Verstikking bij Kinderen: Herkenning, Handelen en Preventie

Verstikking bij kinderen is een beangstigende situatie waar ouders en verzorgers op voorbereid moeten zijn. Hoewel het niet vaak voorkomt, kan verstikking levensbedreigend zijn, vooral bij jonge kinderen. Dit artikel biedt een overzicht van de verschillen tussen verslikking en verstikking, de risicofactoren, de juiste handelingen in geval van verstikking, en preventieve maatregelen. De informatie is gebaseerd op aanbevelingen en richtlijnen voor eerste hulp.

Verslikking versus Verstikking

Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen verslikking en verstikking. Bij verslikking kan een kind nog functioneel hoesten, waardoor het voorwerp dat de luchtweg blokkeert meestal naar buiten wordt gewerkt. Dit is over het algemeen niet levensbedreigend, omdat er nog steeds lucht in en uit de longen kan stromen. Verslikken komt regelmatig voor bij baby’s en peuters die leren eten en is vaak een teken dat de kokhalsreflex goed werkt.

Verstikking is echter een ernstig probleem waarbij de luchtweg volledig of gedeeltelijk is afgesloten, waardoor er geen lucht meer in en uit de longen kan stromen. Een kind met een verstikking hoest zacht of niet meer, raakt benauwd en kan blauw of rood aanlopen. Als de situatie niet snel verbetert, is onmiddellijke eerste hulp noodzakelijk.

Risicofactoren en Gevaarlijke Voedingsmiddelen

Jonge kinderen hebben nog niet de volledige controle over hun mondspieren, waardoor bepaalde voedingsmiddelen een verhoogd risico op verstikking vormen. Voedsel dat rond en glad is, kan gemakkelijk de luchtpijp inschieten en vast komen te zitten. Voorbeelden hiervan zijn druiven, cherrytomaten, knakworsten, en popcorn. Ook zachte voedingsmiddelen die vervormen, zoals pindakaas, kunnen een risico vormen.

Naast voedsel kunnen ook kleine voorwerpen een verstikkingsgevaar vormen. Denk hierbij aan knoopcelbatterijen, muntjes, paperclips, knopen, en kleine onderdelen van speelgoed. Het is cruciaal om deze voorwerpen buiten bereik van kinderen te houden. Knoopcelbatterijen zijn bijzonder gevaarlijk, omdat ze naast verstikking ook inwendige chemische brandwonden kunnen veroorzaken.

Eerste Hulp bij Verstikking: Baby’s (0-1 jaar)

Als een baby zich verstikt, is snel en adequaat handelen essentieel. De volgende stappen moeten worden ondernomen:

1. Leg de baby in buikligging op je onderarm, met het hoofd lager dan het lichaam. Ondersteun de kaaklijn.
2. Geef vijf krachtige stoten tussen de schouderbladen.
3. Als de baby nog steeds verstikt, draai hem of haar om en leg de baby op de rug.
4. Geef vijf borststoten (korte, krachtige bewegingen vergelijkbaar met reanimeren, maar dan sneller en dieper).
5. Herhaal de stoten op de rug en de borststoten totdat het voorwerp loskomt of de baby bijkomt.
6. Als de baby bewusteloos raakt, start dan met reanimatie.

Eerste Hulp bij Verstikking: Kinderen (1 jaar en ouder)

Bij kinderen ouder dan 1 jaar is de aanpak iets anders:

1. Laat het kind vooroverbuigen of leg het overdwars op je bovenbenen.
2. Geef vijf slagen met de platte hand tussen de schouderbladen.
3. Als het voorwerp niet loskomt, ga dan achter het kind staan en omarm de buik met je armen.
4. Plaats een vuist met de duimkant tegen de buik, net boven de navel.
5. Geef vijf krachtige buikstoten (Heimlich-manoeuvre) door je vuist naar boven en binnen te duwen.
6. Wissel de rugslagen en buikstoten af totdat het voorwerp loskomt.

Belangrijke Overwegingen en Voorzorgsmaatregelen

• Bel 112: Bel direct 112 als je alleen bent en de eerste handelingen uitvoert, of laat iemand anders bellen terwijl jij eerste hulp verleent.
• Niet alleen laten: Laat een verstikt kind nooit alleen.
• Controle na de Heimlich-manoeuvre: Als de Heimlich-manoeuvre is toegepast, is het belangrijk om een arts te raadplegen, zelfs als het voorwerp succesvol is verwijderd, omdat er interne verwondingen kunnen zijn ontstaan.
• Bewusteloosheid: Bij bewusteloosheid moet direct worden gestart met reanimatie.
• Voorkomen is beter dan genezen: Creëer een veilige omgeving door kleine voorwerpen buiten bereik te houden en voedsel in veilige stukjes te snijden.

Preventie van Verstikking

Naast het kennen van de eerste hulp procedures, is preventie cruciaal. De volgende maatregelen kunnen het risico op verstikking verminderen:

• Eetgewoonten: Laat kinderen rustig aan tafel eten, zonder te praten of te lachen. Rennen en eten gaan niet samen.
• Voedselbereiding: Snijd voedsel in kleine, veilige stukjes. Druiven, cherrytomaten en knakworsten moeten bijvoorbeeld in vieren worden gesneden tot de leeftijd van vijf jaar.
• Veilige speelomgeving: Zorg voor een veilige speelomgeving zonder kleine voorwerpen die ingeslikt kunnen worden.
• Toezicht: Blijf altijd bij je kind tijdens het eten en spelen.
• Leeftijdsgeschikt speelgoed: Kies speelgoed dat geschikt is voor de leeftijd van het kind en geen kleine onderdelen bevat.
• Cursus EHBO: Overweeg het volgen van een cursus EHBO voor baby’s en kinderen.

Wat te doen na een verslikking of verstikking?

Zelfs als een verslikking of verstikking succesvol is opgelost, is het raadzaam om een arts te raadplegen. Symptomen zoals aanhoudend hoesten, moeite met slikken, een hese stem, of koorts kunnen wijzen op complicaties.

Conclusie

Verstikking is een ernstige, maar potentieel te voorkomen noodsituatie. Door het verschil tussen verslikking en verstikking te begrijpen, de risicofactoren te kennen, de juiste eerste hulp procedures te volgen, en preventieve maatregelen te nemen, kunnen ouders en verzorgers de veiligheid van kinderen waarborgen. Het volgen van een EHBO-cursus is een waardevolle investering in de veiligheid van je kind.

Bronnen

1. 24Baby
2. Mamabaas
3. Babyhelp
4. 24Baby
5. Wij
6. Howaboutmom
7. Kinderveiligheid
8. Ouders.nl
9. Rode Kruis
10. Menselijk Lichaam