Ouderschapsverlof is een belangrijke wettelijke regeling die werkende ouders de mogelijkheid biedt om meer tijd te besteden aan hun jonge kind. Deze regeling is bedoeld om ouders de ruimte te geven om hun werk en zorgtaken beter te combineren. Sinds 2022 is het betaalde ouderschapsverlof uitgebreid en toegankelijker geworden, zodat beide ouders in het eerste levensjaar van hun kind recht hebben op 9 weken gedeeltelijk betaald verlof. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de regels, de berekening van de uitkering, en de praktische kant van ouderschapsverlof.
Ouderschapsverlof is niet alleen bedoeld voor biologische kinderen, maar ook voor adoptie-, pleeg- en stiefkinderen tot een leeftijd van 8 jaar. Het verlof kan in meerdere vormen worden opgenomen, bijvoorbeeld als verlof per week of per dag. Daarnaast zijn er duidelijke voorwaarden voor wie recht heeft op ouderschapsverlof, hoe het verlof moet worden aangevraagd, en welke regels gelden bij het opnemen van verlof in combinatie met vakantie of werkloosheid.
Het artikel is opgebouwd in onderdelen die elk een specifiek aspect van ouderschapsverlof bespreken. Het start met het recht op ouderschapsverlof en wie er daaraan voldoet. Vervolgens wordt ingegaan op de berekening van het betaalde verlof, de mogelijkheid van meerdere banen, en het onbetaalde gedeelte van het ouderschapsverlof. Ook wordt besproken hoe ouders schriftelijk ouderschapsverlof kunnen aanvragen en wat de voorwaarden zijn. Aan het eind volgt een overzicht van de regels bij specifieke situaties zoals feestdagen, crisisopvang, en re-integratie na arbeidsongeschiktheid.
Het recht op ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof is een wettelijke regeling die alle ouders van kinderen tot 8 jaar recht geeft op verlof om hun werk te combineren met de zorg voor hun kind. Het verlof kan voor ieder kind apart worden opgenomen. Dit geldt ook voor tweelingen, waarbij ouders recht hebben op twee keer ouderschapsverlof. Voor adoptie- en pleegkinderen geldt het verlof tot 1 jaar na de opname in het gezin, in plaats van tot de geboorte van het kind.
Het recht op ouderschapsverlof geldt voor: - Wettelijke ouders - Ouders die het kind hebben erkend - Ouders die samenwonen met het kind of het verzorgen en opvoeden, zoals stiefouders - Pleegzorgouders of adoptieouders
Het verlof is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om hun kind beter te verzorgen, en tegelijkertijd te blijven werken, al dan niet in gedeeltelijke vorm. De regeling is een belangrijke ondersteuning bij de combinatie van werk en zorg, en is daarom een essentieel onderdeel van de wettelijke arbeidsvoorwaarden.
Betaald en onbetaald ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof bestaat uit twee delen: een betaald en een onbetaald deel. Het betaalde gedeelte is beperkt tot 9 weken in het eerste levensjaar van het kind. Dit verlof kan worden opgenomen in combinatie met het zwangerschaps- en bevallingsverlof van de moeder, en het geboorteverlof van de vader of partner. Het betaalde ouderschapsverlof moet binnen 1 jaar na de geboorte van het kind of binnen 1 jaar na de opname van een adoptie- of pleegkind worden opgenomen.
Het onbetaalde gedeelte van ouderschapsverlof is maximaal 17 weken, en moet voordat het kind 8 jaar is worden opgenomen. Het totale ouderschapsverlof is dus maximaal 26 keer het aantal uren dat een ouder per week werkt. Bijvoorbeeld bij een werkweek van 32 uur, is het totale ouderschapsverlof 832 uur.
Het betaalde ouderschapsverlof is een uitkering die wordt gedaan door het UWV, en bedraagt minimaal 70% van het dagloon. Dit dagloon wordt berekend op basis van het sociale verzekeringsloon (sv-loon) van het afgelopen jaar. Het maximumdagloon is € 297,82. De berekening van de uitkering is afhankelijk van de datum van 1 maand voor het verlof, en van de duur van de diensttijd. Als een ouder bijvoorbeeld per 4 weken betaald krijgt, wordt de uitkering berekend op basis van 4 weken voor het verlof.
Aanvragen en opnemen van ouderschapsverlof
Het aanvragen van ouderschapsverlof moet minstens 2 maanden van tevoren geschieden. Ouders moeten schriftelijk aangeven wanneer het verlof ingaat, voor welke periode, en hoeveel uren per week het verlof genomen wordt. Bij onzekerheid over de exacte datum van de geboorte van het kind, mag de aanvraag afhankelijk worden gemaakt van de echte bevallingsdatum. In dat geval is het verlof pas vanaf die datum geldig.
De werkgever mag de aanvraag voor het betaalde ouderschapsverlof niet weigeren. Wel kan hij tot 4 weken voor de ingang van het verlof en in overleg met de medewerker, de invulling van het verlof wijzigen. Dit mag alleen op grond van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Voor het onbetaalde ouderschapsverlof mag de aanvraag wel worden weigerd, maar ook dan moet het op grond van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang zijn. In de praktijk oordelen rechters dat zwaarwegend bedrijfsbelang zelden voorhanden is.
Bij het opnemen van ouderschapsverlof is het mogelijk om het verlof in stukken te verdelen, bijvoorbeeld per dag of per week. Ouders kunnen zelf bepalen hoe en wanneer ze het verlof opnemen. Als een ouder gedurende het verlof van werkgever wisselt, heeft hij of zij tegenover de nieuwe werkgever aanspraak op het deel van het ouderschapsverlof dat nog niet is opgenomen. De werkgever is verplicht om bij verzoek een verklaring uit te reiken die aangeeft op hoeveel verlof de ouder nog aanspraak heeft.
Ouderschapsverlof bij meerdere banen
Als een ouder meerdere werkgevers heeft, heeft hij of zij bij elke baan recht op het volledige betaald ouderschapsverlof. De werkgevers vragen de uitkering apart aan. Dit betekent dat de ouder voor elke baan afzonderlijk ouderschapsverlof kan aanvragen en opnemen. De berekening van de uitkering bij meerdere banen is hetzelfde als bij één baan, op basis van het sv-loon van het afgelopen jaar. De werkgevers mogen elk deel van het ouderschapsverlof afzonderlijk aanvragen, en de uitkering wordt ook per werkgever gedaan.
Het opbouwen van vakantiegeld en vakantiedagen tijdens ouderschapsverlof is mogelijk. Ouders bouwen tijdens het opgenomen ouderschapsverlof vakantiedagen en vakantiegeld op, tenzij anders is afgesproken in een cao of arbeidsovereenkomst. Bij ouderschapsverlof die opgenomen wordt in gedeeltelijke vorm, bijvoorbeeld 20 uur per week, geldt hetzelfde opbouwen van vakantiedagen en vakantiegeld als bij volledige werkweken.
Ouderschapsverlof en feestdagen
Als het ouderschapsverlof samenvalt met een feestdag, geldt die dag automatisch als ouderschapsverlof. Ouders hebben op die dag geen recht op een extra vergoeding. In overleg met de werkgever kunnen afspraken worden gemaakt over het opnemen van ouderschapsverlof op andere dagen in plaats van op feestdagen. Dit is echter niet verplicht, en afhankelijk van de situatie van het werkgever.
Ouderschapsverlof en werkloosheid
Als een ouder tijdens het ouderschapsverlof werkloos raakt, stopt het ouderschapsverlof op de eerste dag van de werkloosheid. Dit betekent dat het verlof niet verder kan worden opgenomen zolang de ouder werkloos is. Als de ouder opnieuw een baan vindt, kan hij of zij opnieuw ouderschapsverlof aanvragen, mits de voorwaarden zijn vervuld. In dat geval is het oude verlof niet langer van toepassing, en moet er opnieuw een aanvraag worden gedaan.
Ouderschapsverlof tijdens re-integratie
Ouderschapsverlof kan ook worden opgenomen als een ouder gedeeltelijk arbeidsongeschikt is. In dat geval moet de ouder en de werkgever zorgen voor een re-integratieplan dat ervoor zorgt dat de ouder zo snel mogelijk weer volledig aan het werk kan. Het ouderschapsverlof mag niet de re-integratie in de weg zitten, en de werkgever en de ouder moeten samenwerken aan een oplossing. De bedrijfsarts of arbodienst kan adviseren of het ouderschapsverlof de re-integratie belemmert.
Geen ouderschapsverlof bij crisisopvang
Ouderschapsverlof kan niet worden opgenomen voor kinderen die tijdelijk in crisisopvang bij een ouder wonen. Deze regeling is niet bedoeld voor tijdelijke pleegouders of tijdelijke opvang. Het ouderschapsverlof is alleen mogelijk voor kinderen die permanent in het gezin wonen of die permanent worden opgevoed.
Veelgestelde vragen
Wie heeft recht op ouderschapsverlof?
Alle ouders van kinderen tot 8 jaar hebben recht op ouderschapsverlof. Dit geldt ook voor adoptie- en pleegkinderen, tot 1 jaar na de opname in het gezin. Ouderschapsverlof is bedoeld voor wettelijke ouders, stiefouders, pleegouders en adoptieouders. Het verlof kan voor ieder kind apart worden opgenomen, en voor tweelingen is er recht op twee keer ouderschapsverlof.
Hoeveel krijg je betaald bij ouderschapsverlof?
Bij ouderschapsverlof ontvangen ouders een uitkering van 70% van hun dagloon. Het dagloon wordt berekend op basis van het sv-loon van het afgelopen jaar, gedeeld door 261 werkdagen. Het maximumdagloon is € 297,82. De uitkering wordt gedaan door het UWV, en is afhankelijk van de datum van 1 maand voor het verlof. Als een ouder bijvoorbeeld per 4 weken betaald krijgt, wordt de uitkering berekend op basis van 4 weken voor het verlof.
Mag je een verzoek voor ouderschapsverlof weigeren?
Nee, een verzoek voor het betaalde ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van het kind mag niet worden weigerd. Wel kan de invulling van het verlof worden gewijzigd tot 4 weken voor de ingang van het verlof, en in overleg met de medewerker. Dit mag alleen op grond van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Voor het onbetaalde ouderschapsverlof mag de aanvraag wel worden weigerd, maar ook dan moet het op grond van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang zijn.
Hoe kan ik mijn ouderschapsverlof berekenen?
Het recht op ouderschapsverlof bedraagt 26 keer het aantal uren dat een ouder per week werkt. Bijvoorbeeld bij een werkweek van 40 uur is er recht op 1040 uur ouderschapsverlof. Het betaalde ouderschapsverlof is beperkt tot 9 weken, en het onbetaalde gedeelte is maximaal 17 weken. Het verlof kan in meerdere vormen worden opgenomen, bijvoorbeeld per dag of per week.
Bouw ik vakantiedagen op tijdens mijn ouderschapsverlof?
Nee, tijdens ouderschapsverlof bouwt een ouder geen vakantiedagen op. Wel kan vakantiegeld opgebouwd worden, afhankelijk van de situatie en de afspraken in een cao of arbeidsovereenkomst. Bij ouderschapsverlof die opgenomen wordt in gedeeltelijke vorm, bijvoorbeeld 20 uur per week, geldt hetzelfde opbouwen van vakantiegeld als bij volledige werkweken.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde regeling die ouders de mogelijkheid biedt om hun werk te combineren met de zorg voor hun jonge kind. Het verlof kan voor ieder kind apart worden opgenomen, en is bedoeld voor wettelijke ouders, stiefouders, pleegouders en adoptieouders. Het verlof bestaat uit een betaald en een onbetaald deel, en kan op verschillende manieren worden opgenomen. Het betaalde ouderschapsverlof is beperkt tot 9 weken in het eerste levensjaar van het kind, en wordt uitbetaald door het UWV. Het onbetaalde gedeelte is maximaal 17 weken, en moet voordat het kind 8 jaar is worden opgenomen. Het verlof kan in stukken worden opgenomen, bijvoorbeeld per dag of per week, en moet minstens 2 maanden van tevoren worden aangevraagd. De werkgever mag de aanvraag voor het betaalde ouderschapsverlof niet weigerd, maar kan in overleg met de medewerker de invulling van het verlof wijzigen. Het ouderschapsverlof is een belangrijke ondersteuning bij de combinatie van werk en zorg, en is daarom een essentieel onderdeel van de wettelijke arbeidsvoorwaarden.