Ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde mogelijkheid waarmee ouders tijdelijk minder werken kunnen om meer tijd door te brengen met hun kind. Voor zowel ouders als werkgevers is het belangrijk om goed te begrijpen hoe ouderschapsverlof werkt, hoe het berekend wordt, en wat de gevolgen zijn als het verlof wordt opgenomen gevolgd door een vermindering van de werktijd. In deze artikel wordt ingegaan op de praktische kanten van ouderschapsverlof en minder werken, op basis van de informatie beschikbaar via diverse betrouwbare bronnen. Het doel is om ouders en werkgevers duidelijkheid te bieden over de mogelijkheden, verplichtingen en gevolgen van het aanpassen van werktijden na het opnemen van ouderschapsverlof.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijke regeling die beschreven staat in de Wet Arbeid en Zorg (Wazo). Ouders kunnen tijdelijk minder werken om hun kind jonger dan acht jaar beter te verzorgen. Het verlof kan door beide ouders worden gebruikt, en het is mogelijk om het verlof in delen op te nemen of volledig door te werken. De totale hoeveelheid ouderschapsverlof hangt af van het aantal uren dat de werknemer wekelijks werkt. Voor elke ouder is het maximum 26 keer het aantal uren per week dat de werknemer wekelijks werkt. Zo heeft iemand die fulltime werkt (40 uur per week) recht op 26 × 40 = 1.040 uur ouderschapsverlof.
Naast het betaalde ouderschapsverlof, dat sinds 2022 maximaal negen weken bedraagt, is er ook de mogelijkheid om onbetaald ouderschapsverlof op te nemen. Het betaalde verlof wordt in de regel door het UWV uitbetaald, en het bedrag is gelijk aan 70% van het dagloon, inclusief vakantiegeld, tot een maximum van 70% van het maximum dagloon. De werknemer verliest in deze periode 30% van zijn of haar normale salaris.
Ouderschapsverlof is een tijdelijke regeling die gericht is op de eerste jaren van een kind. Omdat het verlof is gebaseerd op de huidige arbeidsduur, kunnen er bijzondere situaties ontstaan wanneer een werknemer na het opnemen van ouderschapsverlof minder gaat werken. Dit brengt bepaalde gevolgen met zich mee, zoals de eventuele verplichte terugbetaling van gedeeltes van het betaalde verlof. Daarop wordt in de volgende paragrafen ingegaan.
Ouderschapsverlof berekenen: hoe werkt het?
De berekening van ouderschapsverlof is gebaseerd op het aantal uren dat een werknemer per week werkt. De formule is eenvoudig: 26 × het aantal uren per week. Dit levert het totaal aantal uren ouderschapsverlof op. Bijvoorbeeld: iemand die 32 uur per week werkt, heeft recht op 26 × 32 = 832 uren ouderschapsverlof.
Wanneer een werknemer minder gaat werken, bijvoorbeeld van 32 uur naar 28 uur per week, moet het ouderschapsverlof opnieuw worden berekend. Dit is belangrijk om te voorkomen dat een werknemer te veel verlof opneemt en daardoor later salaris terug moet betalen. De berekening verloopt in meerdere stappen:
- Totaal ouderschapsverlof berekenen op basis van de oorspronkelijke werktijd.
- Afstand van reeds genoten verlof bepalen.
- Resterend ouderschapsverlof berekenen.
- Het resterende verlof verdelen op basis van de nieuwe werktijd.
Een voorbeeld: iemand die 32 uur per week werkte en al 6 weken ouderschapsverlof heeft genomen, heeft in totaal 32 × 26 = 832 uur ouderschapsverlof. Na 6 weken verlof is er 192 uur verbruikt, waardoor er nog 640 uur overblijft. Bij een vermindering van de werktijd naar 28 uur per week, wordt het resterende ouderschapsverlof opnieuw berekend. Het totaal ouderschapsverlof op basis van de nieuwe werktijd is 28 × 26 = 728 uur. Hieruit is 640 uur resterend, waardoor er nog 640 uur ouderschapsverlof beschikbaar is.
Bij het aanpassen van de werktijd is het belangrijk om te controleren of de berekening van het ouderschapsverlof opnieuw is gedaan. Anders kan het gebeuren dat een werknemer te veel verlof heeft genoten, wat kan leiden tot de verplichte terugbetaling van gedeeltes van het betaalde ouderschapsverlof.
Minder werken na ouderschapsverlof: wat zijn de regels?
Het is toegestaan om na het opnemen van ouderschapsverlof minder te gaan werken. Dit is een structurele aanpassing van het arbeidscontract, waarbij het aantal uren permanent wordt verlaagd. Het is echter belangrijk om te weten dat wanneer een werknemer binnen zes maanden na het aflopen van het ouderschapsverlof minder gaat werken, er een risico is dat gedeeltes van het betaalde ouderschapsverlof moeten worden terugbetaald.
De reden hiervoor is dat ouderschapsverlof is berekend op basis van de oorspronkelijke werktijd. Wanneer deze werktijd later verandert, kan het gebeuren dat het totaal aantal uren ouderschapsverlof groter was dan mogelijk op basis van de nieuwe werktijd. In dat geval moet het overschot aan verlof worden terugbetaald. Dit geldt voor alle uren ouderschapsverlof die zijn genoten in de twee jaar voorafgaand aan de vermindering van de werktijd, met uitzondering van de uren die zijn genoten in het eerste levensjaar van het kind.
Om terugbetaling te voorkomen is het verstandig om bij aanvang van het ouderschapsverlof al te weten of men na afloop van het verlof minder wil werken. In dat geval kan het ouderschapsverlof worden berekend op basis van de toekomstige werktijd, wat voorkomt dat er later salaris moet worden terugbetaald. Het is aan te raden om dit te bespreken met de HR-dienst of salarisadministrateur om zeker te zijn dat de berekening klopt.
Terugbetaling van ouderschapsverlof: wanneer en hoe?
De terugbetaling van ouderschapsverlof is een belangrijk onderwerp dat ouders en werkgevers goed moeten begrijpen. Als een werknemer binnen zes maanden na het opnemen van ouderschapsverlof minder gaat werken, moet het verschil tussen de oude en nieuwe werktijd worden afgerekend. Dit betreft het gedeelte van het betaalde ouderschapsverlof dat op basis van de nieuwe werktijd niet had mogen worden genoten.
De berekening van de terugbetaling verloopt op basis van de oorspronkelijke werktijd en de nieuwe werktijd. Het verschil tussen deze tijden wordt vermenigvuldigd met het aantal verlofweken dat is genoten. Het bedrag dat moet worden terugbetaald, hangt af van de uren die te veel zijn genoten.
Een voorbeeld: iemand werkt 32 uur per week en neemt 6 weken ouderschapsverlof. Daarna besluit deze persoon om minder te gaan werken, namelijk 28 uur per week. Het totale ouderschapsverlof op basis van 32 uur is 26 × 32 = 832 uur. Op basis van 28 uur is het totale ouderschapsverlof 26 × 28 = 728 uur. Het verschil is 104 uur. Aangezien de werknemer 6 weken verlof heeft genomen, is het verschil per week 104 / 26 = 4 uur. Dit betekent dat de werknemer 6 × 4 = 24 uur ouderschapsverlof te veel heeft genoten. Deze uren moeten worden terugbetaald.
De terugbetaling gebeurt door het salaris dat over deze uren is ontvangen, terug te betalen aan de werkgever. Het is belangrijk om dit op tijd te regelen om niet in administratieve problemen te komen. In sommige gevallen is het mogelijk om de terugbetaling over te maken op het UWV, afhankelijk van hoe het ouderschapsverlof is uitbetaald.
Ontslag na ouderschapsverlof: wat zijn de gevolgen?
Het opnemen van ouderschapsverlof heeft gevolgen voor de arbeidsovereenkomst, en dit geldt ook bij het nemen van ontslag. Een werknemer mag na ouderschapsverlof ontslag nemen, maar het is belangrijk om rekening te houden met de opzegtermijn die in het contract of cao is vastgelegd. Er zijn geen extra voorwaarden verbonden aan ouderschapsverlof wat betreft ontslag.
Wanneer een werknemer binnen een jaar na het aflopen van het ouderschapsverlof ontslag neemt, kan er sprake zijn van een verplichte terugbetaling van het betaalde ouderschapsverlof. Dit geldt voor alle uren ouderschapsverlof die zijn genoten in de twee jaar voorafgaand aan het ontslag, met uitzondering van de uren die zijn genoten in het eerste levensjaar van het kind.
Het is belangrijk om bij ontslag te controleren of er een verplichte terugbetaling is. Dit kan worden beoordeeld op basis van de werktijd voor en na het ouderschapsverlof. Als er sprake is van een verschil in werktijd, moet het overschot aan ouderschapsverlof worden terugbetaald. In sommige gevallen is het mogelijk om een overeenkomst te sluiten met de werkgever om dit te regelen.
Aanpassen van werktijden en ouderschapsverlof: wat zijn de voordelen?
Ouderschapsverlof en het aanpassen van werktijden zijn beide wettelijk gereguleerde mogelijkheden waarmee ouders meer tijd kunnen doorbrengen met hun kind. Beide regelingen hebben hun eigen voordelen, en het is belangrijk om te begrijpen wat de verschillen zijn.
Ouderschapsverlof is een tijdelijke regeling, terwijl minder werken een structurele aanpassing is van het arbeidscontract. Ouderschapsverlof is in de regel betaald voor de eerste negen weken, terwijl minder werken in de meeste gevallen leidt tot een lager salaris. Ouderschapsverlof is ook een manier om een deel van het salaris te behouden, terwijl minder werken meestal leidt tot een permanente vermindering van de inkomsten.
De keuze tussen ouderschapsverlof en minder werken hangt af van de wensen van de werknemer en de situatie in het gezin. Ouderschapsverlof is een goede optie voor wie in de eerste weken na de geboorte van het kind extra tijd wil doorbrengen met het kind. Minder werken is een betere keuze voor wie langere termijn wil werken met minder uren, bijvoorbeeld om te kunnen combineren met de opvoeding van meerdere kinderen of om andere verantwoordelijkheden in het gezin te kunnen opnemen.
Het is ook mogelijk om ouderschapsverlof en minder werken te combineren. Bijvoorbeeld: iemand kan eerst ouderschapsverlof opnemen voor de eerste negen weken en daarna overgaan op minder werken. Dit biedt flexibiliteit en zorgt voor een betere balans tussen werk en gezin.
Samenwerking met de werkgever: belangrijk voor een goed verloop
Een belangrijk aspect bij het opnemen van ouderschapsverlof en het aanpassen van werktijden is de samenwerking met de werkgever. Ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde regeling, wat betekent dat de werkgever niet mag weigeren. Echter, het is aan te raden om met de werkgever te overleggen over de wensen en plannen. Dit helpt om afspraken te maken over de verdeling van de verlofuren, de tijdsplanning en eventuele aanpassingen in het werkproces.
Ook bij het aanpassen van werktijden is het belangrijk om goed overleg te hebben met de werkgever. De aanpassing van de werktijd moet in overeenstemming zijn met het contract en eventuele cao-regels. Het is aan te raden om schriftelijk te klaren wat er is afgesproken, zodat er geen misverstanden ontstaan.
Bij ouderschapsverlof en minder werken is het ook belangrijk om rekening te houden met de gevolgen voor het pensioen. In sommige gevallen wordt pensioen opgebouwd tijdens ouderschapsverlof, afhankelijk van de regeling van de werknemer. Het is aan te raden om dit te checken bij de pensioenadministratie om te weten hoe ouderschapsverlof en minder werken het pensioen beïnvloeden.
Conclusie
Ouderschapsverlof en het aanpassen van werktijden zijn belangrijke mogelijkheden voor ouders die extra tijd willen doorbrengen met hun kind. Beide regelingen zijn wettelijk geregeld en bieden voordelen, zoals een betere balans tussen werk en gezin. Het is echter belangrijk om goed te begrijpen hoe ouderschapsverlof werkt en wat de gevolgen zijn van een vermindering van de werktijd na het opnemen van ouderschapsverlof.
Het berekenen van ouderschapsverlof is gebaseerd op het aantal uren dat een werknemer wekelijks werkt. Wanneer de werktijd later verandert, moet het ouderschapsverlof opnieuw worden berekend om te voorkomen dat er later salaris moet worden terugbetaald. Het is aan te raden om dit te bespreken met de HR-dienst of salarisadministrateur.
Minder werken na ouderschapsverlof is toegestaan, maar kan leiden tot een verplichte terugbetaling van gedeeltes van het betaalde ouderschapsverlof. Dit geldt voor alle uren ouderschapsverlof die zijn genoten in de twee jaar voorafgaand aan de vermindering van de werktijd, met uitzondering van de uren die zijn genoten in het eerste levensjaar van het kind.
Het opnemen van ouderschapsverlof en het aanpassen van werktijden zijn allebei goede opties om de opvoeding van kinderen te combineren met werk. Het is belangrijk om goed overleg te hebben met de werkgever om afspraken te maken en eventuele gevolgen te begrijpen. Door goed te informeren en voorbereid te zijn, kunnen ouders de balans tussen werk en gezin succesvol combineren.