De vraag of een familielid als gastouder kan werken is voor veel gezinnen een interessante optie, zowel op sociaal als financieel vlak. Het betekent dat een ouder, oma of ander familielid de opvang van kinderen professioneel kan aanbieden, waarbij ze niet alleen hun passie voor kinderen kan uiten, maar ook een vergoeding ontvangt. Deze vorm van kinderopvang biedt een unieke combinatie van persoonlijke aandacht, flexibiliteit en veiligheid, en is vooral geschikt voor gezinnen die op zoek zijn naar een kleinschalige, vertrouwde opvangoplossing.
In dit artikel bespreken we de mogelijkheden en vereisten voor familieleden die gastouder willen worden. We leggen uit wat een gastouder precies doet, wat de voordelen zijn van gastouderopvang binnen de familie, en welke stappen je moet doorlopen om deze functie te kunnen vervullen. Bovendien geven we informatie over de financiële aspecten en de wettelijke eisen die gelden.
Wat is een gastouder?
Een gastouder is een professional die kinderen opvangt in een kleinschalige en persoonlijke setting, meestal vanuit een eigen woning of in de woning van de ouders. Gastouders werken volgens wettelijke regels en zijn geregistreerd in het Personenregister Kinderopvang. Ze mogen maximaal zes kinderen tegelijk opvangen, waarvan maximaal vier jonger dan vier jaar zijn. De gastouder is verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg, zoals spelen, eten, slapen en leren, en moet zorgvuldig toezicht houden op de veiligheid en ontwikkeling van de kinderen.
Het verschil met een kinderdagverblijf ligt in de schaal en sfeer. In een kinderdagverblijf wordt een groter aantal kinderen tegelijk opgevangen, terwijl een gastouder zich richt op een kleine groep, waarin elk kind individuele aandacht krijgt. Dit maakt gastouderopvang een aantrekkelijke optie voor ouders die een warme, vertrouwde omgeving voor hun kind zoeken.
Gastouder aan huis of bij de ouders thuis?
Een gastouder kan kiezen om de opvang te leveren in eigen woning of in de woning van de ouders. Beide opties hebben hun eigen voordelen. Wanneer een gastouder bij de ouders thuis werkt, blijft het kind in de vertrouwde omgeving, wat bijdraagt aan de emotionele stabiliteit van het kind. Deze vorm van opvang is ook bekend als een nanny of gastouder in dienstverband, waarbij de gastouder vaak als werknemer in het gezin komt. In dit geval zijn de ouders juridisch verantwoordelijk voor de administratie, zoals loonafdracht en sociale premies.
Voordelen van gastouderopvang binnen de familie
Het is voor veel gezinnen aantrekkelijk om een familielid als gastouder in te schakelen. Dit heeft verschillende voordelen, zowel voor de gastouder als voor de ouders en kinderen.
Persoonlijke sfeer en vertrouwen
Een gastouder uit de familie biedt automatisch een vertrouwde sfeer. Oma of oom, die al lang in het gezin actief is, kan eenvoudig overgaan naar een gastouderfunctie. Kinderen voelen zich vaak sneller op hun gemak bij familie en kunnen beter wennen aan de nieuwe opvangvorm. Bovendien kunnen ouders erop vertrouwen dat het kind wordt verzorgd door iemand die hen goed kent en waar ze zich op kunnen verlaten.
Flexibiliteit
Gastouders bieden flexibele opvangtijden, wat voor gezinnen met onregelmatige of wisselende werktijden een groot voordeel is. Een gastouder uit de familie kan snel inspringen bij onverwachte veranderingen, zoals ziekte of bijzondere gebeurtenissen. Deze flexibiliteit helpt ouders om hun werk- en privéleven beter te combineren.
Financiële voordelen
Het is mogelijk dat een familielid als gastouder wordt geregistreerd en een vergoeding ontvangt voor de uren die hij of zij opvangt. Deze vergoeding kan voor ouders een aantrekkelijke optie zijn, omdat ze hiervoor kinderopvangtoeslag kunnen ontvangen. Dit maakt het mogelijk om een vertrouwd familielid te betalen zoals een professionele gastouder, terwijl het kind blijft profiteren van de warme band die al bestaat.
Betere emotionele verbinding
Een gastouder uit de familie kan een sterke emotionele verbinding met het kind opbouwen. Omdat de gastouder al een band heeft met het gezin, is er vaak al een basis van vertrouwen en liefde. Dit kan positief zijn voor de emotionele ontwikkeling van het kind en voor de sfeer in het gezin.
Vereisten voor gastouder worden
Of je als familielid gastouder kunt worden, hangt af van een aantal wettelijke eisen en kwalificaties. Deze eisen zijn gelijk voor iedereen, ongeacht of het om een familielid of een vreemde gaat.
Noodzakelijke kwalificaties
Om gastouder te mogen zijn, moet je beschikken over een relevante opleiding. Meestal is een MBO-2 diploma nodig, zoals Helpende Zorg en Welzijn of Pedagogiek. Ook andere opleidingen uit het zorg- of onderwijsveld kunnen geldig zijn. Dit hangt af van de eisen van het gastouderbureau waarmee je werkt.
Daarnaast is een kinderen EHBO-certificaat verplicht. Dit certificaat zorgt ervoor dat je op de hoogte bent van de basiskennis over eerste hulp bij kinderen in noodgevallen. Ook is een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) nodig voor de gastouder zelf en voor eventuele huisgenoten. Deze verklaring dient om te garanderen dat je geen strafverleden hebt dat in strijd is met het kinderwetboek.
Registratie en registratiebureau
Naast de kwalificaties moet je je ook registreren bij een erkend gastouderbureau. Dit bureau helpt bij de matchmaking tussen gastouder en gezin, zorgt voor administratie en biedt ondersteuning bij kwaliteitsborging. Alleen gastouders die via een officieel geregistreerd bureau werken, komen in aanmerking voor kinderopvangtoeslag.
Veiligheid en waakzaamheid
Gastouders moeten zich bewust zijn van de tekenen van kindermishandeling en huiselijk geweld. Dit betekent dat ze goed moeten weten hoe ze dit moeten signaleren bij verdenkingen. Veiligheid is hierbij een prioriteit, en gastouders zijn verplicht om risico’s te signaleren aan de juiste instanties.
De stappen om gastouder te worden
Het proces van het worden van gastouder is duidelijk en gestructureerd. Voor familieleden die deze functie willen vervullen, is het belangrijk om de volgende stappen te doorlopen:
Eindig een relevante opleiding: Begin met het verkrijgen van een MBO-2 diploma of een andere geldige opleiding die nodig is om gastouder te worden.
Verkrijg een EHBO-certificaat: Zorg ervoor dat je een kinderen EHBO-certificaat hebt, zodat je goed is opgeleid voor noodgevallen.
Stel een Verklaring Omtrent het Gedrag aan: Zowel jij als eventuele huisgenoten moeten een VOG hebben.
Registreer je bij een gastouderbureau: Kies een erkend gastouderbureau en maak je aanmelding. Dit bureau ondersteunt je bij de administratie en helpt je bij het vinden van een passend gezin.
Maak een passend match: Het bureau ondersteunt bij het vinden van een gezin dat past bij jouw beschikbaarheid, locatie en persoonlijke voorkeuren.
Start met de opvang: Na het afsluiten van een opvangovereenkomst begint het werk. Je bent verantwoordelijk voor de professionele zorg en veiligheid van de kinderen.
Houd contact met ouders en het bureau: Regelmatige communicatie met ouders en het bureau is belangrijk om ervoor te zorgen dat alles loopt zoals het moet.
Financiële aspecten van gastouder worden
Het is belangrijk om te weten dat gastouderopvang financieel kan werken voor zowel de gastouder als de ouders.
Vergoeding per uur
Een gastouder ontvangt een vergoeding per uur opvangtijd. Deze vergoeding is afhankelijk van het aantal kinderen en de duur van de opvang. Bijvoorbeeld: als oma twee kinderen opvangt van 7:30 tot 18:30, dan ontvangt ze € 6,00 per kind per uur. Dit is een aanzienlijke inkomstenbron, vooral voor gezinnen die langdurige opvang nodig hebben.
Kinderopvangtoeslag
Ouders kunnen kinderopvangtoeslag aanvragen voor gastouderopvang. Dit is een directe vergoeding voor de kosten van de opvang, zolang de gastouder via een erkend bureau werkt. Dit maakt het mogelijk voor ouders om gastouderopvang financieel haalbaar te maken, ook voor gezinnen met een lager inkomen.
Belastingaangiften en administratie
Wanneer een gastouder aan huis werkt, is de gastouder vaak in loondienst van de ouders. Dit betekent dat de ouders verantwoordelijk zijn voor de administratie, zoals belastingaangiften, sociale premies en verzekeringen. Het is belangrijk dat ouders goed weten hoe deze verantwoordelijkheid werkt en wat hun juridische verplichtingen zijn.
De rol van het gastouderbureau
Het gastouderbureau speelt een essentiële rol in de organisatie van gastouderopvang. Dit bureau is verantwoordelijk voor de matchmaking tussen gastouder en gezin, de administratie, en kwaliteitsborging. Het bureau zorgt ervoor dat gastouders en gezinnen voldoen aan alle wettelijke eisen en regelgeving. Bovendien biedt het ondersteuning bij het opzetten van de opvangovereenkomst en communiceert het regelmatig met zowel gastouder als ouders.
Kwaliteitsborging
Het gastouderbureau voert regelmatig kwaliteitscontroles uit om te garanderen dat de gastouderopvang aan hoge standaarden voldoet. Dit kan onder andere bestaan uit bezoeken aan de opvanglocatie, gesprekken met ouders en gastouders, en het controleren van de veiligheid en hygiëne. Deze controles zijn bedoeld om te zorgen dat kinderen veilig en goed verzorgd worden.
Hulp bij moeilijke situaties
Als er problemen ontstaan tijdens de opvang, zoals een ziekte van de gastouder of een conflict tussen gastouder en ouders, kan het bureau bemiddelen of reserveopvang regelen. Dit zorgt voor een extra laag van ondersteuning en zorgt ervoor dat ouders zich niet in de problemen komen.
Moeilijkheden en uitdagingen
Hoewel gastouder worden binnen de familie voordelen heeft, zijn er ook enkele uitdagingen die je moet overwegen.
Emotionele belasting
Een gastouder uit de familie kan een sterke emotionele band met het kind opbouwen. Dit kan fijn zijn, maar ook lastig wanneer er problemen ontstaan of wanneer de opvang eindigt. Het is belangrijk dat alle betrokkenen dit goed begrijpen en dat er duidelijke afspraken zijn over de grenzen van de professionele relatie.
Juridische verantwoordelijkheden
Als een familielid gastouder wordt, is het belangrijk om duidelijk te weten wat de juridische verantwoordelijkheden zijn. Ouders zijn verantwoordelijk voor de loonadministratie en andere formaliteiten. Dit kan lastiger zijn wanneer het om familie gaat, omdat er al een bestaande relatie is. Het is daarom verstandig om duidelijke afspraken te maken en de rol van het gastouderbureau te gebruiken om administratieve zaken te regelen.
Wijzigingen in relatie
Het feit dat de gastouder uit de familie komt, kan ook leiden tot verwachtingsdruk of verwarring over de rol. Het is belangrijk dat de gastouder zich als professional gedraagt en dat ouders zich duidelijk en begripvol gedragen. Dit helpt om conflicten te voorkomen en een gezonde werksfeer te creëren.
Samenvatting
Gastouder worden binnen de familie is een aantrekkelijke optie voor gezinnen die op zoek zijn naar een persoonlijke en vertrouwde opvangoplossing. Een familielid kan als gastouder functioneren, zolang hij of zij aan de wettelijke eisen voldoet. De voordelen van gastouderopvang binnen de familie zijn talrijk, waaronder een warme sfeer, flexibiliteit en financiële voordelen. Bovendien kan een gastouder uit de familie een sterke emotionele band met het kind opbouwen, wat positief is voor de emotionele ontwikkeling.
Toch zijn er ook uitdagingen die je moet overwegen, zoals de emotionele belasting en de juridische verantwoordelijkheden. Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken en de rol van het gastouderbureau goed te begrijpen. Met de juiste voorbereiding en ondersteuning kan gastouderopvang binnen de familie een waardevolle en betekenisvolle bijdrage zijn aan de zorg en ontwikkeling van kinderen.