Fiscaal aftrekbaar: Wat weten ouders over de aftrekbaarheid van kosten voor buitenschoolse opvang?

Voor ouders die werken of studeren, is het vinden van een betrouwbare opvang voor hun kinderen tijdens schooltijd en daarbuiten een essentieel onderdeel van het gezamenlijke leven. In Nederland zijn er diverse vormen van buitenschoolse opvang (BSO), waaronder naschoolse opvang, voorschoolse opvang en opvang tijdens schoolvakanties. Omdat deze opvangvormen vaak aanzienlijke kosten met zich meebrengen, is het voor ouders van belang om te weten of deze kosten fiscaal aftrekbaar zijn.

De aftrekbaarheid van kinderopvangkosten kan namelijk leiden tot een belastingvermindering, wat het financiële drukprobleem voor veel gezinnen verlicht. De Belastingdienst biedt in Nederland sinds 2018 de kinderopvangtoeslag aan, een systeem dat ouders vergoedt voor een deel van de kosten van de opvang. De regels rondom de aftrekbaarheid van deze kosten zijn echter niet altijd even duidelijk, vooral wanneer het gaat om buitenschoolse opvang plus (BSO +), of wanneer ouders gebruik maken van gastouders of vakantieopvang.

Dit artikel biedt een overzicht van de fiscale regels rondom de aftrekbaarheid van buitenschoolse opvangkosten in Nederland. Het behandelt onder andere de basisbegrippen zoals kinderopvangtoeslag, de voorwaarden voor aftrekbaarheid, het maximale uurtarief en het verband tussen opvanguren en werktijden. Ook wordt ingegaan op specifieke situaties, zoals de aftrekbaarheid van kosten voor kinderen jonger dan drie jaar of oudere kinderen met een ernstige handicap. Ten slotte wordt uitgelegd hoe ouders de aftrek kunnen aanvragen en welke documenten nodig zijn om de aftrek te bewijzen.

Wat is kinderopvangtoeslag?

Kinderopvangtoeslag is een fiscale vergoeding die ouders ontvangen om de kosten van kinderopvang te verlichten. Deze toeslag is bedoeld voor gezinnen waarin minstens één ouder werkt of studeert. Sinds 1 januari 2018 is deze toeslag opgenomen in de belastingaangifte en wordt het bedrag berekend op basis van het maximale uurtarief dat per type opvang geldt. De toeslag wordt niet als een directe vergoeding uitgekeerd, maar verlaagt het belastbare inkomen, wat resulteert in een lager belastingbedrag.

Het belangrijkste kenmerk van kinderopvangtoeslag is dat het een terugvordering is van een deel van de werkelijke kosten. De Belastingdienst vergoedt in de meeste gevallen tussen 33% en 96% van het maximumvastgestelde uurtarief. Dit percentage varieert afhankelijk van het inkomensniveau van het gezin. Hoe lager het inkomensniveau, hoe hoger de vergoeding.

Kinderopvangtoeslag is toegankelijk voor ouders die gebruik maken van geregistreerde opvangorganisaties of gastouders. Het is dus essentieel dat de opvangaanbieder geregistreerd staat in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK). Deze registratie is een voorwaarde om in aanmerking te komen voor de toeslag.

Voorwaarden voor de kinderopvangtoeslag

Om kinderopvangtoeslag te kunnen ontvangen, moeten ouders aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden zijn van toepassing op zowel reguliere kinderopvang als buitenschoolse opvang. De belangrijkste voorwaarden zijn:

Beide ouders werken, of één ouder werkt in een eenoudergezin.
De kinderopvangtoeslag is alleen toegankelijk als minstens één ouder werkt of studeert. In een gezamenlijk huishouden is het verplicht dat beide ouders werken. In een eenoudergezin is het voldoende dat de enige ouder werkt.
De opvang is geregistreerd in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK).
De opvangorganisatie of gastouder moet geregistreerd zijn in het LRK. Deze registratie is verplicht om in aanmerking te komen voor de toeslag. Het LRK is een centraal register waarin alle kinderopvangorganisaties en gastouders zijn opgenomen die voldoen aan de kwaliteitsnormen van de overheid.
De opvang vindt plaats buiten schooltijd en het kind deelneemt daadwerkelijk aan de opvang.
De opvang moet buiten schooltijd plaatsvinden. Als het kind bijvoorbeeld ziek is en niet deelneemt aan de opvang, zijn de kosten niet aftrekbaar. Het kind moet dus daadwerkelijk aanwezig zijn bij de opvangorganisatie of bij de gastouder om de aftrek te kunnen verlenen.
De kosten zijn geregeld en worden bewaard in documenten.
Ouders moeten alle contracten en facturen bewaren die aantonen welke kosten zijn gemaakt. Deze documenten moeten duidelijk specificeren welke kosten op de opvang betrekking hebben. Bijvoorbeeld, als een ouder extra kosten maakt voor therapeutische zorg die onderdeel is van de opvang, kunnen deze kosten soms als bijzondere zorgkosten aangemerkt worden.
De opvangvorm past binnen de fiscaal toegestane categorieën.
Niet alle vormen van opvang zijn automatisch aftrekbaar. De kinderopvangtoeslag is vooral bedoeld voor reguliere vormen zoals kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, gastouderopvang en vakantieopvang. Vormen van opvang die niet binnen deze categorieën vallen, zoals bijvoorbeeld cursussen of sportactiviteiten, zijn in de regel niet aftrekbaar.
Het kind is jonger dan 14 jaar, of jonger dan 21 jaar bij ernstige handicap.
De kinderopvangtoeslag is bedoeld voor kinderen tot 14 jaar. Bij kinderen met een ernstige handicap is de leeftijdsgrens verhoogd tot 21 jaar. Dit geldt voor kinderen die een ernstige zorgvraag hebben, zoals een lichamelijke of geestelijke beperking.

Maximale uurtarieven en het aantal uren

Om de aftrekbaarheid van kinderopvangkosten te bepalen, zijn er specifieke uurtarieven en limieten voor het aantal uren. Deze tarieven worden jaarlijks vastgesteld door de overheid en gelden per type opvangvorm. De belangrijkste uurtarieven zijn:

Kinderdagverblijf: €8,50 per uur (in 2022).
Buitenschoolse opvang (BSO): €7,85 per uur (in 2022).
Gastouderopvang: €6,85 per uur (in 2023).

Deze uurtarieven zijn het maximale bedrag dat per uur wordt erkend voor de aftrek. Als ouders meer per uur betalen, wordt alleen het maximale tarief in aanmerking genomen. Bijvoorbeeld, als een ouder €10 per uur betaalt voor buitenschoolse opvang, wordt alleen €7,85 van deze kosten als aftrekbaar beschouwd.

Naast het uurtarief is er ook een limiet op het aantal uren waarvoor de kinderopvangtoeslag kan worden aangerekenen. Deze limiet is gekoppeld aan het aantal uren dat de ouders werken. De regels zijn als volgt:

Voor kinderdagverblijf: maximaal 140% van de gewerkte uren van de minst werkende ouder.
Voor buitenschoolse opvang: maximaal 70% van de gewerkte uren van de minst werkende ouder.

Deze limieten zijn belangrijk om te begrijpen, omdat ouders niet automatisch recht hebben op aftrek voor alle uren die hun kind bij de opvang doorbrengt. De aftrek is afhankelijk van hun werktijden. Bijvoorbeeld, als een ouder 20 uur per week werkt, is de maximale aftrek voor buitenschoolse opvang beperkt tot 14 uren per week (70% van 20 uur).

Specifieke situaties en uitzonderingen

De regels rondom de aftrekbaarheid van kinderopvangkosten kunnen variëren in specifieke situaties. Deze variaties zijn afhankelijk van factoren zoals de leeftijd van het kind, de aard van de opvang en eventuele extra kosten die aan de opvang verbonden zijn. Hieronder worden enkele belangrijke situaties toegelicht.

Kinderen jonger dan drie jaar

Voor kinderen jonger dan drie jaar gelden aparte regels. Ouders van jonge kinderen hebben namelijk een keuze: ofwel geen kinderopvangkosten aangifte doen, ofwel deze kosten wel aangifte doen. Als ouders kiezen voor de aangifte van kinderopvangkosten, moeten ze rekening houden met een aantal beperkingen. Zo mogen ze bijvoorbeeld geen gebruik maken van gastouders of vakantieopvang voor kinderen jonger dan drie jaar. De opvang moet dan ook binnen schooltijd plaatsvinden, wat betekent dat de aftrek alleen geldt voor dagopvang en niet voor buitenschoolse opvang.

Kinderen met een ernstige handicap

Voor kinderen met een ernstige handicap zijn er extra regels. Deze kinderen mogen tot 21 jaar oud zijn om in aanmerking te komen voor kinderopvangtoeslag. Daarnaast zijn er geen limieten op het aantal uren dat kan worden afgerekend, wat betekent dat ouders in theorie voor alle uren waarin het kind bij de opvang is, aftrek kunnen verlenen. Dit is een belangrijke uitzondering op de normale regels en biedt ouders van kinderen met een ernstige handicap een belangrijke fiscale steun.

Buitenschoolse opvang plus (BSO +)

BSO + is een vorm van buitenschoolse opvang die speciaal is afgestemd op kinderen met extra zorgvragen. Deze vorm van opvang is vaak nodig voor kinderen die bijvoorbeeld extra begeleiding nodig hebben of die door hun zorgvraag extra aandacht nodig hebben. De aftrekbaarheid van BSO + is echter minder duidelijk dan voor reguliere opvangvormen.

Ouders die BSO + gebruiken, moeten rekening houden met de specifieke regels die gelden voor deze vorm van opvang. In de meeste gevallen is BSO + aftrekbaar als de opvang is geregistreerd in het Landelijk Register Kinderopvang en als de kosten zijn gemaakt voor de opvang en eventuele extra zorg die aan de opvang verbonden is. Echter, de Belastingdienst kan extra documentatie vragen om te controleren of de kosten inderdaad voor de opvang zijn gemaakt en niet voor bijvoorbeeld cursussen of andere activiteiten.

Gastouderopvang

Gastouderopvang is een vorm van opvang waarbij kinderen tijdelijk in het huis van een gastouder verblijven. Deze vorm van opvang is vooral populair bij ouders die werken en geen toegang hebben tot een kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang. Gastouderopvang is in Nederland ook aftrekbaar via de kinderopvangtoeslag, maar onder bepaalde voorwaarden.

De belangrijkste voorwaarde voor gastouderopvang is dat de gastouder geregistreerd is bij een erkende kinderopvangorganisatie. Deze organisatie moet geregistreerd staan in het Landelijk Register Kinderopvang. Daarnaast moet de gastouder het verplichte model van het fiscaal certificaat gebruiken om de kosten van de opvang aan te tonen. Ouders moeten dit certificaat opvragen bij de kinderopvangorganisatie.

Vakantieopvang

Vakantieopvang is een vorm van opvang die kinderen tijdens schoolvakanties beschikbaar is. Deze vorm van opvang is in Nederland ook aftrekbaar, maar onder bepaalde voorwaarden. De belangrijkste voorwaarde is dat het kind daadwerkelijk aan de vakantieopvang heeft deelgenomen. Als het kind bijvoorbeeld ziek was en niet kon deelnemen aan de vakantieopvang, zijn de kosten niet aftrekbaar.

Vakantieopvang is ook alleen aftrekbaar als de opvang is georganiseerd door een geregistreerde kinderopvangorganisatie of een gastouder. Deze organisatie moet het verplichte fiscaal certificaat uitreiken, dat ouders moeten opvragen bij de opvangorganisatie.

Hoe werkt de aftrek in de praktijk?

In de praktijk betekent de aftrek van kinderopvangkosten dat ouders een deel van de kosten van de opvang kunnen verrekenen met hun belasting. De Belastingdienst berekent deze aftrek op basis van het maximale uurtarief dat per type opvang geldt. Het percentage dat ouders terugkrijgen varieert afhankelijk van hun inkomensniveau. Hoe lager het inkomensniveau, hoe hoger het percentage dat terugbetaald wordt.

Het maximale bedrag dat per opvangdag en per kind kan worden aangerekend, is in 2024 bijvoorbeeld €16,40. Als ouders €20 per dag betalen voor buitenschoolse opvang, is slechts €16,40 van deze kosten aftrekbaar. De resterende €3,60 is niet verlaagd in het belastingbedrag.

Het percentage dat ouders terugkrijgen van de aftrekbare kosten is in 2024 45%. Dit betekent dat ouders 45% van de aftrekbare kosten terugkrijgen. Bijvoorbeeld, als een ouder €10 per dag betaalt voor buitenschoolse opvang, is €7,85 van deze kosten aftrekbaar. Van deze €7,85 krijgt de ouder 45% terug, wat €3,53 is.

Het totale bedrag dat ouders terugkrijgen van de Belastingdienst is dus afhankelijk van het aantal uren dat hun kind bij de opvang doorbrengt, het uurtarief en hun inkomensniveau. Ouders met een lager inkomensniveau krijgen dus een hogere belastingvermindering dan ouders met een hoger inkomensniveau.

Hoe aanvragen voor kinderopvangtoeslag

Ouders moeten bij de aangifte rekening houden met een aantal belangrijke stappen:

Bewaar alle contracten en facturen.
Ouders moeten alle contracten en facturen bewaren die aantonen welke kosten zijn gemaakt. Deze documenten moeten duidelijk specificeren welke kosten op de opvang betrekking hebben. Bijvoorbeeld, als een ouder extra kosten maakt voor therapeutische zorg die onderdeel is van de opvang, kunnen deze kosten soms als bijzondere zorgkosten aangemerkt worden.
Vraag een fiscaal certificaat aan.
Ouders moeten een fiscaal certificaat aanvragen bij de kinderopvangorganisatie of gastouder. Dit certificaat is verplicht om aan te tonen dat de opvang geregistreerd is in het Landelijk Register Kinderopvang. Het certificaat moet op het verplichte model worden uitgereikt en moet aangeven welke kosten zijn gemaakt en hoeveel uren de opvang heeft geduurd.
Vul de belastingaangifte correct in.
Ouders moeten de belastingaangifte correct invullen. De kosten van de opvang moeten worden ingevuld in Vak X, Rubriek B, code 1384-71. Het bedrag dat wordt ingevuld moet het totale bedrag zijn van de aftrekbare kosten, rekening houdend met het maximale uurtarief en het aantal uren.
Houd rekening met eventuele extra kosten.
Als ouders extra kosten maken voor bijvoorbeeld therapeutische zorg of gastouderopvang, moeten ze rekening houden met de specifieke regels voor deze kosten. Deze kosten kunnen in sommige gevallen ook aftrekbaar zijn, maar onder bepaalde voorwaarden.
Controleer of de opvang geregistreerd is.
Ouders moeten controleren of de opvangorganisatie of gastouder geregistreerd is in het Landelijk Register Kinderopvang. Als de opvang niet geregistreerd is, zijn de kosten niet aftrekbaar.
Vraag advies aan de Belastingdienst of een kinderopvangorganisatie.
Als ouders vragen hebben over de aftrekbaarheid van kinderopvangkosten, kunnen ze advies vragen aan de Belastingdienst of aan een kinderopvangorganisatie. Deze partijen kunnen helpen bij het invullen van de belastingaangifte en het begrijpen van de regels.

Conclusie

De aftrekbaarheid van buitenschoolse opvangkosten is een belangrijk fiscaal voordelig voor ouders die werken of studeren. Door middel van kinderopvangtoeslag kunnen ouders een deel van de kosten van de opvang verrekenen met hun belasting, wat leidt tot een verlaging van het belastbare inkomen. De regels rondom de aftrekbaarheid van deze kosten zijn echter niet altijd even duidelijk en kunnen variëren afhankelijk van de vorm van opvang, de leeftijd van het kind en eventuele extra kosten die aan de opvang verbonden zijn.

De kinderopvangtoeslag is toegankelijk voor ouders die gebruik maken van geregistreerde opvangorganisaties of gastouders. De voorwaarden voor de toeslag zijn onder andere het werken van minstens één ouder, het registreren van de opvang in het Landelijk Register Kinderopvang en het daadwerkelijk deelname van het kind aan de opvang. Het maximale uurtarief en het aantal uren dat kan worden afgerekend zijn ook belangrijke factoren bij de berekening van de toeslag.

In de praktijk betekent de aftrek dat ouders 45% van de aftrekbare kosten terugkrijgen van de Belastingdienst. Het totale bedrag dat ouders terugkrijgen is afhankelijk van het aantal uren dat hun kind bij de opvang doorbrengt, het uurtarief en hun inkomensniveau. Ouders met een lager inkomensniveau krijgen dus een hogere belastingvermindering dan ouders met een hoger inkomensniveau.

Het aanvragen van kinderopvangtoeslag verloopt via de belastingaangifte. Ouders moeten de kosten van de opvang aangifte doen in Vak X, Rubriek B, code 1384-71 in de belastingaangifte. De Belastingdienst berekent de toeslag op basis van het maximale uurtarief en het aantal uren dat het kind bij de opvang doorbrengt. Het is belangrijk om alle contracten en facturen te bewaren en een fiscaal certificaat aan te vragen bij de kinderopvangorganisatie of gastouder.

De aftrekbaarheid van kinderopvangkosten is dus een belangrijk fiscaal voordelig voor ouders die werken of studeren. Door de regels goed te begrijpen en de juiste documenten te bewaren, kunnen ouders ervoor zorgen dat ze het maximaal mogelijke voordeel uit de toeslag halen.