Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werknemers toestaat om tijd vrij te nemen van hun werk om hun kind op te voeden. Het is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om zich volledig op hun kind te richten in de beginfase van de opvoeding. Het aanvragen van ouderschapsverlof verloopt op een specifieke manier, zowel voor werknemers als voor werkgevers. In deze uitgebreide gids wordt uitgelegd hoe ouderschapsverlof aan te vragen is, welke regels er gelden en wat er allemaal belangrijk is om in overweging te nemen bij de afhandeling van ouderschapsverlof.
Hoe ouderschapsverlof aanvragen
Het aanvragen van ouderschapsverlof volgt een aantal stappen die zowel voor werknemers als voor werkgevers duidelijk zijn vastgelegd. Deze procedure zorgt voor duidelijkheid en voorkomt eventuele juridische complicaties. Het verlof kan zowel betaald als onbetaald zijn, afhankelijk van de omstandigheden en de regelingen van het werkgeverbedrijf.
Informeel bespreken
Het is verstandig voor een werknemer om eerst informeel met de werkgever of leidinggevende te bespreken dat ouderschapsverlof wordt overwogen. Hoewel ouderschapsverlof een wettelijk recht is en niet geweigerd mag worden, kan het nuttig zijn om plannen te bespreken zodat eventuele logistieke of operationele problemen vooraf worden voorkomen. Deze informele bespreking helpt bijvoorbeeld om duidelijkheid te creëren over het aantal uren dat verlof wordt genomen en hoe de verdeling ervan is.
Schriftelijke aanvraag
De officiële aanvraag voor ouderschapsverlof moet schriftelijk worden ingediend. Dit kan via een brief of e-mail. In de schriftelijke aanvraag moet worden vermeld:
- De datum waarop het verlof ingaat (ingangsdatum)
- De periode waarin het verlof wordt opgenomen
- Het aantal uren per week dat wordt genomen als verlof
Het is ook belangrijk om duidelijk te maken of het verlof in één aaneengesloten periode wordt opgenomen of als flexibel verlof in delen. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld voorstellen om het verlof in meerdere stukken op te nemen om het werkgevorderde verloop van het bedrijf niet te veel te belasten.
Aanvraag minstens 2 maanden van tevoren
Een werknemer moet ouderschapsverlof aanvragen minstens 2 maanden voordat het verlof ingaat. Dit is vanwege wet- en regelgeving vastgelegd en zorgt ervoor dat de werkgever voldoende tijd heeft om de administratie af te handelen en eventueel plannen aan te passen. In sommige gevallen kan het verlof afhankelijk zijn van de bevallingsdatum van het kind, wat in de aanvraag kan worden vermeld.
Werkgever mag verzoek niet weigeren
Volgens de wettelijke regels mag een werkgever een verzoek om ouderschapsverlof niet weigeren. De enige uitzondering is wanneer het verlof ernstige problemen kan veroorzaken voor het bedrijf. In dat geval kan de werkgever een alternatieve indeling voorstellen, maar dit moet binnen 4 weken voor de ingangsdatum van het verlof gebeuren. Als de werknemer deze indeling niet accepteert, kan het conflict eventueel voor de rechter worden gebracht.
Bevestiging van afspraken
Nadat de werkgever ingestemd heeft met de aanvraag voor ouderschapsverlof, is het verstandig om de afspraken schriftelijk vast te leggen. Dit zorgt voor duidelijkheid en voorkomt eventuele misverstanden. Bovendien is het belangrijk dat beide partijen precies weten wat de verwachtingen zijn, zowel qua verlofperiode als qua eventuele aanpassingen van de werktijden na het verlof.
Rechten en regels rond ouderschapsverlof
Het recht op ouderschapsverlof is vastgelegd in de wettelijke regelingen en is beschikbaar voor alle werknemers die in dienst zijn bij een werkgever. Het verlof kan zowel betaald als onbetaald zijn, afhankelijk van de regelingen van het bedrijf en eventuele cao-overeenkomsten.
Onbetaald ouderschapsverlof
Een werknemer heeft recht op onbetaald ouderschapsverlof in de volgende situaties:
- Het kind is jonger dan 8 jaar.
- Het kind is het biologische kind, adoptiekind, erkend kind, pleegkind of stiefkind van de werknemer.
- Het verlof kan ook worden aangevraagd voor een tweeling, waarbij ieder kind afzonderlijk een verlof kan worden aangevraagd.
- Een werknemer heeft recht op ouderschapsverlof voor elk kind dat geboren of aangenomen wordt.
Het onbetaalde ouderschapsverlof kan binnen 1 jaar na de geboorte of adoptie van het kind worden opgenomen, zolang het kind jonger is dan 8 jaar.
Betaald ouderschapsverlof
Het betaald ouderschapsverlof is een uitkering die wordt geregeld door het UWV. Deze uitkering bedraagt 70% van het dagloon (maximaal €282,95 bruto per dag). De werknemer ontvangt deze uitkering gedurende de eerste 8 weken van het ouderschapsverlof. De resterende 17 weken van het verlof blijven onbetaald.
De aanvraag voor betaald ouderschapsverlof wordt achteraf gedaan door de werkgever of via een DGA of AlphaHulp. Deze aanvraag is enkel geldig voor hele werkweken en kan worden ingediend binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag. Het verlof kan worden opgenomen binnen 1 jaar na de geboorte van het kind of binnen 1 jaar na de opname bij adoptie of pleegzorg.
CAO- of contractregelingen
In sommige collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) of individuele arbeidscontracten zijn andere afspraken gemaakt over ouderschapsverlof. Deze afspraken zijn meestal gunstiger voor de werknemer dan de wettelijke regeling. Bijvoorbeeld, sommige werkgevers vullen de uitkering van betaald ouderschapsverlof aan tot 100%. Werknemers kunnen deze afspraken aanvragen of vragen om uitleg bij hun werkgever.
Aanvragen bij meerdere werkgevers
Een werknemer die bij meerdere werkgevers in dienst is, heeft recht op ouderschapsverlof bij elke werkgever. Bijvoorbeeld, als Jan 8 uur per week werkt bij een eerste werkgever en 32 uur bij een tweede, heeft hij recht op 26x8 uur verlof bij de eerste werkgever en 26x32 uur bij de tweede. Het verlof kan worden opgenomen bij elke werkgever afzonderlijk.
Als een werknemer van baan wisselt en nog niet alle verlofuren heeft opgenomen, blijft het resterende verlof geldig bij de nieuwe werkgever. Hiervoor moet de werknemer een verklaring aanvragen bij de oude werkgever, waarin staat hoeveel verlof nog openstaat. Dit verlof kan pas opgenomen worden als het kind jonger is dan 8 jaar.
Aanpassing van werktijden na ouderschapsverlof
Na afloop van ouderschapsverlof moet de werknemer terugkeren naar zijn of haar oorspronkelijke werktijden. Er is echter een mogelijkheid om deze werktijden tijdelijk aan te passen. Dit kan nuttig zijn om de overgang van het ouderschapsverlof naar het werk terug te vormen. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld toestaan dat de werknemer minder uren werkt of flexibelere werktijden heeft.
Verantwoordelijkheden van de werkgever
Hoewel de werknemer verantwoordelijk is voor het aanvragen van ouderschapsverlof, heeft de werkgever ook een rol in het proces. Wanneer de aanvraag binnenkomt, is de werkgever verantwoordelijk voor bepaalde administratieve stappen. Dit geldt vooral bij betaald ouderschapsverlof, waarbij de werkgever via het werkgeversportaal of Digipoort moet melden dat ouderschapsverlof wordt genomen.
De werkgever kan kiezen voor de melding "WAZO-verlof" om de uitkering aan te vragen. Als dit niet mogelijk is, kan het formulier "Aanvragen WAZO-uitkering" worden gebruikt. Werkgevers die via een DGA of AlphaHulp werken, kunnen de uitkering zelf aanvragen via Mijn UWV. In sommige gevallen, zoals bij hulp in de huishouding of zorgverleners die minder dan 4 dagen per week werken, moet de aanvraag telefonisch worden gedaan met het UWV.
Samenvatting van de procedure
Om ouderschapsverlof aan te vragen, moet de werknemer het volgende doen:
- Informeel bespreken van de plannen met de werkgever.
- Schriftelijk aanvragen van het verlof minstens 2 maanden van tevoren.
- Aanvraag bevat de ingangsdatum, duur en eventuele indeling van het verlof.
- Werkgever reageert binnen 4 weken en kan eventueel een alternatieve indeling voorstellen.
- Afspraken worden schriftelijk vastgelegd.
- Werkgever meldt betaald ouderschapsverlof via het werkgeversportaal of Digipoort.
- Werknemer kan de uitkering aanvragen bij het UWV, afhankelijk van de regeling.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijk recht dat werknemers de kans geeft om zich volledig op hun kind te richten. Het aanvragen van ouderschapsverlof is een proces dat duidelijk is geregeld, zowel voor werknemers als voor werkgevers. Het is verstandig om vroegtijdig te bespreken en schriftelijk aan te vragen, zodat eventuele problemen voorkomen kunnen worden. Werkgevers moeten rekening houden met de regels en administratieve stappen, terwijl werknemers ervoor moeten zorgen dat ze hun rechten en regelingen goed begrijpen. Door samen te werken en in overleg te blijven, kunnen ouders, werknemers en werkgevers ervoor zorgen dat het ouderschapsverlof vloeiend verloopt en geen hinderpaal wordt voor de wederopname in het werk.