In de loop van de coronacrisis is er een behoefte ontstaan aan extra maatregelen om ouders in hun rol als verzorgers van jonge kinderen te ondersteunen. Hieruit is het corona-ouderschapsverlof ontstaan, een specifieke vorm van ouderschapsverlof die in mei 2020 werd ingevoerd. Deze maatregel stelt werknemers in staat om tijdelijk verlof te nemen om kinderen te verzorgen in de context van schoolgeslotenheid of andere maatregelen gerelateerd aan de coronacrisis. In de daaropvolgende maanden bleek het corona-ouderschapsverlof een succes te zijn. De analyse van de loongegevens van Acerta duidt op een groeiende behoefte aan deze vorm van verlof, evenals op een toegenomen flexibiliteit van bedrijven om ouders in hun keuze te ondersteunen.
Ouderschapsverlof in Nederland en België is in het algemeen een thematisch verlof waarmee werknemers tijdelijk minder of niet werken, zodat ze meer tijd kunnen besteden aan de zorg voor hun kind(eren). In dit artikel worden de ontwikkelingen en effecten van corona-ouderschapsverlof in België beschreven, met een focus op het gebruik, de flexibiliteit en de impact op de werknemers en bedrijven. Buiten de coronacrisis is er ook een toegenomen aandacht voor deeltijds ouderschapsverlof, vooral bij vaders, wat wijst op veranderende patronen in werk en gezin.
Uitbreiding van ouderschapsverlof tijdens de coronacrisis
In mei 2020 werd het corona-ouderschapsverlof ingevoerd als een tijdelijke maatregel om ouders te ondersteunen tijdens de coronacrisis. Dit verlof was beschikbaar vanaf 1 mei 2020 en bleef gelden tot eind juni. Het doel van deze maatregel was om ouders in staat te stellen verlof te nemen om hun kinderen te verzorgen, aangezien veel scholen gesloten waren en kinderopvang moeilijk beschikbaar was. Het corona-ouderschapsverlof kon opgenomen worden in de vorm van halve dagen per week, wat een flexibele oplossing bood in vergelijking met tijdelijke werkloosheid, die niet in deelverlof kon genomen worden.
De invoering van corona-ouderschapsverlof heeft geleid tot een significante toename in het aantal ouderschapsverloven. In mei 2020 was 1,2 % van de Belgische werknemers in corona-ouderschapsverlof, wat extrapolationeel op een totaal van ongeveer 60.000 corona-verloven uitkomt. In totaal genoot 3,6 % van de werknemers van een vorm van ouderschapsverlof in mei, een toename van bijna een derde ten opzichte van april. Deze cijfers duiden op een groeiende behoefte aan flexibiliteit en ondersteuning voor ouders in coronatijden.
Een voordeel van corona-ouderschapsverlof is dat het een tijdelijke en flexibele oplossing biedt voor ouders die geen opvang voor hun kinderen kunnen vinden. In tegenstelling tot tijdelijke werkloosheid, die eenrichtingsverkeer is en waarbij de werkgever het op aan de werknemer legt, is corona-ouderschapsverlof een vorm van verlof die door de werkgever moet worden goedgekeurd. Dit betekent dat er ruimte is voor overleg en afstemming tussen werknemers en werkgevers. De data van Acerta duiden op een toegenomen bereidheid van bedrijven om ouders in hun keuze te ondersteunen, wat ook zichtbaar is in de daling van tijdelijke werkloosheid onder werknemers met ouderschapsverlof.
De rol van corona-ouderschapsverlof in juni en daarna
Hoewel de coronamaatregelen geleidelijk versoepeld werden in juni 2020, bleef het corona-ouderschapsverlof een relevante maatregel voor ouders. In juni werden de scholen weer geleidelijk geopend, maar niet alle scholen en niet allemaal voltijds. Dit betekende dat ouders mogelijk nog steeds moeilijkheden ondervonden met de opvang van hun kinderen. In deze context bleek corona-ouderschapsverlof nog steeds nuttig te zijn, aangezien het ouders de mogelijkheid bood om flexibel verlof te nemen om hun kinderen te verzorgen. De maatregel had ook een emotionele waarde: ouders waren blij met de mogelijkheid om zich op vaste momenten vrij te maken voor hun kinderen, iets dat niet mogelijk was met tijdelijke werkloosheid.
De analyse van Acerta toonde aan dat corona-ouderschapsverlof vooral werd genomen door ouders die geen opvang voor hun kinderen konden vinden. Het verlof was een tijdelijke oplossing die hen in staat stelde om hun kinderen te verzorgen, terwijl ze ook hun werk bleven doen op een flexibele manier. Hoewel het verlof in juni nog geldig was, bleek het een waardevolle maatregel te zijn voor ouders in coronatijden, aangezien het hen deelname aan het werken met flexibiliteit toestond, terwijl ze ook hun kinderen konden verzorgen.
Deeltijds ouderschapsverlof en een toegenomen aandacht voor vaders
Naast het corona-ouderschapsverlof is er ook een groeiende aandacht voor deeltijds ouderschapsverlof in de jaren na de coronacrisis. In 2023 nemen steeds meer vaders deel aan ouderschapsverlof, vooral in de vorm van 1/10 ouderschapsverlof, waarbij papa’s een halve dag per week thuisblijven voor de kinderen. Deze vorm van verlof is vooral populairst bij ouders tussen 30 en 39 jaar. De analyse van Acerta duidt op een trend waarbij steeds meer vaders kiezen voor een deelverlof in plaats van een volledige schorsing van hun werk. Dit betekent dat vaders meer betrokken raken bij de zorg voor hun kinderen en dat de rol van vaders in de kinderopvoeding verandert.
De groeiende populariteit van deeltijds ouderschapsverlof is ook een indicatie van veranderende patronen in werk en gezin. Sinds de coronacrisis en de opmars van thuiswerk is er een grotere flexibiliteit tussen werk en privéleven. Velen zien in deeltijds ouderschapsverlof een manier om deze flexibiliteit te behouden, zonder dat ze volledig hun loopbaan onderbreken. In 2023 maakte 2,2 % van de Belgische werknemers gebruik van deeltijds ouderschapsverlof, een toename ten opzichte van 2019. Deze trend is vooral duidelijk bij vaders, die in 2023 30 % van degenen die voor deeltijds ouderschapsverlof kiezen. Deze cijfers tonen aan dat er een verandering is in de manier waarop ouders, en met name vaders, hun rol in de kinderopvoeding zien.
Wetgeving en toepassing van ouderschapsverlof
Het ouderschapsverlof in België is een thematisch verlof dat werknemers in staat stelt tijdelijk minder of niet te werken, zodat ze meer tijd kunnen besteden aan de zorg voor hun kinderen. Deze verlof is beschikbaar voor elk kind en kan maximaal vier maanden opgenomen worden. Het ouderschapsverlof is strikt persoonlijk en kan niet worden overgedragen van de ene ouder op de andere. Ouders kunnen het ouderschapsverlof aanvragen voor elk kind, ongeacht de situatie van de andere ouder. Het ouderschapsverlof moet worden aangemaakt voor het kind 12 jaar wordt. Bij kinderen met een fysieke of mentale beperking geldt een leeftijdsgrens van 21 jaar.
Er zijn vier vormen waarin ouderschapsverlof kan genomen worden: volledige schorsing (4 maanden), gedeeltelijke schorsing (1/2 of 1/4 werkdagen), en schorsing met of zonder uitkering van de RVA (Rijksverzekeringsadministratie). Deze vormen bieden ouders de mogelijkheid om hun verlof aan te passen aan hun persoonlijke situatie. Het ouderschapsverlof kan bijvoorbeeld opgenomen worden als een halve dag per week, wat een populaire keuze is voor vaders die deel willen nemen in de zorg voor hun kinderen zonder dat ze volledig hun loopbaan onderbreken. Deze vorm van verlof is vooral geschikt voor ouders die willen blijven werken, maar ook meer tijd willen besteden aan hun kinderen.
De praktische toepassing van ouderschapsverlof
Het ouderschapsverlof wordt toegekend via een formele procedure, waarbij werknemers een aanvraag indienen bij hun werkgever. Deze aanvraag bevat informatie over het type verlof, de start- en einddatum, en of het verlof gepaard gaat met een uitkering van de RVA. Werkgevers moeten de aanvraag goedkeuren, wat betekent dat er ruimte is voor overleg en afstemming tussen werknemers en werkgevers. Dit is een voordeel van ouderschapsverlof, aangezien het een flexibele oplossing biedt die afgestemd kan worden op de situatie van de werknemer en het bedrijf.
Het ouderschapsverlof kan via een specifiek portaal van InSite worden aangevraagd. Werkgevers kunnen het verlof inboeken via de HR-software, waarbij de juiste urensoorten moeten worden gebruikt. Voor ouderschapsverlof voltijds wordt de urensoort 0303 gebruikt, en voor ouderschapsverlof deeltijds wordt de urensoort 0456 gebruikt. Deze urensoorten moeten eerst worden toegevoegd aan de HR-omgeving van het bedrijf. Het verlof is raadpleegbaar via InSite en Profit, en het saldo wordt automatisch bijgewerkt zodra de workflow is afgerond.
De praktische toepassing van ouderschapsverlof vereist dat bedrijven hun HR-procedures goed in stand houden. Het is belangrijk dat de juiste urensoorten zijn ingevoerd en dat het ouderschapsverlof correct wordt verwerkt in de loongegevens. Hierbij speelt een rol dat ouderschapsverlof een thematisch verlof is, wat betekent dat het verlof niet automatisch toegewezen wordt, maar dat de aanvraag moet worden goedgekeurd door de werkgever. Dit betekent dat er ruimte is voor overleg en afstemming tussen werknemers en werkgevers, wat een voordeel is van ouderschapsverlof.
De impact van corona-ouderschapsverlof op werkgevers en werknemers
Het corona-ouderschapsverlof heeft zowel voor werknemers als voor werkgevers gevolgen gehad. Voor werknemers is het verlof een waardevolle maatregel geweest, aangezien het hen in staat heeft gesteld om hun kinderen te verzorgen tijdens de coronacrisis. Het verlof heeft hen de mogelijkheid gegeven om hun werk te combineren met de zorg voor hun kinderen, zonder dat ze volledig hun loopbaan onderbraken. Dit is vooral waardevol voor ouders die geen opvang voor hun kinderen konden vinden, aangezien het corona-ouderschapsverlof een tijdelijke en flexibele oplossing bood.
Voor werkgevers betekent corona-ouderschapsverlof dat ze bereid zijn om ouders in hun keuze te ondersteunen. De data van Acerta tonen aan dat bedrijven een grotere bereidheid tonen om ouders in hun keuze te ondersteunen, wat ook zichtbaar is in de daling van tijdelijke werkloosheid onder werknemers met ouderschapsverlof. In april was 30,7 % van de werknemers met ouderschapsverlof tijdelijk werkloos, in mei was dit percentage gedaald tot 25,4 %. Deze daling duidt op een toegenomen flexibiliteit van bedrijven om ouders in hun keuze te ondersteunen.
Het corona-ouderschapsverlof is ook een voorbeeld van hoe bedrijven kunnen reageren op de behoeften van hun werknemers. In de coronacrisis zijn er steeds meer bedrijven geweest die bereid zijn om hun werknemers flexibiliteit te bieden, aangezien dit een manier is om te voorkomen dat werknemers tijdelijk werkloos raken. Door corona-ouderschapsverlof te introduceren, is er ruimte gecreëerd voor ouders om hun kinderen te verzorgen, zonder dat ze volledig hun loopbaan onderbreken. Dit is een voordeel voor zowel ouders als bedrijven, aangezien het werknemers in staat stelt om hun werk te behouden en bedrijven voorkomen dat ze tijdelijk werkloosheid moeten verwerken.
De voortdurende relevantie van ouderschapsverlof in coronatijden
Hoewel de coronacrisis geleidelijk wordt overwonnen, blijft ouderschapsverlof een relevante maatregel voor ouders. In juni 2020 bleek het corona-ouderschapsverlof nog steeds nuttig te zijn, aangezien niet alle scholen voltijds geopend werden. Voor ouders die moeilijkheden ondervonden met de opvang van hun kinderen was het verlof een waardevolle oplossing, aangezien het hen in staat stelde om hun kinderen te verzorgen terwijl ze ook hun werk bleven doen. Deze maatregel toont aan dat ouderschapsverlof niet alleen een thematisch verlof is, maar ook een praktische oplossing die afgestemd kan worden op de situatie van de werknemer en het bedrijf.
De analyse van Acerta duidt op een groeiende behoefte aan ouderschapsverlof in coronatijden. In mei 2020 was 1,2 % van de werknemers in corona-ouderschapsverlof, wat extrapolationeel op een totaal van ongeveer 60.000 corona-verloven uitkomt. Deze cijfers duiden op een groeiende behoefte aan flexibiliteit en ondersteuning voor ouders in coronatijden. Het corona-ouderschapsverlof is een voorbeeld van hoe bedrijven en overheden samenwerken om ouders in hun keuze te ondersteunen. In de toekomst is het mogelijk dat ouderschapsverlof blijft bestaan in een iets veranderde vorm, aangezien het een waardevolle maatregel is voor ouders die moeilijkheden ondervinden met de opvang van hun kinderen.
De toekomst van ouderschapsverlof in België
De toekomst van ouderschapsverlof in België is afhankelijk van de behoefte aan flexibiliteit en ondersteuning voor ouders. In de jaren na de coronacrisis is er een toegenomen aandacht voor deeltijds ouderschapsverlof, vooral bij vaders. Deze trend wijst op veranderende patronen in werk en gezin, waarbij ouders meer flexibiliteit zoeken om hun werk en gezin te combineren. Deeltijds ouderschapsverlof is een waardevolle oplossing voor ouders die willen blijven werken, maar ook meer tijd willen besteden aan hun kinderen. In 2023 maakte 2,2 % van de Belgische werknemers gebruik van deeltijds ouderschapsverlof, wat een toename is ten opzichte van 2019.
De toekomst van ouderschapsverlof hangt ook af van de wetgeving en de praktische toepassing. Ouderschapsverlof is een thematisch verlof dat strikt persoonlijk is en kan niet worden overgedragen van de ene ouder op de andere. Het ouderschapsverlof moet worden aangemaakt voor het kind 12 jaar wordt, en bij kinderen met een fysieke of mentale beperking geldt een leeftijdsgrens van 21 jaar. In de toekomst is het mogelijk dat deze wetgeving verder wordt uitgebreid, aangezien er een groeiende behoefte is aan ouderschapsverlof voor ouders die moeilijkheden ondervinden met de opvang van hun kinderen.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een waardevolle maatregel die ouders in staat stelt om hun kinderen te verzorgen, zonder dat ze volledig hun loopbaan onderbreken. In de coronacrisis is het corona-ouderschapsverlof ingevoerd als een tijdelijke maatregel om ouders in hun keuze te ondersteunen. Deze maatregel heeft geleid tot een significante toename in het aantal ouderschapsverloven, en de data van Acerta tonen aan dat bedrijven een grotere bereidheid tonen om ouders in hun keuze te ondersteunen. De analyse duidt ook op een toegenomen aandacht voor deeltijds ouderschapsverlof, vooral bij vaders, wat wijst op veranderende patronen in werk en gezin.
Het ouderschapsverlof is een thematisch verlof dat strikt persoonlijk is en kan niet worden overgedragen van de ene ouder op de andere. Het ouderschapsverlof moet worden aangemaakt voor het kind 12 jaar wordt, en bij kinderen met een fysieke of mentale beperking geldt een leeftijdsgrens van 21 jaar. In de toekomst is het mogelijk dat ouderschapsverlof blijft bestaan in een iets veranderde vorm, aangezien het een waardevolle maatregel is voor ouders die moeilijkheden ondervinden met de opvang van hun kinderen. De toekomst van ouderschapsverlof hangt af van de behoefte aan flexibiliteit en ondersteuning voor ouders, evenals van de wetgeving en de praktische toepassing. In de jaren na de coronacrisis is er een toegenomen aandacht voor deeltijds ouderschapsverlof, wat wijst op veranderende patronen in werk en gezin.