Waterpokken bij Jonge Kinderen: Symptomen, Behandeling en Preventie

Waterpokken is een veelvoorkomende virusziekte die vooral bij jonge kinderen voorkomt. De aandoening kenmerkt zich door rode, jeukende vlekjes over het hele lichaam. Hoewel waterpokken meestal mild verloopt, is het belangrijk om de symptomen te herkennen en te weten hoe je je kind kunt verzorgen. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van waterpokken, specifiek gericht op jonge kinderen, gebaseerd op beschikbare informatie.

Wat zijn Waterpokken?

Waterpokken wordt veroorzaakt door het varicella-zostervirus (VZV). Het virus verspreidt zich gemakkelijk via de lucht, door hoesten, niezen en praten. Ook direct contact met het vocht uit de blaasjes kan leiden tot besmetting. In Nederland krijgt bijna iedereen als kind waterpokken, meestal vóór het zesde levensjaar. Na een doorgemaakte infectie is men over het algemeen levenslang immuun, hoewel het virus in een sluimerende staat in het lichaam kan blijven en later als gordelroos kan terugkeren.

Symptomen van Waterpokken

De symptomen van waterpokken beginnen meestal met lichte koorts en een algemeen gevoel van onwel zijn. Na enkele dagen verschijnen de kenmerkende vlekjes. Deze beginnen als kleine, rode bultjes die zich snel ontwikkelen tot blaasjes gevuld met vocht. De blaasjes jeuken intens en kunnen over het hele lichaam voorkomen, inclusief de hoofdhuid, mond en vagina. De vlekjes en blaasjes verschijnen in golven gedurende twee tot vier dagen, waardoor een kind tegelijkertijd verschillende stadia van de uitslag kan hebben: vlekjes, blaasjes en korstjes. De blaasjes breken uiteindelijk open en vormen korstjes die na ongeveer een week afvallen.

Waterpokken bij Baby’s

Bij baby’s, vooral jonger dan drie maanden, kan waterpokken ernstiger verlopen. Dit komt doordat hun immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is. Als de moeder zelf nooit waterpokken heeft gehad, heeft de baby geen antistoffen via de placenta ontvangen en is de kans op een ernstige infectie groter. In dat geval is het belangrijk om direct contact op te nemen met een arts. Als de moeder wel waterpokken heeft gehad, heeft de baby de eerste drie maanden bescherming via de antistoffen van de moeder. Na deze periode kan de baby alsnog waterpokken krijgen.

Besmettelijkheid

Waterpokken is zeer besmettelijk. Iemand is al besmettelijk twee dagen voordat de vlekjes verschijnen en blijft besmettelijk totdat alle blaasjes zijn opgedroogd. Dit maakt het lastig om de verspreiding van het virus te voorkomen, vooral in omgevingen zoals kinderdagverblijven en scholen. Het is niet nodig om een kind met waterpokken thuis te houden als het zich goed voelt, aangezien de besmetting al heeft plaatsgevonden voordat de symptomen zichtbaar zijn. Echter, het is wel belangrijk om contact met zwangere vrouwen, pasgeborenen en mensen met een verminderd afweersysteem te vermijden.

Behandeling van Waterpokken

Er is geen specifiek medicijn tegen waterpokken. De behandeling is gericht op het verlichten van de symptomen. Het is belangrijk om te voorkomen dat het kind krabt aan de vlekjes, omdat dit infecties kan veroorzaken en littekens kan achterlaten. Het kort knippen van de nagels en het gebruik van handschoenen of krabwantjes kan helpen. Om de jeuk te verzachten, kunnen ouders een zink-lotion of koelende mentholgel aanbrengen op de vlekjes. Mentholgel wordt afgeraden voor kinderen jonger dan twee jaar. Lauw of koud water kan verlichting bieden; warm water kan de jeuk juist verergeren. Bij blaasjes in de mond kan een koud drankje of waterijsje helpen.

Wanneer een Arts Raadplegen?

In de meeste gevallen is een bezoek aan de arts niet nodig bij waterpokken. Echter, er zijn situaties waarin het verstandig is om medische hulp in te schakelen:

• Baby jonger dan 3 maanden: Waterpokken kan dan ernstiger verlopen.
• Hoge koorts: Als de koorts aanhoudt of hoger wordt dan 39°C.
• Verslechtering van de algemene toestand: Bijvoorbeeld als het kind niet wil eten of drinken, suf wordt of benauwd raakt.
• Blaasjes in de oren of aan de ogen: Dit kan wijzen op een complicatie.
• Rode of paarse randen rond de blaasjes: Dit kan een teken zijn van een bacteriële infectie.
• Kind ouder dan 11 jaar: Waterpokken kan dan ernstiger verlopen en een longontsteking veroorzaken.

Risicogroepen

Sommige mensen lopen een groter risico op complicaties van waterpokken, waaronder:

• Zwangere vrouwen
• Pasgeborenen van moeders die waterpokken hebben gehad
• Patiënten met leukemie
• Kinderen die medicijnen krijgen die het immuunsysteem onderdrukken
• Mensen met een verminderd afweersysteem

Deze personen kunnen een geneesmiddel (zoster immuunglobuline) krijgen om de ziekte minder ernstig te maken.

Waterpokken en Zwangerschap

Als een zwangere vrouw waterpokken oploopt, kan dit problemen veroorzaken voor zowel de moeder als de baby. De moeder kan ernstige complicaties ontwikkelen, zoals longontsteking. Er is ook een risico dat de infectie wordt overgedragen op de foetus, wat kan leiden tot aangeboren afwijkingen, vooral als de infectie plaatsvindt vóór de twintigste week van de zwangerschap. Als de moeder waterpokken krijgt tussen zeven dagen vóór en zeven dagen na de bevalling, kan de baby na de geboorte antistoffen via een infuus krijgen.

Preventie

Hoewel het moeilijk is om waterpokken volledig te voorkomen, zijn er wel maatregelen die je kunt nemen om de verspreiding van het virus te beperken. Goede hygiëne, zoals regelmatig handen wassen en het gebruik van papieren zakdoekjes bij hoesten en niezen, kan helpen. Er is een vaccinatie tegen waterpokken beschikbaar, maar deze zit niet in het Rijksvaccinatieprogramma en moet zelf worden betaald.

Waterpokken en Gordelroos

Na een doorgemaakte waterpokkeninfectie blijft het virus in een sluimerende staat in het lichaam aanwezig. Jaren later kan het virus opnieuw actief worden en gordelroos (herpes zoster) veroorzaken. Gordelroos is een pijnlijke huiduitslag die zich meestal aan één kant van het lichaam manifesteert.

Conclusie

Waterpokken is een veelvoorkomende en meestal milde kinderziekte. Het is belangrijk om de symptomen te herkennen en te weten hoe je je kind kunt verzorgen om de jeuk te verlichten en complicaties te voorkomen. Hoewel er geen specifiek medicijn tegen waterpokken bestaat, kunnen eenvoudige maatregelen zoals het kort knippen van de nagels, het gebruik van zink-lotion en het vermijden van krabben helpen om de symptomen te beheersen. In bepaalde gevallen, zoals bij baby’s jonger dan drie maanden of bij mensen met een verminderd afweersysteem, is het belangrijk om een arts te raadplegen.

Bronnen

1. Wij.nl - Waterpokken bij je kind
2. Huidarts.com - Waterpokken
3. Thuisarts.nl - Waterpokken
4. Dr. Leen Arts - Waterpokken bij baby en kind
5. Mens en Gezondheid - Waterpokken
6. Wij.nl - Waterpokken bij je baby
7. Arts en Zorg - Waterpokken
8. NHG Richtlijnen - Waterpokken
9. Dokter Patient - Waterpokken kind
10. Zorgwijzer - Waterpokken
11. RIVM - Waterpokken
12. RIVM - Vragen en antwoorden waterpokken
13. Thuisarts.nl - Waterpokken (ouder dan 11)