlijke omstandigheden. Bijna een kwart van de gastouders is 60 jaar of ouder, wat betekent dat pensionering een belangrijke reden kan zijn om als gastouder te stoppen. De regelgeving rondom gastouderopvang is complex en kan een hoge administratieve druk met zich meebrengen, vooral voor gastouders die niet via een bureau werken.
Flexibiliteit
Hoewel gastouderopvang vaak flexibel is, hangt dit af van de afspraken tussen gastouder en ouders. In tegenstelling tot een kinderdagverblijf, waar vaste schema’s gelden, is gastouderopvang vaak aanpasbaar aan de wensen van de ouders. Dit maakt gastouderopvang een aantrekkelijke optie voor ouders die flexibiliteit zoeken in hun werkdag.
Conclusie
Gastouderopvang is een wettelijk erkende en populaire vorm van kinderopvang die wordt beheerd via geregistreerde gastouderbureaux. De vergoedingen voor gastouderopvang worden bepaald door een combinatie van gastoudervergoedingen en bureaukosten. De fiscale limieten voor deze vergoedingen worden regelmatig aangepast, zowel voor gastouders als voor ouders die kinderopvangtoeslagen kunnen aanvragen. Het uurtarief voor gastouderopvang ligt in 2025 op € 8,10 per kind per uur en is verhoogd tot € 8,49 in 2026. Ouders met een laag inkomen kunnen in principe 96% van de opvangkosten terugkrijgen via kinderopvangtoeslagen.
Gastouders moeten zich bewust zijn van de belastingaspecten en administratieve verplichtingen, zoals het aangifte doen van inkomsten en het voldoen aan veiligheids- en diploma-eisen. Werken via een gastouderbureau biedt professionele ondersteuning en een stabieler inkomen, maar heeft wel een bemiddelingsvergoeding. Het is belangrijk om de werkdruk en bezetting goed in balans te houden om zowel de kwaliteit van de opvang als de persoonlijke levenskwaliteit te waarborgen.