Inleiding
Het betaald ouderschapsverlof is een wettelijk gereguleerd recht dat werknemers in Nederland biedt om tijdens de geboorte of aankomst van een kind te kunnen combineren met hun beroepsactiviteiten. Dit verlof is ingevoerd om jonge ouders beter te ondersteunen bij het opvoeden van hun kind, zonder dat ze volledig hun inkomsten kwijtraken. Sinds 2 augustus 2022 is het recht op betaald ouderschapsverlof wettelijk vastgelegd in de Wet betaald ouderschapsverlof. Werknemers kunnen hiermee 9 werkweken verlof opnemen en een uitkering ontvangen van het UWV.
Deze uitkering bedraagt 70% van het dagloon van de werknemer, tot een maximum van 70% van het maximumdagloon. Het verlof kan flexibel worden ingevoegd, bijvoorbeeld verdeeld over meerdere weken of uren. De opname van het verlof moet binnen het eerste levensjaar van het kind of binnen het eerste jaar na de plaatsing van een adoptie- of pleegkind plaatsvinden.
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van het betaald ouderschapsverlof in Nederland. De aandacht gaat uit naar wie er recht op heeft, hoe het verlof opgenomen kan worden, de hoogte van de uitkering, de procedure voor aanvragen en de rol van de werkgever. Ook worden de voorwaarden voor adoptie- en pleegouders besproken, evenals de mogelijkheid om het verlof aan te vullen via een cao of overeenkomst.
Wie heeft recht op betaald ouderschapsverlof?
Het recht op betaald ouderschapsverlof is uitgebreid naar alle werknemers die in loondienst zijn. De werknemer moet voldoen aan een aantal voorwaarden om recht te hebben op deze uitkering.
Wettelijke ouders, adoptie- en pleegouders
Het betaald ouderschapsverlof is bedoeld voor werknemers die het kind opvoeden in hetzelfde huishouden. Dit geldt in de volgende gevallen:
- De werknemer is de biologische moeder of vader van het kind.
- De werknemer is adoptieouder. Voor elk adoptiekind is er recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof.
- De werknemer heeft het kind erkend.
- Het verlof wordt opgenomen binnen het eerste levensjaar van het kind. Bij adoptie of pleegzorg binnen het eerste jaar na de plaatsing.
Voorwaarden voor het opnemen van verlof
Om de uitkering te kunnen ontvangen, moet de werknemer minimaal één keer de wekelijkse arbeidsduur aan betaald ouderschapsverlof opnemen. Dit is een voorwaarde voor het aanvragen van de WAZO-uitkering (UWV).
Rechten voor tweelingouders
Werknemers die tweelingen krijgen, hebben recht op twee keer ouderschapsverlof. Dit betekent dat ze in totaal 18 weken ouderschapsverlof kunnen opnemen, waarvan 18 weken betaald zijn.
Rechten voor adoptie- en pleegouders
Adoptieouders hebben eveneens recht op betaald ouderschapsverlof. Voor elk adoptiekind is er 9 weken verlof. Bij pleegkinderen of stiefkinderen is het verlof beperkt tot 9 weken, ongeacht het aantal pleeg- of stiefkinderen.
Hoe lang duurt het betaald ouderschapsverlof?
Het betaald ouderschapsverlof bestaat uit maximaal 9 werkweken. Dit verlof kan flexibel worden ingevoegd. Werknemers kunnen het verlof bijvoorbeeld:
- Aaneengesloten opnemen, bijvoorbeeld 5 weken achter elkaar.
- Gespreid opnemen over meerdere weken of maanden.
- Opnemen in uren of dagen per week, afhankelijk van de afspraken met de werkgever.
De opname van het verlof moet binnen 1 jaar na de geboorte van het kind of binnen het eerste jaar na de plaatsing van een adoptie- of pleegkind plaatsvinden. De verdeling van het verlof kan worden afgesproken in een overeenkomst of cao.
Hoogte van de uitkering
De uitkering die de werknemer ontvangt tijdens het betaald ouderschapsverlof is 70% van het dagloon. Dit geldt tot een maximum van 70% van het maximumdagloon. Het maximumdagloon is gedefinieerd door het UWV en kan jaarlijks variëren.
Aanvullende uitkeringen via cao of overeenkomst
In sommige gevallen kan de uitkering aangevuld worden via een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) of een individuele overeenkomst. Deze aanvullingen zijn afhankelijk van de afspraken die zijn gemaakt met de werkgever. Dit betekent dat werknemers in bepaalde sectoren of bedrijven hogere uitkeringen kunnen ontvangen.
Vakantiedagen tijdens ouderschapsverlof
Tijdens het betaald ouderschapsverlof bouwt de werknemer wettelijke vakantiedagen op. Voor het onbetaalde gedeelte van het ouderschapsverlof is dit niet het geval. Werknemers bouwen dus vakantiedagen op tijdens de 9 weken verlof die deel uitmaken van de UWV-uitkering.
Hoe wordt het betaald ouderschapsverlof uitbetaald?
De uitkering wordt uitgevoerd via het UWV en is bedoeld om de werknemer een deel van het inkomensverlies te compenseren tijdens het ouderschapsverlof.
Procedure voor aanvragen
De uitkering wordt achteraf aangevraagd, nadat de werknemer het verlof heeft opgenomen. De werkgever is verantwoordelijk voor het indienen van de aanvraag bij het UWV. Dit kan via het UWV-portaal. De uitkering wordt vervolgens aan de werkgever uitbetaald, die deze doorbetaalt aan de werknemer. In sommige gevallen kan de uitkering ook direct aan de werknemer worden uitgekeerd, op verzoek.
Tijdsduur van het verwerken van de aanvraag
De uitkering duurt ongeveer 4 weken vanaf het moment dat de aanvraag is ingediend. De werkgever kan ervoor kiezen om het loon tijdens het verlof zelf door te betalen, of te wachten tot het UWV de uitkering heeft uitgevoerd.
Rol van de werkgever
De werkgever speelt een belangrijke rol in het aanvragen en uitvoeren van het betaald ouderschapsverlof.
Aanvraagprocedure
De werkgever is verantwoordelijk voor het indienen van de aanvraag bij het UWV. Dit gebeurt via het UWV-portaal. De aanvraag kan maximaal 15 maanden na de geboorte of plaatsing van het kind worden ingediend.
Verdeling van het verlof
De werknemer en de werkgever kunnen afspreken hoe het verlof wordt ingevoegd. De verdeling van de uren en weken kan bijvoorbeeld:
- In meerdere perioden verdeeld worden.
- In uren per dag of per week.
- Aaneengesloten of gespreid.
De werknemer en werkgever kunnen een overeenkomst opstellen waarin de afspraken worden vastgelegd. Dit kan duidelijkheid geven over onder andere:
- Het aantal verlofuren per week.
- De spreiding van de verlofuren.
- Afspraken over ziekte en pensioenopbouw tijdens het verlof.
Verplichte aanvragen en loon doorbetalen
De werkgever hoeft het loon niet zelf door te betalen tijdens het ouderschapsverlof. De uitkering komt van het UWV. De werkgever is enkel verantwoordelijk voor het indienen van de aanvraag.
Ouderschapsverlof en onbetaald verlof
Na de 9 weken betaald ouderschapsverlof kan de werknemer nog 17 weken onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Dit is mogelijk tot het kind 8 jaar is. Het onbetaalde verlof kan op elk moment worden genomen, maar moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden afgerond.
Totale ouderschapsverlof
In totaal heeft een werknemer dus recht op:
- 9 weken betaald ouderschapsverlof (UWV-uitkering).
- 17 weken onbetaald ouderschapsverlof.
Deze verlofperiode is wettelijk vastgelegd en kan niet worden afgewezen door de werkgever.
Betaald ouderschapsverlof in 2025
In 2025 is het betaald ouderschapsverlof nog steeds van toepassing. De wet is ingegaan op 2 augustus 2022 en blijft gelden. Werknemers kunnen dus nog steeds 9 weken verlof opnemen en een uitkering ontvangen.
De wet is een reactie op een Europese richtlijn die voorschrijft dat lidstaten moeten zorgen voor twee maanden betaald ouderschapsverlof. Nederland heeft dit in 2022 ingevoerd, wat betekent dat de regeling voldoet aan de Europese normen.
Wijzigingen in 2025
Er zijn momenteel geen aangekondigde wijzigingen voor het betaald ouderschapsverlof in 2025. De regeling blijft hetzelfde: 9 weken betaald ouderschapsverlof, 70% van het dagloon, maximaal 70% van het maximumdagloon.
Praktische toepassing en voorbeelden
Om het betaald ouderschapsverlof beter te begrijpen, is het nuttig om een aantal praktische voorbeelden te bekijken.
Voorbeeld 1: Betaald ouderschapsverlof voor biologische ouders
Een werknemer krijgt een kind. De werknemer heeft recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof. Het verlof kan op verschillende manieren worden ingevoegd:
- Aaneengesloten verlof: 9 weken achter elkaar.
- Gespreid verlof: 1 dag per week gedurende 9 weken.
- Flexibel verlof: 3 dagen per week gedurende 3 weken, en 1 dag per week gedurende 6 weken.
De uitkering is 70% van het dagloon. Als het dagloon bijvoorbeeld € 100 is, dan is de uitkering € 70 per dag.
Voorbeeld 2: Betaald ouderschapsverlof voor adoptieouders
Een werknemer adopteert een kind. De werknemer heeft recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof. Het verlof kan binnen het eerste jaar na de plaatsing worden opgenomen. De uitkering is 70% van het dagloon.
Voorbeeld 3: Betaald ouderschapsverlof voor pleegouders
Een werknemer neemt een pleegkind in huis. De werknemer heeft recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof. Het verlof kan binnen het eerste jaar na de plaatsing worden opgenomen. De uitkering is 70% van het dagloon.
Conclusie
Het betaald ouderschapsverlof biedt werknemers in Nederland een belangrijk recht om tijdens de geboorte of aankomst van een kind te kunnen combineren met hun beroepsactiviteiten. De uitkering is 70% van het dagloon, maximaal 70% van het maximumdagloon. Het verlof kan flexibel worden ingevoegd binnen het eerste levensjaar van het kind of binnen het eerste jaar na de plaatsing van een adoptie- of pleegkind.
De werkgever is verantwoordelijk voor het indienen van de aanvraag bij het UWV. De uitkering wordt achteraf uitbetaald, nadat het verlof is opgenomen. De werknemer bouwt wettelijke vakantiedagen op tijdens de 9 weken verlof die deel uitmaken van de UWV-uitkering.
Het recht op betaald ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegde regeling die gericht is op de ondersteuning van jonge ouders. Deze regeling maakt het mogelijk om het opvoeden van het kind te combineren met een beroepsactiviteit, zonder dat er een volledig inkomensverlies is.