Bij de opvoeding en zorg voor jonge kinderen is gastouderschap een steeds belangrijkere rol aan het spelen. Gastouders bieden kleinschalige kinderopvang aan in een huiselijke omgeving, en kunnen een waardevolle ondersteuning zijn voor gezinnen die flexibele opvang nodig hebben. Als je van kinderen houdt en graag zelfstandig werkt, is het vak van gastouder misschien iets voor je. In dit artikel leggen we uit hoe je gastouder kunt worden, welke eisen je moet voldoen en welke stappen je moet nemen om aan de slag te gaan.
Wat is een gastouder?
Een gastouder is iemand die jonge kinderen opvangt in haar eigen huis of in het huis van de ouders. De kinderen zijn meestal jonger dan vier jaar, maar in sommige gevallen kunnen ze ook ouder zijn. De opvang vindt plaats in een kleinschalige, vertrouwde omgeving, waarin kinderen zich veilig en ontwikkeld voelen. Gastouders bieden meestal opvang voor maximaal vijf kinderen tegelijk.
Het verschil met een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal ligt vooral in de persoonlijke aandacht en de huiselijke sfeer. Als gastouder ben je verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg, de veiligheid en de ontwikkeling van de kinderen die bij je zijn. Je speelt een actieve rol in het spel, leren en emotionele groei van de kinderen.
De eisen voor gastouder worden
Om gastouder te worden, moet je aan een aantal wettelijke eisen voldoen. Deze eisen zijn vastgelegd in de Wet Kinderopvang en zijn bedoeld om zowel de kinderen als de ouders te beschermen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste eisen:
1. Geschikte diploma’s
Je moet beschikken over een geschikt diploma dat aan de eisen van de Wet Kinderopvang voldoet. De meest voorkomende diploma’s zijn:
- Een MBO-diploma op niveau 2 in 'Helpende zorg en welzijn'.
- Een Pabo-diploma of een universitaire titel op het gebied van pedagogiek.
- Het certificaat 'Goed gastouderschap', behaald vóór 2011.
- Een Ervaringscertificaat (EVC), behaald vóór 1 januari 2012.
Als jouw diploma niet op de lijst staat die geldt voor de Wet Kinderopvang, kun je dit controleren bij het Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Zij bepalen of je diploma voldoet aan de eisen. Bovendien moet je een EHBO-certificaat hebben dat gericht is op kinderen. Dit certificaat moet uitgegeven worden door een erkende instelling, zoals Oranje Kruis of Het Rode Kruis. Het EHBO-certificaat moet regelmatig worden vernieuwd, meestal elke twee jaar.
2. Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)
Je moet beschikken over een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Deze verklaring dient als bewijs dat je je gedrag en je geschiktheid om met kinderen om te gaan kunt aantonen. De VOG moet minder dan drie maanden oud zijn op het moment dat je je inschrijft als gastouder.
3. Ingeschreven bij een gastouderbureau
Je kunt je alleen inschrijven als gastouder bij een geregistreerd gastouderbureau. Deze bureaus zijn ingeschreven in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen (LRKP). Het is mogelijk om bij meerdere gastouderbureaus ingeschreven te zijn, maar je kunt je slechts op je eigen adres of op het adres van de vraagouder inschrijven.
De inschrijving via een gastouderbureau is belangrijk, omdat ouders anders geen recht hebben op de kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst. Voor de toeslag is namelijk het registernummer van het gastouderbureau nodig.
4. Woningkeuring
Je woning moet aan bepaalde veiligheids- en hygiënecriteria voldoen. Tijdens een woningkeuring wordt gecontroleerd of je huis een geschikte en veilige omgeving biedt voor kinderen. De woning moet onder andere voldoen aan eisen op het gebied van veiligheid, ruimte en kindvriendelijkheid.
5. Verzekeringen
Als gastouder ben je verplicht om bepaalde verzekeringen te hebben. De verzekeringen die je nodig hebt, kunnen variëren afhankelijk van jouw situatie en het gastouderbureau waarbij je ingeschreven staat. Het gastouderbureau of een brancheorganisatie kan je helpen bij het vaststellen van welke verzekeringen je nodig hebt.
6. Administratie
Je dient je administratie nauwkeurig bij te houden en deze minimaal zeven jaar te bewaren. Dit betreft onder andere contracten, verklaringen, opleidingen en andere relevante documenten.
Hoe start ik als gastouder?
Als je hebt bepaald dat gastouder worden iets voor je is, dan is de volgende stap om je te oriënteren op het proces. Hieronder volgt een overzicht van de stappen die je moet nemen:
1. Oriëntatie op gastouderbureaus
Begin met het bekijken van verschillende gastouderbureaus en hun waarden. Elk bureau heeft zijn eigen visie en werkwijze. Kies een bureau dat past bij jouw ideeën over kinderopvang. Bijvoorbeeld een christelijk gastouderbureau als je christelijke waarden belangrijk vindt.
2. Kennismakingsgesprek
Neem contact op met een gastouderbureau voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Dit is een goed moment om al je vragen te stellen en te ervaren of de samenwerking goed voelt. Vraag bijvoorbeeld hoe het bureau gastouders begeleidt, wat voor ondersteuning er is en hoe de administratie werkt.
3. Woning voorbereiden
Bereid je woning voor op de woningkeuring. Tref veiligheidsmaatregelen en creëer een kindvriendelijke omgeving. Zorg dat je huis voldoet aan de eisen op het gebied van ruimte, veiligheid en hygiëne.
4. Opleidingen volgen
Start met de verplichte opleidingen. Dit zijn onder andere de EHBO-cursus voor kinderen en de pedagogische basisopleiding. Deze opleidingen zijn ontworpen om je voor te bereiden op het werk als gastouder. Ze behandelen onderwerpen zoals ontwikkelingsfasen, veiligheid en pedagogisch handelen.
5. Documenten verzamelen
Verzamel alle benodigde documenten. Dit zijn onder andere het EHBO-certificaat, de Verklaring Omtrent het Gedrag, het EHBO-certificaat en eventueel andere relevante documenten. Controleer of jouw diploma’s aan de eisen van de Wet Kinderopvang voldoen. Als dat niet het geval is, kun je dit controleren bij DUO.
6. Inschrijving bij het gastouderbureau
Zodra je alle benodigde documenten hebt en de opleidingen hebt afgerond, kun je je inschrijven bij het gastouderbureau. Het bureau zorgt voor je registratie in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen.
Wat zijn de voordelen van gastouderschap?
Gastouderschap biedt een aantal voordelen, die het vak aantrekkelijk maken voor veel mensen:
1. Flexibiliteit
Een van de grootste voordelen van gastouderschap is de flexibiliteit. Je bepaalt zelf op welke dagen en tijden je opvang kunt bieden. Veel gastouders combineren het werk met een parttime baan of andere verantwoordelijkheden.
2. Persoonlijke betrokkenheid
Als gastouder werk je in een kleinschalige omgeving waarin je kinderen persoonlijk kunt begeleiden. Je speelt een actieve rol in hun ontwikkeling en bouwt een vertrouwelijke relatie met zowel de kinderen als hun ouders.
3. Zinvol werk
Gastouderschap is een zinvolle carrière waarin je elke dag het verschil maakt in het leven van kinderen en hun gezinnen. Je draagt bij aan de groei en ontwikkeling van jonge kinderen en helpt ouders met hun werk- en levensbalans.
4. Ondersteuning en begeleiding
Een gastouderbureau biedt ondersteuning en begeleiding aan gastouders. Je ontvangt pedagogische coaching, regelmatige scholingen en hulp bij administratie en kwaliteitsbewaking. Dit helpt je om je vaardigheden te ontwikkelen en te groeien als professional.
Veelgestelde vragen
1. Mag ik gastouder worden als ik nog een andere baan heb?
Ja, dat is mogelijk. Veel gastouders combineren het werk met een parttime baan. Je kunt zelf bepalen op welke dagen en tijden je opvang kunt bieden. Bespreek wel vooraf met het gastouderbureau hoeveel dagen je beschikbaar bent, zodat zij realistische verwachtingen kunnen scheppen bij ouders die opvang zoeken.
2. Mag ik gastouder worden als ik geen pedagogische opleiding of ervaring met kinderen heb?
Geen probleem. De pedagogische basisopleiding die verplicht is voor gastouders geeft je alle benodigde kennis om professioneel met kinderen te werken. Deze opleiding is speciaal ontworpen voor (aankomende) gastouders en behandelt onderwerpen zoals ontwikkelingsfasen, pedagogisch handelen en veiligheid. Bovendien biedt het gastouderbureau doorlopende begeleiding en coaching om je vaardigheden te ontwikkelen.
3. Hoelang duurt het voordat ik als gastouder kan starten?
Het volledige traject duurt gemiddeld drie tot zes maanden, afhankelijk van hoe snel je de opleidingen volgt en documenten regelt. De EHBO-cursus en pedagogische basisopleiding nemen enkele weken tot maanden in beslag.
Conclusie
Gastouderschap is een waardevolle en zinvolle carrière voor mensen die van kinderen houden en graag in een kleinschalige, vertrouwde omgeving werken. Als gastouder ben je verantwoordelijk voor de zorg, veiligheid en ontwikkeling van jonge kinderen. Het vak biedt flexibiliteit, persoonlijke betrokkenheid en ondersteuning vanuit een gastouderbureau.
Als je wilt starten als gastouder, dan zijn er een aantal stappen die je moet doorlopen. Je moet aan wettelijke eisen voldoen, zoals het hebben van geschikte diploma’s, een VOG, een EHBO-certificaat en een inschrijving bij een gastouderbureau. Bovendien moet je je woning voorbereiden op de woningkeuring en je administratie goed bijhouden.
Het traject naar gastouder worden kan drie tot zes maanden duren, afhankelijk van hoe snel je opleidingen volgt en documenten regelt. Tijdens het traject ontvang je ondersteuning en begeleiding van een gastouderbureau, die je helpt bij het opbouwen van je carrière.
Gastouderschap is meer dan een baan, het is een carrière waarin je elke dag het verschil maakt in het leven van kinderen en hun gezinnen. Als je van kinderen houdt en graag flexibel werkt, dan is gastouder worden een uitstekende keuze.