Inleiding
Het hebben van twee gastouders op één adres is in de kinderopvangsector steeds vaker voor te komen. Deze situatie biedt zowel voor ouders als gastouders mogelijkheden, maar ook uitdagingen. In dit artikel worden de juridische mogelijkheden, de voordelen, aandachtspunten en praktische overwegingen besproken op basis van beschikbare informatie.
De regelgeving rondom het aantal kinderen dat opgevangen mag worden, de registratie van gastouders en de samenwerking tussen meerdere opvangers speelt hier een centrale rol. Bovendien zijn communicatie, afspraken en samenwerking belangrijke thema’s die een rol spelen bij een goed functionerende opvang.
Juridische mogelijkheden
In Nederland is het sinds de aanneming van de Verzamelwet 2015 mogelijk dat meerdere gastouders op één adres geregistreerd zijn. Dit betekent dat een echtpaar of huisgenoten beiden als gastouder werkzaam kunnen zijn op hetzelfde adres. Deze regeling biedt flexibiliteit, maar houdt ook bepaalde beperkingen in.
Volgens bron 2, 5 en 6 is het mogelijk dat twee gastouders op één adres werken. Echter, dit betekent niet dat het aantal kinderen dat opgevangen mag worden verdubbelt. Het maximum aantal kinderen dat opgevangen mag worden per dag blijft beperkt tot maximaal zes kinderen in de leeftijd van 0 tot 13 jaar, of vijf kinderen jonger dan 4 jaar (bron 2 en 4). Dit maximum is afhankelijk van de ruimte en veiligheid binnen de opvanglocatie.
De Verzamelwet 2015 maakt het dus mogelijk dat meerdere gastouders op één adres geregistreerd staan, maar het aantal kinderen dat opgevangen mag worden blijft binnen de wettelijke normen. Dit betekent dat de samenwerking tussen gastouders binnen een gemeenschappelijke locatie niet automatisch leidt tot een verdubbeling van het aantal kinderen dat opgevangen mag worden.
Voordelen van twee gastouders op één adres
Meer flexibiliteit in de opvang
Een van de voornaamste voordelen van het hebben van twee gastouders op één adres is de flexibiliteit die dit biedt. Als één gastouder bijvoorbeeld ziek is of tijdelijk niet beschikbaar is, kan de andere gastouder de opvang overnemen. Dit zorgt voor een betere continuïteit in de zorg voor de kinderen. Bovendien kan dit helpen bij het plannen van opvangdagen, bijvoorbeeld bij langere vakanties of bij onverwachte situaties (bron 1).
Meer sociale interactie voor de kinderen
Het hebben van twee gastouders op één adres betekent dat kinderen meerdere betrekkingsmodellen kunnen ervaren. De kinderen kunnen profiteren van de verschillende persoonlijkheden en ervaringen van de gastouders, wat kan bijdragen aan hun sociale ontwikkeling. Dit kan ook positief werken op de interactie tussen de kinderen onderling, omdat ze meerdere opvangsituaties en -contexten meemaken (bron 1).
Continuïteit van zorg
Als één van de gastouders om welke reden dan ook stopt met de opvang, blijft er nog een vertrouwde opvangplek over voor de kinderen. Dit zorgt voor continuïteit in de zorg, iets dat voor jonge kinderen belangrijk is om zich veilig en gerust te voelen. Het vermindert het risico op verlies van vertrouwde omgevingen en relaties.
Aandachtspunten bij het werken met twee gastouders op één adres
Goede communicatie is essentieel
Een van de belangrijkste aandachtspunten bij het werken met twee gastouders op één adres is goede communicatie. De communicatie tussen de gastouders onderling en met de ouders is van groot belang om eventuele misverstanden te voorkomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor het delen van informatie over de kinderen, hun gedrag, eventuele klachten of belangrijke gebeurtenissen tijdens de opvang (bron 1).
Duidelijke afspraken over opvangtijden en regels
Het is belangrijk dat er duidelijke afspraken gemaakt worden over opvangtijden, tarieven, huisregels en eventuele verantwoordelijkheden. Deze afspraken moeten voor iedereen duidelijk en begrijpelijk zijn, zowel voor de gastouders als voor de ouders. Dit voorkomt verwarring en maakt het mogelijk dat iedereen weet wat er van hem of haar verwacht wordt.
Samenwerking tussen gastouders
Een goede samenwerking tussen de gastouders is essentieel. Ze moeten elkaar kunnen ondersteunen en aanvullen in de zorg voor de kinderen. Dit betekent dat ze moeten weten wanneer de andere gastouder verantwoordelijk is en wanneer ze samen iets moeten doen. Bovendien is het belangrijk dat ze dezelfde visie en werkwijze delen of ten minste compatibel zijn met elkaar (bron 1).
Belastingaangifte en inkomsten als gastouder
Het werken als gastouder heeft ook belastingtechnische gevolgen. Volgens bron 2 is de belastingaangifte voor gastouders afhankelijk van het totaalbedrag dat gerealiseerd is. Over de eerste €6.000,– betaal je bijna geen belasting, dankzij de algemene heffingskorting. Over het overige deel tot €18.944,– betaal je 33,10%, en daarboven tot €31.589,– betaal je 41,85%.
De gemiddelde opbrengst per kind en per uur ligt rond de €6,40 tot €8,00. Dit hangt af van verschillende factoren, zoals het aantal kinderen dat opgevangen wordt, de uren per week en de locatie.
Aanvullende regels en vereisten voor gastouders
Om als gastouder geregistreerd te kunnen worden, zijn er bepaalde vereisten die moeten worden voldaan. Zo moet een gastouder in het bezit zijn van een geschikt diploma, zoals Helpende Zorg en Welzijn niveau 2 of een ander diploma dat op de diplomalijst staat. Daarnaast is een kinder-EHBO-diploma van het Oranje Kruis, Nikita of Nedcert verplicht (bron 2).
Familieleden, zoals oma, kunnen ook gastouder worden, mits ze aan deze eisen voldoen. Dit maakt het mogelijk dat ouders hun vertrouwde betrekkingen uitbreiden naar een professionele opvangfunctie.
Praktijkuitdagingen bij meerdere gastouders
Beperkte ruimte en logistiek
Hoewel het wettelijk mogelijk is om twee gastouders op één adres te registreren, is het aantal kinderen dat opgevangen mag worden beperkt. Hierdoor is het belangrijk om rekening te houden met de ruimte en logistiek van het adres. Niet iedere woning is geschikt voor het opvangen van meerdere kinderen tegelijk, en er moet voldoende ruimte zijn voor de kinderen om zich veilig te voelen en zich te ontwikkelen.
Daarnaast geldt de groepsregel: jonge kinderen (onder de 4 jaar) mogen maximaal in groepen van vijf worden opgevangen, terwijl oudere kinderen in groepen van maximaal zes opgevangen mogen worden. Dit betekent dat het totaal aantal kinderen dat opgevangen mag worden, ook afhankelijk is van hun leeftijd (bron 4).
Verantwoordelijkheid en veiligheid
Het werk als gastouder draagt ook verantwoordelijkheid met zich mee. Het is belangrijk dat de gastouders ervoor zorgen dat de kinderen veilig en goed verzorgd zijn. Aangezien de gastouder meestal alleen werkt, is het belangrijk dat ze goed getraind zijn en weten wat te doen bij noodgevallen. Dit betekent dat er een sterke focus moet zijn op veiligheid, hygiëne en professionaliteit (bron 4).
Mogelijkheden voor onderzoek en verandering in de regelgeving
De mogelijkheid om meerdere gastouders op één adres te laten werken is in de afgelopen jaren een onderwerp van discussie. Minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher heeft aangekondigd dat hij onderzoek wil doen naar de mogelijkheid om meerdere gastouders op één adres toe te staan. Momenteel is het namelijk zo dat maar één gastouder per adres geregistreerd mag zijn. Dit kan problemen opleveren bij bijvoorbeeld een langdurige afwezigheid van de gastouder, wanneer er geen alternatief is voor de opvang (bron 3).
Dit onderzoek kan leiden tot een herziening van de regels rondom de registratie van gastouders. Als het onderzoek aantoont dat meerdere gastouders op één adres veilig en effectief kunnen werken, kan dit leiden tot een wijziging van de huidige bepalingen.
Nadelen van gastouderopvang
Tijdens het werken als gastouder kunnen ook nadelen optreden die voor ouders van het kind in overweging genomen moeten worden. Enkele van deze nadelen zijn:
- Beperkt aantal speelkameraadjes: Aangezien het aantal kinderen dat opgevangen mag worden beperkt is, is er minder interactie mogelijk tussen de kinderen. Dit kan het ontwikkelingsproces beïnvloeden, vooral bij jonge kinderen die veel van sociale contacten profiteren.
- Wanneer de gastouder ziek of op vakantie is: Als de gastouder ziek is of op vakantie, moet er vaak contact worden gemaakt met het gastouderbureau om een vervangende oplossing te vinden. Dit kan voor het kind lastig zijn, aangezien het aan een vertrouwde opvangpersoon gewend is.
- Geen vier-ogen-principe: In tegenstelling tot grotere kinderopvanginstellingen, werkt een gastouder meestal alleen. Dit betekent dat er geen tweede persoon is om de kinderen te begeleiden of om te rekenen in noodgevallen. Hoewel gastouders goed getraind zijn, kan dit een beperking zijn vergeleken met andere opvangvormen (bron 4).
Samenwerking met andere opvangvormen
Hoewel gastouderopvang een waardevolle optie is, is het ook belangrijk dat ouders overzicht krijgen over de verschillende opvangvormen en hoe deze samen kunnen werken. In sommige gevallen kan het bijvoorbeeld nuttig zijn om gastouderopvang aan te vullen met opvang bij een oppascentrum of een kleuterschool. Dit kan zorgen voor een breder spectrum aan opvangtijden en activiteiten voor de kinderen.
Daarnaast is het belangrijk dat gastouders en opvanginstellingen met elkaar in overleg treden over eventuele wisselingen, ziekte of andere situaties. Dit helpt om de betrouwbaarheid en veiligheid van de opvang te waarborgen.
Conclusie
Het hebben van twee gastouders op één adres biedt veel voordelen, zoals meer flexibiliteit, sociale interactie en continuïteit in de zorg voor kinderen. Het is wettelijk mogelijk dat meerdere gastouders op één adres geregistreerd zijn, maar het aantal kinderen dat opgevangen mag worden blijft binnen de huidige wettelijke normen. Dit betekent dat het aantal kinderen niet automatisch verdubbelt, maar afhankelijk is van de ruimte en veiligheid.
Een belangrijk aspect bij het werken met twee gastouders is de goede communicatie en samenwerking tussen de gastouders en met de ouders. Duidelijke afspraken over opvangtijden, regels en verantwoordelijkheden zijn essentieel om verwarring en eventuele problemen te voorkomen.
Hoewel er nadelen zijn aan gastouderopvang, zoals een beperkt aantal speelkameraadjes of het ontbreken van een vier-ogen-principe, is gastouderopvang een waardevolle en flexibele oplossing voor veel ouders. De toekomst van gastouderopvang kan worden beïnvloed door eventueel onderzoek en eventuele veranderingen in de regelgeving.