In de buitenschoolse opvang speelt hygiëne en infectiepreventie een cruciale rol bij het zorgen voor een gezond en veilig milieu voor kinderen. Deze richtlijnen zijn niet alleen gericht op het voorkomen van ziekteverspreiding, maar ook op het creëren van een comfortabele en gezonde omgeving waarin kinderen zich veilig en prettig voelen. De gegevens uit de bronnen tonen aan dat een goed hygiënemanagement een essentieel onderdeel is van het functioneren van een kinderopvanginstelling, zowel bij dagelijkse activiteiten als bij het beheersen van risicohandelingen.
Deze artikelen zijn opgesteld met aandacht voor het verloop van de dag in de buitenschoolse opvang en geven richtlijnen over handhygiëne, het afval beheren, het reinigen van oppervlakken, en het omgaan met thermometers en wondverzorging. Ook worden aandachtspunten voor de keuken en de opslag van schoonmaakmaterialen besproken, aangevuld met richtlijnen voor het gebruik van hygiënecodes. Op deze manier wordt een compleet beeld geschetst van hoe een gezondheidsmanagement in de buitenschoolse opvang eruit kan zien.
Hygiëne en infectiepreventie: een kernaspect
Het uitvoeren van hygiëne- en infectiepreventiemaatregelen ligt voor een groot deel bij de medewerkers van een kinderopvanginstelling. Deze maatregelen zijn niet alleen belangrijk om het verspreiden van ziekteverwekkers te beperken, maar ook om te zorgen voor een algemeen gezonde leefomgeving. In de richtlijnen van de RIVM en de GGD worden een aantal kernaspecten genoemd die essentieel zijn voor het functioneren van een kinderopvang.
Een van de belangrijkste aandachtspunten is het regelmatig wassen van de handen. Kinderen in de opvang hebben vaak contact met oppervlakken, materialen en mensen die ziekteverwekkers kunnen dragen. Daarom is het essentieel dat zowel de kinderen als de medewerkers goed letten op hun handhygiëne. Bijvoorbeeld na het helpen van een kind, na het toiletbezoek of na het bereiden van zuigelingenvoeding moeten de handen met water en zeep worden gewassen.
Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het vermijden van sieraden bij risicohandelingen, zoals het verschonen van luiers, het bereiden van voedsel of het verzorgen van wonden. Sieraden kunnen namelijk ziekteverwekkers vasthouden en verspreiden, en zijn daarom gevoelige punten in een hygiënesysteem.
Handhygiëne en basishygiëne
Handhygiëne staat centraal in de richtlijnen voor infectiepreventie. Het wassen van de handen met water en zeep is een eenvoudige maar uiterst effectieve maatregel om ziekteverspreiding te voorkomen. Bij kinderopvanginstellingen is het belangrijk dat zowel medewerkers als kinderen deze handelingen op een regelmatige basis uitvoeren.
De richtlijnen adviseren om de handen te wassen na het helpen van elk kind, na het toiletgebruik, en na het afvallen van zichtbare verontreinigingen. Het is ook belangrijk om de handen te wassen na het gebruik van oppervlakken die vaak worden aangeraakt, zoals de deurkruk, de lichtschakelaar of de kraan. Door deze handelingen op te volgen, wordt de verspreiding van ziekteverwekkers via oppervlakken aanzienlijk beperkt.
Niet alleen het wassen van de handen is belangrijk, ook het drogen ervan is een cruciale stap. Papieren wegwerphanddoekjes worden aanbevolen omdat ze effectief zijn en het risico op het verspreiden van bacteriën verminderen. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan de schoonmaak van oppervlakken. Zo is het belangrijk dat de vloeren splintervrij en stroef zijn, zodat ze goed schoon te maken zijn. Aanrechtbladen en wanden boven de aanrechtbladen moeten glad zijn tot een hoogte waarbij water en etenswaren tegen de wand kunnen spatten, zodat het schoonmaken eenvoudig en effectief kan plaatsvinden.
Risicohandelingen en het vermijden van sieraden
Bij risicohandelingen is het belangrijk om geen sieraden te dragen. Risicohandelingen zijn activiteiten waarbij er een groter risico is op het overdragen van lichaamsvloeistoffen, zoals ontlasting, urine of bloed. Voorbeelden van dergelijke handelingen zijn het verschonen van luiers, het bereiden van zuigelingenvoeding, het helpen van kinderen met toiletproblemen of het verzorgen van wonden.
Sieraden zoals ringen, armbanden en horloges kunnen ziekteverwekkers vasthouden en verspreiden. Daarom adviseren de richtlijnen om bij deze handelingen geen sieraden te dragen. Als het toch gebeurt, is het belangrijk om bij het handenwassen extra aandacht te besteden aan het reinigen van deze sieraden. Ook het drogen ervan is essentieel om bacteriën niet te verspreiden.
Daarnaast wordt er aandacht besteed aan nagels en nagelbedekking. Langere nagels of nagellak kunnen ziekteverwekkers vasthouden, en zijn daarom gevoelige aandachtspunten in een hygiënesysteem. Het aanraden is om de nagels kort te houden en geen nagellak of nagelbedekking te gebruiken bij risicohandelingen.
Schoonmaak en afvalbeheer
Afval is een belangrijke bron van ziekteverwekkers en moet daarom goed worden beheerd. Het is belangrijk om een systematische aanpak te hanteren bij het verwerken van afval, zodat het risico op ziekteverspreiding wordt beperkt. Daarnaast trekt afval vaak ongewenste dieren aan, wat extra risico’s met zich meebrengt.
In de richtlijnen wordt aandacht geschonken aan het opslaan van schoonmaakmaterialen en -middelen. Het is belangrijk om deze op een aparte, gesloten opslagruimte te bewaren, zodat kinderen er geen toegang tot hebben. Bovendien moet het opslaggebied duidelijk gescheiden zijn van de ruimtes waarin voedingsmiddelen worden opgeslagen of bereid. Gevaarlijke schoonmaakmiddelen, zoals ammoniak, moeten opgeslagen worden volgens de instructies op de verpakking of zoals aangeraden door de leverancier.
De schoonmaak van oppervlakken is een essentieel onderdeel van het hygiënemanagement. Het is belangrijk om oppervlakken regelmatig te reinigen en eventueel te desinfecteren, zeker als er zichtbare vervuiling aanwezig is. Bijvoorbeeld de toiletten en de droogloopmat moeten regelmatig schoongemaakt worden om het risico op ziekteverspreiding te beperken.
Keukenhygiëne en hygiënecodes
In de kinderopvang is de keuken een cruciale ruimte waarin veel hygiënemaatregelen worden toegepast. Het is belangrijk om de keuken gescheiden te houden van sanitaire voorzieningen, zodat er geen risico is op vervuiling van de voedselbereidingsruimte. De keuken of het keukenblok moet voorzien zijn van een wastafel met stromend water, een zeepdispenser, een afvalemmer en papieren wegwerphanddoekjes.
Een hygiënecode is een essentieel instrument bij het beheren van hygiëne in de kinderopvang. Door te werken volgens een hygiënecode voldoet een instelling aan de wettelijke voorschriften rondom voedselveiligheid. De hygiënecode voor kleine instellingen is beschikbaar bij de brancheorganisatie kinderopvang. Een overzicht van alle goedgekeurde hygiënecodes is te vinden op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Tandenpoetsen en persoonlijke hygiëne
Een kinderopvanginstelling kan kiezen om tijdens het verblijf de tanden van de kinderen te poetsen. Om ziekteverspreiding te voorkomen, zijn er een aantal richtlijnen voor tandenborstels. Elk kind moet een eigen tandenborstel hebben, waarop de naam van het kind staat. De tandenborstels moeten in een schone beker of houder worden opgeborgen, los van elkaar. Het aanbevolen is om de tandenborstel elke drie maanden te vervangen.
Tandenpoetsen is een belangrijke hygiënemaatregel, maar moet ook uitvoerig worden gecontroleerd. Als er een infectieziekte heerst in de groep, is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan het schoonmaken en drogen van tandenborstels en andere hygiëne-artikelen.
Thermometers en huid- en wondverzorging
In de kinderopvang kunnen thermometers worden gebruikt om koorts of andere gezondheidsklachten te detecteren. Het is belangrijk dat thermometers hygiënisch worden gebruikt en schoongemaakt, omdat ze anders een bron van ziekteverwekkers kunnen worden. Het adviseren is om thermometers na gebruik schoon te maken en, indien mogelijk, per kind apart te gebruiken.
Huid- en wondverzorging is een andere aandachtspunt in de kinderopvang. Bij het verzorgen van wonden is het belangrijk om hygiënische methoden toe te passen, zoals het gebruik van steriele verbanden en het wassen van de handen voor en na het verzorgen van de wond. Dit zorgt ervoor dat het risico op infectiebevleeking wordt beperkt.
Ventilatie en luchtverversing
Een gezond binnenklimaat is essentieel voor een goede hygiëne en infectiepreventie. Door regelmatig te luchten en te ventileren, wordt het risico op de overdracht van ziekteverwekkers die via de lucht worden verspreid, verminderd. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de ventilatiecapaciteit voldoende is en dat de ventilatievoorzieningen zijn afgestemd op het aantal gebruikers van de ruimte.
Aanbevolen is om regelmatig ramen of roosters te openen om verse lucht binnen te laten. Dit is vooral belangrijk in ruimtes waar veel kinderen tegelijkertijd aanwezig zijn. Ook het vermijden van stankoverlast en het beperken van allergenen is een belangrijk aspect van het luchten en ventileren van de ruimte.
Conclusie
Een goed hygiënemanagement in de buitenschoolse opvang is essentieel voor de gezondheid en het welzijn van kinderen en medewerkers. Het omvat een breed scala aan maatregelen, van het wassen van de handen tot het beheren van afval, het reinigen van oppervlakken en het toepassen van hygiënecodes. Door deze maatregelen systematisch en consistent toe te passen, kan het risico op ziekteverspreiding aanzienlijk worden beperkt.
Het is belangrijk dat de werkgever zorgt voor het implementeren en uitvoeren van de hygiënerichtlijnen, terwijl de medewerkers actief betrokken zijn bij de praktische uitvoering. Het gebruik van een hygiënecode is een effectieve manier om de wettelijke voorschriften te volgen en een gezond milieu te creëren.
Door aandacht te besteden aan handhygiëne, schoonmaak, risicohandelingen en ventilatie, kan een buitenschoolse opvang instelling een veilige en hygiënische omgeving bieden waarin kinderen zich prettig en veilig kunnen ontwikkelen.