Ouderschapsverlof is een wettelijk gegeven recht dat ouders toestaat om verlof te nemen om hun kind te verzorgen. Dit verlof kan zowel betaald als onbetaald zijn, afhankelijk van de omstandigheden. In dit artikel wordt ingegaan op de mogelijkheden en regels voor ouderschapsverlof na de tweede verjaardag van een kind. Aan de hand van de beschikbare informatie wordt uitgelegd hoe ouders verlof kunnen opnemen, hoeveel verlof er beschikbaar is, en wat de voorwaarden zijn voor een betaalde variant van ouderschapsverlof in dit stadium.
Recht op ouderschapsverlof tot 8 jaar
Ouderschapsverlof is toegestaan voor kinderen tot de leeftijd van 8 jaar. Voor elk kind dat ouders hebben, is er een afzonderlijk recht op ouderschapsverlof. Dit betekent dat ouders, zowel moeder als vader, verlof kunnen opnemen voor elk kind dat jonger is dan 8 jaar. Ouderschapsverlof kan opgenomen worden in verband met biologische kinderen, adoptiekinderen, erkende kinderen, pleegkinderen of aspirant-adoptiekinderen, mits het kind bij de ouder woont volgens de basisregistratie personen.
De wettelijke regels zijn verwerkt in de Wet betaald ouderschapsverlof. Deze wet is een uitwerking van de Europese richtlijn voor een betere werk-privé balans voor ouders. De regeling is ingevoerd om ouders meer ruimte te geven in het balanceren van hun werk en gezin. Deze wet zorgt er ook voor dat ouders in het eerste levensjaar van hun kind recht hebben op 9 weken betaald ouderschapsverlof, mits deze 9 weken in dat eerste levensjaar worden opgenomen.
Betaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar
Voor ouders die het betaald ouderschapsverlof willen opnemen, geldt dat het verlof moet worden genomen binnen het eerste levensjaar van het kind. Dit verlof bestaat uit 9 werkweken waarin ouders een uitkering krijgen van het UWV. De hoogte van deze uitkering is 70% van het dagloon of 70% van het maximumdagloon. Het is belangrijk om op te merken dat de betaalde variant van ouderschapsverlof niet langer kan worden opgenomen dan binnen de eerste 12 maanden na de geboorte of opname in het gezin (bij adoptie of pleegzorg).
Ouders die verder dan 12 maanden willen verder werken met hun kind, kunnen dan nog steeds onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Het totale recht op ouderschapsverlof per kind is 26 keer het aantal uren dat de werknemer per week werkt. Dit betekent dat een werknemer die bijvoorbeeld 32 uur per week werkt, recht heeft op 26 x 32 uur ouderschapsverlof per kind.
Ouderschapsverlof na de tweede verjaardag
Nadat het kind twee jaar oud is, is het mogelijk om ouderschapsverlof te blijven opnemen. Dit verlof is in de meeste gevallen onbetaald. Ouders hebben tot het moment dat hun kind 8 jaar is, recht op onbetaald ouderschapsverlof. Dit betekent dat ouders die verder willen doorwerken met hun kind, binnen deze leeftijdsgrens verlof kunnen nemen, maar geen uitkering ontvangen.
Het opnemen van ouderschapsverlof na de tweede verjaardag van het kind is dus mogelijk, maar de financiering hiervan ligt volledig bij de ouder. Dit betekent dat ouders, zowel moeder als vader, verlof kunnen opnemen, maar dat ze hier geen uitkering voor ontvangen van het UWV. Het verlof kan opgenomen worden in blokken of in losse weekverzoeken, afhankelijk van de voorkeur en situatie van de ouders.
Aanvragen en invullen van ouderschapsverlof
Het aanvragen van ouderschapsverlof kan op elk moment gebeuren zodra de werknemer in dienst is. Ouders kunnen ouderschapsverlof aanvragen voor elk kind apart, zolang het kind jonger is dan 8 jaar. Het is mogelijk om ouderschapsverlof op te nemen voor kinderen van verschillende leeftijden, zolang het binnen de wettelijke regels blijft.
Het aanvragen van ouderschapsverlof vereist een aantal stappen. Eerst moet de werknemer een verzoek indienen bij de werkgever. De werkgever moet dit verzoek goedkeuren. Als ouders het betaald ouderschapsverlof willen opnemen, moet de werkgever een betaalverzoek indienen bij het UWV. Dit betaalverzoek kan niet langer dan 9 weken bedragen, en moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen.
De werkgever heeft een belangrijke rol bij het aanvragen en verwerken van ouderschapsverlof. Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om zowel het ouderschapsverlof als eventuele betaalverzoeken aan het UWV door te geven. In sommige gevallen, zoals bij directieleden of alfahulpen, moet de werknemer zelf het betaalverzoek indienen bij het UWV.
Aanvullende afspraken in de cao
Het is belangrijk om te weten dat de wettelijke regels voor ouderschapsverlof kunnen worden uitgebreid of aangepast via een cao (collectieve arbeidsovereenkomst). In veel cao's zijn extra regels opgenomen die bovenop de wettelijke regels gaan. Deze extra regels kunnen bijvoorbeeld inhouden dat ouderschapsverlof langer kan worden opgenomen of dat ouders een hogere uitkering kunnen ontvangen voor betaald ouderschapsverlof.
Organisaties zoals FNV spelen een belangrijke rol bij het onderhandelen van verbeteringen in cao's voor ouders. Door onderhandelingen zijn er in sommige cao's extra regels opgenomen die ouders meer bevoordeelen. Bijvoorbeeld in het voortgezet onderwijs en in het mbo (middelbaar beroepsonderwijs) zijn er aanvullende afspraken die ouders een hogere uitkering geven voor betaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van hun kind.
Ouderschapsverlof bij tweelingen of meerdere kinderen
Bij de geboorte van een tweeling of meerdere kinderen is het mogelijk om ouderschapsverlof voor elk kind apart op te nemen. Voor elk kind is er een maximum van 26 keer het aantal werkuren per week ouderschapsverlof beschikbaar. Dit betekent dat ouders die een tweeling hebben, het verlof dubbel zo lang kunnen opnemen als ouders die slechts één kind hebben.
Voor betaald ouderschapsverlof geldt dat ouders voor elk kind maximaal 9 werkweken verlof kunnen opnemen in het eerste levensjaar van het kind. Dit betekent dat ouders die een tweeling hebben, in theorie 18 werkweken betaald ouderschapsverlof kunnen opnemen. Bij adoptie van meerdere kinderen gelden dezelfde regels.
Bij pleegzorg of wanneer ouders met meerdere kinderen tegelijk gaan samenwonen, is het verlof beperkt tot maximaal 9 werkweken. Dit betekent dat het aantal kinderen in het gezin geen invloed heeft op de maximale duur van ouderschapsverlof in deze situaties.
Aanvullende regels en voorwaarden
Ouderschapsverlof kan ook in combinatie met andere vormen van verlof genomen worden, zoals vakantiedagen of ziekteverzuim. Echter, ouderschapsverlof en vakantiedagen zijn afzonderlijk van elkaar. Dit betekent dat ouders tijdens ouderschapsverlof vakantiedagen opbouwen, maar geen extra verlof mogen opnemen buiten het recht op ouderschapsverlof.
Als ouders tijdens het ouderschapsverlof ziek worden, is de werkgever verplicht om de uren te betalen die de werknemer normaal gesproken zou werken. Echter, als ouderschapsverlof samenvalt met een feestdag, is er geen recht op volledig loon voor deze dag.
Ouderschapsverlof en belastingaangifte
Het is belangrijk om bij ouderschapsverlof ook rekening te houden met de fiscale gevolgen. Ouders die ouderschapsverlof opnemen, moeten dit verlof doorgeven aan de Belastingdienst. Dit is belangrijk omdat ouderschapsverlof kan leiden tot veranderingen in de belastingaangifte of toeslagen die ouders ontvangen.
Bijvoorbeeld, ouders die een lager inkomen hebben, kunnen recht hebben op extra toeslagen. Het is daarom belangrijk om eventuele veranderingen in het inkomen tijdig aan de Belastingdienst door te geven. Dit zorgt ervoor dat ouders de juiste toeslagen ontvangen en geen onnodige belastingen hoeven te betalen.
Samenwerken met het UWV
Het UWV speelt een belangrijke rol bij het verwerken van ouderschapsverlof. Zowel voor betaald ouderschapsverlof als voor onbetaald ouderschapsverlof is het UWV betrokken. Bij betaald ouderschapsverlof dient de werkgever een betaalverzoek in bij het UWV. Het UWV berekent vervolgens de uitkering die ouders ontvangen.
Het UWV heeft ook een rol bij de voorbereiding van de nieuwe regeling voor betaald ouderschapsverlof. Deze regeling is ingevoerd in augustus 2022 en heeft geleid tot verbeteringen in de financiering van ouderschapsverlof. Ouders kunnen nu 70% van hun loon ontvangen voor betaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van hun kind. Deze uitkering wordt gedaan door het UWV.
Conclusie
Ouderschapsverlof na de tweede verjaardag van het kind is mogelijk, maar in de meeste gevallen is dit verlof onbetaald. Ouders hebben tot het moment dat hun kind 8 jaar is, recht op ouderschapsverlof. Het totale recht op ouderschapsverlof per kind is 26 keer het aantal werkuren per week dat de werknemer normaal gesproken werkt.
Ouders die betaald ouderschapsverlof willen opnemen, moeten dit doen binnen het eerste levensjaar van hun kind. In dit geval ontvangen ouders een uitkering van 70% van hun loon van het UWV. Na het eerste levensjaar is ouderschapsverlof mogelijk, maar dan is het onbetaald. Het is belangrijk om rekening te houden met de fiscale gevolgen van ouderschapsverlof, omdat dit kan leiden tot veranderingen in de belastingaangifte of toeslagen.
Ouderschapsverlof is een wettelijk gegeven recht dat ouders helpt bij het balanceren van hun werk en gezin. Door de invoering van betaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van het kind, hebben ouders nu meer mogelijkheden om verantwoord te werken en tegelijkertijd hun kind te verzorgen.