In Zwitserland is het ouderschapsverlof een belangrijk onderdeel van de arbeidsrechtelijke regelingen, met regels die variëren per kanton en die vaak aansluiten bij het wettelijk kader dat op nationaal niveau is vastgelegd. Voor ouders, werkgevers en kinderbeschermende instanties is het belangrijk om duidelijkheid te hebben over de mogelijkheden en verplichtingen die horen bij het ouderschapsverlof.
Deze artikel biedt een overzicht van de regels in Zwitserland, met aandacht voor het zwangerschapsverlof, vaderschapsverlof, ouderschapsverlof, en eventuele regionale verschillen. Daarnaast wordt ingegaan op het wettelijk kader op EU-niveau, aangezien Zwitserland niet lid is van de Europese Unie, maar op bepaalde punten toch aan EU-richtlijnen is aangesloten.
Algemene regels voor verlof in Zwitserland
In Zwitserland zijn er verschillende vormen van verlof die werknemers kunnen aanvragen, waaronder zwangerschapsverlof, ouderschapsverlof, vaderschapsverlof, en jaarlijks betaald verlof. De regels zijn voornamelijk vastgelegd in de federale wetgeving en de lokale kantonsregels.
Jaarlijks betaald verlof
Alle werknemers in Zwitserland hebben recht op ten minste vier weken betaald verlof per jaar. Voor werknemers jonger dan 20 jaar geldt een minimum van vijf weken. Dit verlof kan niet worden vervangen door een financiële compensatie, tenzij de arbeidsovereenkomst voorafgaand aan het aflopen van het verlof beëindigd wordt.
Daarnaast zijn er verplichtingen voor officiële feestdagen. Werknemers in een kanton hebben recht op betaald verlof op de feestdagen die daar gelden.
Zwangerschapsverlof
Het zwangerschapsverlof in Zwitserland duurt 14 weken, waarvan de moeder minstens acht weken na de bevalling niet aan het werk hoeft te doen. De werkgever betaalt 80% van het loon van de werknemer, met een maximum van 196 Zwitserse frank per dag. In het kanton Genève geldt een iets langere periode: 16 weken verlof.
Voor het recht op zwangerschapsverlof is het noodzakelijk dat de werknemer vijf maanden actief in dienst is geweest voorafgaand aan de bevalling, en dat zij de afgelopen negen maanden heeft bijgedragen aan de AHV (Algemene oude-dagevrisverzekering).
Vaderschapsverlof
Er is geen federale verplichting voor vaderschapsverlof in Zwitserland. Werkgevers zijn niet verplicht om vaders betaald verlof te geven, maar in de praktijk zijn er wel een aantal kantons die een minimumvaderschapsverlof aanbieden. In 2021 werd een programma ingevoerd dat vaders twee weken betaald vaderschapsverlof biedt, ongeacht hun kanton. Deze maatregel is echter geen wettelijk verplichte regel, maar een initiatief dat op nationaal niveau is genomen.
Ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof in Zwitserland is niet wettelijk verplicht, maar het is een realiteit die steeds meer invulling krijgt. In tegenstelling tot andere landen in Europa, zoals Zweden of Finland, is er in Zwitserland geen wettelijke regel die ouders schijntoegang geeft tot een langdurig ouderschapsverlof, noch dat het verlof gedeeld kan worden tussen beide ouders. De regels zijn sterk afhankelijk van de regelingen van de kantons en de arbeidsovereenkomst van de werknemer.
Regionale verschillen in Zwitserland
Omdat Zwitserland een federale staat is, spelen de kantons een grote rol bij het bepalen van de regels rondom ouderschapsverlof.
Kanton Genève
In het kanton Genève is het zwangerschapsverlof 16 weken in plaats van de federale minimum van 14 weken. Dit is een voorbeeld van hoe kantons kunnen uitbreiden op de federale regels.
Andere kantons
Er zijn geen gegevens beschikbaar over verlofregels in andere kantons dan Genève. Het is echter bekend dat in sommige kantons specifieke regelingen voor ouderschapsverlof zijn ingevoerd, zoals in het kanton Genève. Voor ouders die in een ander kanton wonen, is het raadzaam om de lokale regels na te gaan via de relevante sociale dienst of de werkgeversvereniging.
EU-regelgeving en Zwitserland
Hoewel Zwitserland geen lid is van de Europese Unie, zijn er EU-richtlijnen over ouderschapsverlof waaraan Zwitserland zich in bepaalde mate heeft aangesloten. Deze richtlijnen zijn onder meer van toepassing op de volgende aspecten:
- Ouderschapsverlof: Beide ouders hebben recht op ouderschapsverlof bij de geboorte of adoptie van een kind, ongeacht het soort arbeidsovereenkomst.
- Minimale verlofduur: In sommige landen zijn er wettelijke minima voor ouderschapsverlof. In Zwitserland is dit geen verplichte regel, maar de EU-richtlijnen bepalen dat elk ouder minstens 4 maanden ouderschapsverlof mag nemen, waarvan ten minste 2 maanden betaald zijn.
- Flexibiliteit: In sommige landen kunnen ouders hun ouderschapsverlof flexibel verdelen, inclusief het mogelijk om gedeeltes van het ouderschapsverlof aan elkaar over te dragen. In Zwitserland is dit niet wettelijk verplicht, maar in de praktijk is er wel sprake van een toenemende flexibiliteit.
Praktische aandachtspunten voor ouders en werkgevers
Het ouderschapsverlof in Zwitserland vereist een goed begrip van zowel de federale regels als de lokale kantonsregels. Voor ouders is het belangrijk om vroegtijdig te beginnen met het plannen van hun verlof, rekening houdend met de wettelijke regelgeving en eventuele flexibiliteitsregelingen.
Voor ouders
- Zwangerschapsverlof: 14 weken, waarvan minstens 8 weken na de bevalling.
- Vaderschapsverlof: Nog geen verplichte regel, maar in 2021 werd een programma ingevoerd dat vaders twee weken betaald vaderschapsverlof biedt.
- Ouderschapsverlof: Nog geen wettelijke verplichting, maar het is een realiteit die steeds meer aandacht krijgt. In sommige kantons zijn er specifieke regelingen.
- Financiële vergoeding: Tijdens het zwangerschapsverlof ontvangt de moeder 80% van haar loon, met een maximum van 196 frank per dag. Voor ouderschapsverlof is er geen wettelijke vergoeding.
Voor werkgevers
- Verplichtingen: Werkgevers zijn verplicht om zwangerschapsverlof te geven, maar ouderschapsverlof is niet wettelijk verplicht.
- Betaalverlof: Tijdens het zwangerschapsverlof moet de werkgever 80% van het loon betalen. Voor ouderschapsverlof is er geen wettelijke verplichting tot betaalverlof.
- Flexibiliteit: Er is een groeiende neiging om ouderschapsverlof flexibel in te richten, ook al is dit geen wettelijke verplichting.
Internationale vergelijking
Zwitserland ligt in vergelijking met andere Europese landen op de zuidelijke kant wat betreft ouderschapsverlof. Landen zoals Zweden, Finland, Duitsland en Oostenrijk bieden vaak uitgebreidere regelingen voor ouders, met langere verloffen en een grotere rol voor vaders.
Zweden
In Zweden ontvangen ouders samen 480 dagen ouderschapsverlof, waarvan minimaal drie maanden voor de partner zijn bedoeld. 88% van de vaders nemen hun 90 dagen ouderschapsverlof op.
Finland
In Finland ontvangen moeders vier maanden zwangerschapsverlof, en vaders hebben het recht op twee maanden ouderschapsverlof.
Duitsland
In Duitsland is het ouderschapsverlof maximaal drie jaar, wat betekent dat moeder, vader of beide ouders tot drie jaar verlof kunnen nemen. De vergoeding is gebaseerd op het inkomen van de ouders.
Oostenrijk
In Oostenrijk is het zwangerschapsverlof 16 tot 20 weken, en ouders kunnen twee jaar ouderschapsverlof opnemen.
IJsland
IJsland heeft het langste vaderschapsverlof ter wereld, waarbij vaders een aanzienlijk deel van het ouderschapsverlof kunnen opnemen.
Conclusie
Ouderschapsverlof in Zwitserland is een onderwerp dat zich vooral richt op de regels rondom zwangerschapsverlof en vaderschapsverlof. In tegenstelling tot een aantal Europese landen, zoals Zweden en Finland, is er in Zwitserland geen wettelijke verplichting tot langdurig ouderschapsverlof. De regels variëren per kanton, en in de praktijk zien we een toenemende neiging tot flexibiliteit en uitbreiding van de regelingen.
Voor ouders en werkgevers is het belangrijk om duidelijkheid te hebben over de regels op federale en lokale niveau. In 2021 is een stap in de richting van een uitgebreider vaderschapsverlof genomen, wat aantoont dat er ruimte is voor verandering in de huidige regelingen. Terwijl Zwitserland op dit moment minder wettelijk verplichte regelingen biedt dan andere Europese landen, is het een land dat in de toekomst verder kan ontwikkelen in de richting van een meer balansgeoriënteerde werksfeer.