Ouderschap brengt veel veranderingen met zich mee, zowel emotioneel als praktisch. Voor vaders in Nederland biedt ouderschapsverlof de mogelijkheid om tijd met hun kind door te brengen in de eerste jaren na de geboorte. Sinds augustus 2022 is er een betaalde regeling beschikbaar die vaders ondersteunt, niet alleen op emotioneel niveau, maar ook financieel. De samenwerking met de werkgever speelt een cruciale rol bij het opnemen van ouderschapsverlof. In dit artikel worden de rechten, regelingen en praktische aandachtspunten uitgelegd, met name vanuit de visie van de vader en zijn werkgever.
Ouderschapsverlof: een overzicht
Ouderschapsverlof is een wettelijk verlof dat beide ouders op kunnen nemen, ongeacht of zij voltijd of deeltijd werken. Het verlof kan worden genomen tot het kind acht jaar oud is. Het doel is om ouders de mogelijkheid te geven om tijdelijk minder te werken, zodat ze zich volledig of gedeeltelijk kunnen richten op de opvoeding van hun kind. Ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden opgenomen: volledig of gedeeltelijk, in blokken of verdeeld over meerdere perioden.
Sinds de invoering van de Wet Betaald Ouderschapsverlof in augustus 2022, heeft elke ouder recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van het kind. Dit verlof moet binnen die periode opgenomen worden. De uitkering voor deze periode wordt betaald door het UWV, in de vorm van 70 procent van het dagloon. De werkgever heeft de mogelijkheid om dit bedrag aan te vullen tot 100%, maar dit is niet verplicht. Buiten deze 9 weken is ouderschapsverlof onbetaald, maar wel ook beschikbaar tot het kind acht jaar oud is.
Hoeveel verlof is beschikbaar?
De hoeveelheid ouderschapsverlof hangt af van het aantal uren dat een werknemer per week werkt. Elke ouder heeft recht op 26 keer de wekelijkse arbeidsduur aan ouderschapsverlof, ongeacht het aantal dienstjaren of werkuren. Bijvoorbeeld: een vader die 40 uur per week werkt, heeft recht op 1040 uur ouderschapsverlof (26 × 40 uur). Dit verlof kan verdeeld worden over meerdere perioden of in blokken genomen.
De 9 weken betaald ouderschapsverlof zijn ingesloten binnen deze totale hoeveelheid verlof. Dit betekent dat vaders na afloop van de betaalde periode nog steeds de mogelijkheid hebben om onbetaald verlof op te nemen, zolang het kind jonger is dan acht jaar.
Betaald ouderschapsverlof: hoe werkt het?
Het betaald ouderschapsverlof is bedoeld om vaders financiële zekerheid te bieden tijdens de eerste maanden van het ouderschap. De uitkering loopt via het UWV en is gebaseerd op 70 procent van het dagloon. Het maximumbedrag is 70 procent van het maximumdagloon, wat voor 2025 bijvoorbeeld ongeveer € 900 per week bedraagt.
Het UWV verstrekt deze uitkering na inlevering van de benodigde administratie door de werkgever. De werkgever dient de aanvraag in bij het UWV, nadat het verlof is opgenomen. Dit betekent dat de vader samenwerking met zijn werkgever nodig heeft om het verlof administratief te laten verwerken.
De werkgever heeft de mogelijkheid om het verlofbedrag aan te vullen tot 100% van het loon, maar dit is geen verplichting. Het is aan de werkgever om te beslissen of en hoeveel ze willen aanvullen. Voor vaders is het daarom belangrijk om dit onderwerp tijdig en openlijk aan te kaarten met hun werkgever.
Aanvullend geboorteverlof
Naast het reguliere ouderschapsverlof, hebben vaders ook de mogelijkheid om aanvullend geboorteverlof aan te vragen. Dit verlof is bedoeld voor de periode kort na de geboorte van het kind en kan worden genomen naast het reguliere ouderschapsverlof. Vaders hebben recht op maximaal vijf weken aanvullend geboorteverlof, dat voor 70% wordt uitbetaald door het UWV.
De aanvraag voor aanvullend geboorteverlof moet minimaal vier weken van tevoren bij de werkgever worden ingediend. Ook hier is open communicatie belangrijk, zodat de werkgever de benodigde planningsmaatregelen kan treffen.
Tijdens het aanvullend geboorteverlof kan een uitkering worden aangevraagd bij het UWV. Dit zorgt voor financiële ondersteuning terwijl de vader tijd doorbrengt met zijn pasgeboren kind.
Hoe verlof aanvragen
Het aanvragen van ouderschapsverlof is een proces dat zorgvuldig moet worden gepland. Vaders moeten schriftelijk verlof aanvragen bij hun werkgever, en dit minstens twee maanden van tevoren doen. De werkgever moet het verzoek uiterlijk vier weken voor het verlof bevestigen.
Het is belangrijk om zowel het betaald ouderschapsverlof als eventueel aanvullend geboorteverlof in overleg met de werkgever aan te kaarten. De werkgever heeft het recht om het verlof aan te passen, maar alleen als de afwezigheid van de werknemer het bedrijf in gevaar brengt. In de praktijk gebeurt dit zelden. De werkgever kan wel voorstellen doen, bijvoorbeeld om verlof te splitsen in blokken of om te roosteren met andere collega’s.
Voordelen van ouderschapsverlof voor vaders
Het nemen van ouderschapsverlof heeft verschillende voordelen voor vaders en hun gezin. Ten eerste biedt het de mogelijkheid om dichter bij het kind te zijn in de belangrijke eerste maanden. Vaders kunnen de eerste woorden, stappen of andere belangrijke momenten meemaken, wat bijdraagt aan de band met het kind.
Ten tweede helpt ouderschapsverlof bij het delen van de verantwoordelijkheden in het gezin. Dit kan ervoor zorgen dat de moeder meer rust heeft na de geboorte van het kind en zich beter kan herstellen. Het delen van zorg en verantwoordelijkheden is ook positief voor het ouderlijk evenwicht en voor de relatie tussen beide ouders.
Ten slotte helpt ouderschapsverlof bij het vinden van een nieuwe balans tussen werk en privéleven. Vaders kunnen tijdelijk minder werken, zodat ze zich volledig kunnen richten op het gezin. Dit kan positief zijn voor de gezondheid, zowel fysiek als mentaal.
Aandachtspunten en nadelen
Hoewel ouderschapsverlof veel voordelen biedt, zijn er ook aandachtspunten waaraan vaders moeten denken. Niet elke werkgever is blij met de afwezigheid van een werknemer, zowel op korte als op lange termijn. Het is belangrijk om dit open te bespreken en afspraken te maken over vervanging, projectverdeling en communicatie.
Een ander punt is het financiële aspect. Alleen de eerste 9 weken van ouderschapsverlof zijn deels betaald. De rest van het verlof is onbetaald, wat kan leiden tot inkomensverlies. Vaders moeten dit goed in overweging nemen en eventueel voorzichtigheid aan de dag leggen bij het plannen van langere verlofsperioden.
Sommige vaders vinden het ook lastig om na een lange tijd verlof weer op te starten. Het overgangsproces van volledige aandacht voor het kind naar het werkgeven van aandacht aan beide gezin en carrière kan uitdagend zijn. Het is daarom belangrijk om deze overgang goed te plannen en eventueel professionele begeleiding aan te vragen.
Samenwerking met de werkgever
De samenwerking met de werkgever is essentieel bij het opnemen van ouderschapsverlof. Het is aanbevolen om het onderwerp vroegtijdig en openlijk aan te kaarten. Vaders kunnen dan afspraken maken over verlofsplanning, vervanging van taken en administratie. Het is belangrijk om te weten dat de werkgever geen voorwaarden mag stellen aan de opname van ouderschapsverlof, behalve als de afwezigheid van de werknemer het bedrijf in gevaar brengt.
De werkgever kan de aanvraag voor betaald ouderschapsverlof indienen bij het UWV, zodat de uitkering verwerkt kan worden. Dit gebeurt vaak automatisch, maar het is verstandig om hierover duidelijke afspraken te maken.
In sommige gevallen kan de werkgever voorstellen doen, bijvoorbeeld om verlof te splitsen in meerdere blokken of om te roosteren met andere collega’s. Dit gebeurt vaak in overleg met de werknemer en kan leiden tot een betere organisatie van het verlof.
Conclusie
Ouderschapsverlof biedt vaders in Nederland een unieke kans om tijd met hun kind door te brengen in de eerste jaren na de geboorte. Het verlof kan zowel betaald als onbetaald genomen worden, en de hoeveelheid verlof hangt af van het aantal uren dat een vader per week werkt. Sinds 2022 is er een betaalde regeling beschikbaar voor de eerste 9 weken, wat financiële ondersteuning biedt.
De samenwerking met de werkgever speelt een belangrijke rol bij het opnemen van ouderschapsverlof. Het is belangrijk om vroegtijdig en openlijk overleg te voeren over de logistiek, administratie en eventuele aanvullingen van het verlof. Hoewel ouderschapsverlof veel voordelen biedt, zijn er ook aandachtspunten waaraan vaders moeten denken, zoals financiële zekerheid en de overgang van verlof naar werken.
Voor vaders die ouderschapsverlof op willen nemen, is goed plannen, communicatie en samenwerking met de werkgever essentieel. Het nemen van ouderschapsverlof kan een waardevolle ervaring zijn, niet alleen voor het kind, maar ook voor de vader en het gezin als geheel.