Ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van de arbeidsvoorwaarden voor kappers en andere werknemers in de horecasector. Het biedt ouders de mogelijkheid om tijd vrij te maken voor hun kind, zonder onmiddellijk financiële zorgen. In Nederland is ouderschapsverlof zowel wettelijk geregeld als vaak aangevuld door de cao (collectieve arbeidsovereenkomst). Voor kappers geldt een specifieke cao die bepaalt hoe ouderschapsverlof in de praktijk werkt, hoeveel uren er recht op zijn, en of het verlof betaald of onbetaald is. In dit artikel wordt nader ingegaan op de wettelijke regels, de cao-aanvullingen voor kappers, en de praktische aspecten van ouderschapsverlof binnen deze sector.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegde regeling die werknemers het recht geeft om verlof op te nemen om hun kind op te voeden. Dit verlof is bedoeld voor ouders, adoptieouders, pleegouders, en andere wettelijke verzorgers van een kind. Het kan opgenomen worden voor kinderen tot een bepaalde leeftijd, meestal tot 8 jaar. Ouderschapsverlof is onderdeel van de wetgeving die wordt vastgelegd in de Wet arbeid en zorg (WAZO) en sinds 2022 ook in de Wet betaald ouderschapsverlof (WBO). Deze regelingen leggen vast hoe ouderschapsverlof opgenomen kan worden, hoe lang het duurt, en of het betaald is.
Wettelijke aanspraak op ouderschapsverlof
De wettelijke aanspraak op ouderschapsverlof is gebaseerd op het aantal uren dat een werknemer per week werkt. Volgens de WAZO heeft een werknemer recht op maximaal 26 keer het aantal uren dat hij of zij per week werkt. Dit betekent dat iemand die bijvoorbeeld 40 uur per week werkt, recht heeft op 26 × 40 = 1040 uren ouderschapsverlof. Dit is gelijk aan 130 werkdagen of 26 weken.
Sinds 2 augustus 2022 is er een wijziging in de wetgeving gekomen. Werknemers hebben sinds die datum recht op negen weken betaald ouderschapsverlof, waarbij het inkomen is vastgelegd op 70% van het normale loon. Dit betaald verlof moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen. Als ouders dit verlof nadien opnemen, is het onbetaald, maar wel wettelijk toegestaan tot het 8e levensjaar van het kind.
Ouderschapsverlof in de cao voor kappers
Naast de wettelijke regels kan ouderschapsverlof ook worden aangevuld door een cao. Voor kappers geldt een cao die specifieke afspraken bevat over arbeidsvoorwaarden, waaronder ouderschapsverlof. Deze cao legt bepaalde aspecten van ouderschapsverlof verder uit en brengt extra regels met zich mee die bovenop de wet komen. Voor kappers geldt bijvoorbeeld dat ouderschapsverlof tot 26 weken kan worden opgenomen, waarvan een deel (maximaal 13 weken) gedeeltelijk betaald kan zijn, afhankelijk van de cao.
In de cao voor kappers kan ook worden bepaald hoe oudersschapsverlof wordt verstrekt aan beide ouders. Beide ouders hebben recht op ouderschapsverlof, en het is mogelijk om het verlof tegelijk op te nemen of op verschillende momenten. Dit biedt ouders flexibiliteit in het opbouwen van hun gezin en de balans tussen werk en gezin.
Betaald ouderschapsverlof in de cao voor kappers
Sinds de invoering van de Wet betaald ouderschapsverlof in 2022 is ouderschapsverlof voor kappers gedeeltelijk betaald geworden. Werknemers in de kapperssector kunnen nu negen weken ouderschapsverlof opnemen, waarbij ze 70% van hun normale loon ontvangen. Dit geldt voor het eerste levensjaar van het kind. Als ouders het verlof nadien opnemen (bijvoorbeeld tussen de leeftijd van 1 en 8 jaar), is het onbetaald.
De cao voor kappers kan bovenop deze wetgeving extra regels bevat. Tot 2022 stond in de cao voor kappers een aanvullende regeling waarbij ouderschapsverlof kon worden opgenomen gedurende 13 weken, waarbij 60% van het maandinkomen werd uitbetaald. Sinds 2022 is deze regeling vervangen door de nieuwe wettelijke regeling, waarbij het maximum van betaald ouderschapsverlof op negen weken is ingekort, maar het percentage is verhoogd tot 70%.
Voorwaarden voor ouderschapsverlof in de cao
De cao voor kappers legt ook bepaalde voorwaarden vast voor het opnemen van ouderschapsverlof. Een van de belangrijkste voorwaarden is dat ouders schriftelijk moeten aangeven dat ze ouderschapsverlof willen opnemen. Dit moet gebeuren in overleg met de werkgever. Daarnaast moet het verlof binnen bepaalde tijdsperiodes worden genomen, meestal binnen het eerste levensjaar van het kind.
Een andere voorwaarde is dat ouderschapsverlof niet verplicht is voor de werkgever om te toestaan. Hoewel ouders recht hebben op ouderschapsverlof, moet de werkgever het verlof goedkeuren. In de praktijk is ouderschapsverlof meestal goed te krijgen, vooral binnen de kapperssector, waar flexibiliteit een belangrijke waarde is.
Ouderschapsverlof voor meerdere kinderen
Ouderschapsverlof kan ook worden opgenomen voor meerdere kinderen. Elke ouder heeft recht op ouderschapsverlof per kind, en het is mogelijk om het verlof voor meerdere kinderen tegelijk op te nemen. Dit betekent dat ouders die bijvoorbeeld tweelingen of drieelingen hebben, meerdere periodes ouderschapsverlof kunnen opnemen, zolang de kinderen nog jong genoeg zijn (onder de 8 jaar).
In de cao voor kappers zijn ook regels opgenomen over ouderschapsverlof voor meerdere kinderen. Bijvoorbeeld kan ouderschapsverlof voor tweelingen worden opgenomen in aparte periodes, of tegelijk. Dit geeft ouders de flexibiliteit om hun verlof aan te passen aan hun situatie.
Ouderschapsverlof voor adoptie- en pleegkinderen
Niet alleen biologische ouders hebben recht op ouderschapsverlof, ook adoptieouders en pleegouders kunnen ouderschapsverlof opnemen. Dit geldt zolang het kind wettelijk onder hun verantwoordelijkheid valt. Voor kappers is dit ook toegestaan binnen de cao. Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof voor adoptie- en pleegkinderen dezelfde regels volgt als voor biologische kinderen.
Ouderschapsverlof en pensioen
Een belangrijk aspect van ouderschapsverlof is dat het in de regel geen invloed heeft op de pensioenopbouw. Werknemers die ouderschapsverlof opnemen, zullen geen pensioen opbouwen tijdens die periode. In sommige gevallen kan er in de cao voor kappers extra regelingen zijn voor pensioen tijdens ouderschapsverlof. Dit moet worden nagegaan bij de werkgever of via de vakbond.
Ouderschapsverlof en de Belastingdienst
Werknemers die ouderschapsverlof opnemen, moeten ervoor zorgen dat ze hun inkomen correct melden aan de Belastingdienst. Tijdens ouderschapsverlof is het inkomen lager, wat kan leiden tot veranderingen in belastingaanslagen of toeslagen. Het is belangrijk om hierbij contact op te nemen met de Belastingdienst om te zorgen dat alle aanslagen correct zijn.
Communicatie met de werkgever
Een van de belangrijkste aspecten van ouderschapsverlof is open communicatie met de werkgever. Ouders moeten ervoor zorgen dat ze hun wensen en plannen voor ouderschapsverlof duidelijk maken aan hun werkgever. Dit helpt om eventuele problemen te voorkomen en zorgt ervoor dat de werknemer en werkgever op dezelfde lijn staan.
In de cao voor kappers is bepaald dat ouderschapsverlof moet worden aangevraagd via schriftelijke formulering. Dit betekent dat ouders een brief of e-mail moeten sturen aan hun werkgever waarin duidelijk staat wanneer het verlof moet worden opgenomen en hoe lang het verlof zal duren. Het is ook belangrijk om duidelijk te maken of ouderschapsverlof betaald of onbetaald is, afhankelijk van de cao.
Ouderschapsverlof en de vakbond
Voor kappers die lid zijn van een vakbond, zoals de CNV, is het aan te raden om de vakbond te raadplegen over ouderschapsverlof. Vakbonden spelen een belangrijke rol in het onderhandelen van arbeidsvoorwaarden, waaronder ouderschapsverlof. In de cao voor kappers zijn regels opgenomen die door de vakbond zijn meegenomen, waardoor ouderschapsverlof vaak gunstiger is dan de wettelijke regels.
Vakbonden zoals de FNV en CNV hebben ook een rol gespeeld in de invoering van de nieuwe Wet betaald ouderschapsverlof. Door hun inspanningen is ouderschapsverlof sinds 2022 gedeeltelijk betaald geworden, wat voor veel ouders een belangrijke financiële opleving is.
Toekomstige ontwikkelingen en cao-onderhandelingen
De cao voor kappers ondergaat regelmatig wijzigingen, afhankelijk van de onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers. In de toekomst is het mogelijk dat ouderschapsverlof verder wordt aangevuld of verbeterd. Werknemers die lid zijn van een vakbond kunnen hierin meewerken door ideeën te delen of mee te doen aan enquêtes en discussies over de nieuwe cao.
De CNV heeft al aangekondigd dat er nieuwe voorstellen zijn voor de cao-onderhandelingen. Deze voorstellen zijn gebaseerd op ideeën van werknemers en omvatten onder andere verbeteringen rondom ouderschapsverlof. Het is belangrijk om hierop in te gaan, omdat ouderschapsverlof een belangrijk onderdeel is van de arbeidsvoorwaarden voor kappers.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van de arbeidsvoorwaarden voor kappers in Nederland. Het biedt ouders de mogelijkheid om tijd vrij te maken voor hun kind, zonder onmiddellijke financiële zorgen. De wettelijke regels leggen vast hoe ouderschapsverlof kan worden opgenomen en hoe lang het duurt. Daarnaast wordt ouderschapsverlof vaak aangevuld door de cao voor kappers, die extra regels en voordelen bevat. Sinds 2022 is ouderschapsverlof gedeeltelijk betaald geworden, wat een belangrijke opleving is voor ouders in de kapperssector. Het is belangrijk om hierover te communiceren met de werkgever en eventueel de vakbond te raadplegen voor meer informatie. Ouderschapsverlof is een waardevolle regeling die helpt bij het combineren van werk en gezin, en het is een onderdeel van de werkelijkheid voor vele kappers in Nederland.