Ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van het wettelijk kader dat ouders helpt bij de overgang naar het leven met een kind. Sinds 2 augustus 2022 is er in Nederland een verandering in het systeem: ouders hebben nu recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof, waarna 17 weken onbetaald ouderschapsverlof volgen. In totaal is het ouderschapsverlof dus 26 weken lang en is het geldig tot het kind acht jaar oud is.
Deze artikelen bieden een overzicht van de wettelijke regels, het verschil tussen betaald en onbetaald ouderschapsverlof, en hoe ouders deze regelingen in de praktijk kunnen gebruiken. Bovendien wordt uitgelegd hoe ouders het aantal uren verlof berekenen en hoe ze het verlof uitstrekken of verdelen. Aan het einde van het artikel is een overzicht van de betrouwbare bronnen opgenomen, die als basis voor dit artikel zijn gebruikt.
Ouderschapsverlof is geen verlof dat alleen voor moeders is bedoeld. Zowel vaders als moeders, adoptieouders en pleegouders hebben het recht om ouderschapsverlof op te nemen. Dit verlof is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om tijd door te brengen met hun kind, zodat een sterke band kan worden opgebouwd. Het is een wettelijk verankerd recht dat geldt voor alle ouders die werken in loondienst.
Het ouderschapsverlof wordt berekend op basis van het aantal uren dat een ouder per week werkt. Voor ieder kind is er recht op 26 keer het aantal werkuren per week. Dit betekent dat een ouder die bijvoorbeeld 32 uur per week werkt, recht heeft op 832 uur ouderschapsverlof. Hiervan zijn de eerste 9 weken (of uren) betaald, waarbij 70% van het dagloon wordt uitbetaald. In sommige CAO’s kan dit zelfs 100% zijn.
Het opnemen van ouderschapsverlof is flexibel. Ouders kunnen kiezen of ze het verlof volledig in het eerste jaar van het kind opnemen of het langer uitstrekken. Er is geen verplichte volgorde of manier waarop het verlof genomen moet worden. Het is zelfs mogelijk om het verlof in gedeelten op te nemen, bijvoorbeeld een paar uur per week gedurende meerdere weken.
Ouderschapsverlof vervangt niet het geboorteverlof, maar verlengt dit. Het is daarom belangrijk om het verschil tussen ouderschapsverlof en geboorteverlof goed te begrijpen. Terwijl het geboorteverlof specifiek is voor moeders en heeft te maken met de periode rondom de geboorte van het kind, is ouderschapsverlof bedoeld om de eerste jaren van het kind te ondersteunen.
Betaald ouderschapsverlof
Het betaald ouderschapsverlof is een van de belangrijkste onderdelen van deze regeling. Ouders hebben recht op 9 weken verlof waarin 70% van het dagloon wordt uitbetaald. In sommige CAO’s kan deze percentage zelfs 100% zijn. De uitkering duurt minimaal 1 en maximaal 9 werkweken, waarbij de uren per week worden berekend op basis van de reguliere werkduur.
Het betaald ouderschapsverlof moet worden opgenomen binnen het eerste levensjaar van het kind. Dit betekent dat ouders de 9 weken verlof niet uitstrekken tot na het eerste verjaardag van hun kind. Het is echter mogelijk om het verlof in meerdere stukken op te nemen, bijvoorbeeld een paar dagen per week gedurende meerdere maanden.
Het verlof wordt uitgekeerd door de werkgever, maar in sommige gevallen is er ook een uitkering via UWV. Dit hangt af van de regelingen die in de CAO of het werkcontract zijn opgenomen. Het is daarom belangrijk om vooraf te praten met de werkgever en de cao te checken om te weten hoe de uitkering precies verloopt.
Een belangrijk voordeel van het betaald ouderschapsverlof is dat ouders hiermee hun inkomsten behouden terwijl ze tijd doorbrengen met hun kind. Hoewel 70% van het loon niet het volledige bedrag is, helpt het toch om het financiële risico van het opnemen van verlof te verminderen.
Onbetaald ouderschapsverlof
Naast de 9 weken betaald ouderschapsverlof is er ook 17 weken onbetaald ouderschapsverlof beschikbaar. Deze 17 weken kunnen worden opgenomen tot het kind acht jaar oud is. Het is belangrijk om te weten dat dit verlof volledig onbetaald is en dat ouders hierbij geen uitkering van hun werkgever of UWV ontvangen.
Hoewel het onbetaald ouderschapsverlof geen financiële uitkering bevat, is het nog steeds een waardevolle mogelijkheid voor ouders die willen doorbrengen met hun kind. Het verlof kan bijvoorbeeld worden gebruikt als de ouders een baan hebben waarin het mogelijk is om later weer in te springen of als ze andere inkomsten hebben via bijvoorbeeld een bijbaan of opa/baba-tijd.
Het onbetaald ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat geldt voor alle ouders die werken in loondienst. Het is mogelijk om dit verlof in te nemen in combinatie met het betaald ouderschapsverlof, maar ook los daarvan. Het is zelfs mogelijk om meerdere keren ouderschapsverlof op te nemen, bijvoorbeeld voor verschillende kinderen of voor een tweeling.
Een belangrijk voordeel van het onbetaald ouderschapsverlof is dat ouders het verlof flexibel kunnen inzetten. Ze kunnen kiezen of ze het verlof volledig opnemen in het eerste jaar van het kind of het langer uitstrekken tot het kind acht jaar oud is. Dit geeft ouders de mogelijkheid om hun werk- en zorgbalans volledig aan te passen aan hun persoonlijke situatie.
Hoe wordt ouderschapsverlof berekend?
Ouderschapsverlof wordt berekend op basis van het aantal werkuren dat een ouder per week werkt. Het totale aantal verlofuren is 26 keer het aantal werkuren per week. Voorbeeld: een ouder die 32 uur per week werkt, heeft recht op 832 uur ouderschapsverlof (26 x 32 uur).
Als een ouder de werkuren verandert tijdens het ouderschapsverlof, moet het aantal verlofuren opnieuw worden berekend. Dit is bijvoorbeeld het geval als een ouder besluit om minder te gaan werken of om de verlofuren in gedeelten op te nemen. In dat geval wordt het verlof opnieuw berekend op basis van de nieuwe werkduur.
Het is mogelijk om het ouderschapsverlof verspreid of aaneengesloten op te nemen. Dit betekent dat ouders kiezen of ze het verlof in volledige werkweken opnemen of dat ze het verlof uitstrekken over meerdere maanden. De keuze hangt af van de situatie van de ouder en de mogelijkheden van de werkgever.
Ouders moeten samen met hun werkgever afspreeken wanneer het ouderschapsverlof opgenomen wordt en hoe het verlof verdeeld wordt. Het is belangrijk om deze afspraken van tevoren te maken zodat er geen problemen ontstaan met het werkgeversrecht of de verlofvergunning.
Ouderschapsverlof voor vaders, moeders en adoptieouders
Zowel vaders als moeders hebben hetzelfde recht op ouderschapsverlof. Dit betekent dat vaders niet langer moeten afhankelijk zijn van de verlofregelingen van hun partner. Het is mogelijk dat beide ouders ouderschapsverlof opnemen, bijvoorbeeld dat de vader de 9 weken betaald ouderschapsverlof neemt en de moeder het onbetaald ouderschapsverlof.
Adoptieouders en pleegouders hebben ook hetzelfde recht op ouderschapsverlof. Het verlof is beschikbaar voor ouders die het kind in huis hebben opgenomen en dat het kind officieel bij hen is ingeschreven bij de gemeente. Dit geldt ook voor stiefouders en andere verzorgers die officieel verantwoordelijk zijn voor het kind.
In het geval van een tweeling of meervoudige geboorte hebben ouders recht op twee keer ouderschapsverlof. Dit betekent dat ze 52 keer het aantal werkuren per week ouderschapsverlof kunnen opnemen. Deze regeling maakt het mogelijk om tijd door te brengen met beide kinderen.
Praktische tips voor ouders
Plan van tevoren: Het is belangrijk om ouderschapsverlof van tevoren te plannen zodat er geen onverwachte problemen ontstaan. Ouders moeten samen met hun werkgever afspreeken wanneer het verlof opgenomen wordt en hoe het verlof verdeeld wordt.
Bekijk de CAO: Het is belangrijk om te controleren of de CAO van de ouder extra regelingen bevat, zoals een hogere vergoeding of een langere periode van ouderschapsverlof.
Flexibiliteit gebruiken: Ouders kunnen kiezen of ze het ouderschapsverlof volledig in het eerste jaar van het kind opnemen of het langer uitstrekken. Het is zelfs mogelijk om het verlof in gedeelten op te nemen.
Blijf in contact met de werkgever: Het is belangrijk om gedurende de periode van ouderschapsverlof contact te blijven met de werkgever. Dit helpt om de terugkeer op het werk te bepalen en om eventuele veranderingen in de regelingen te bespreken.
Gebruik de resturen: Als ouders niet alle uren van het betaald ouderschapsverlof gebruiken, kunnen ze deze uren als onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Dit geeft extra flexibiliteit.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een wettelijk verankerd recht dat ouders helpt bij de overgang naar het leven met een kind. Het is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om tijd door te brengen met hun kind en om een sterke band op te bouwen. Het ouderschapsverlof bestaat uit 26 weken, waarvan de eerste 9 weken betaald zijn en de overige 17 weken onbetaald. Ouders kunnen het verlof verspreid of aaneengesloten opnemen, afhankelijk van hun persoonlijke situatie.
Het opnemen van ouderschapsverlof is een belangrijke keuze die ouders kunnen maken om hun werk- en zorgbalans aan te passen. Het is daarom belangrijk om goed te informeren over de regels en de praktische mogelijkheden. Ouders moeten samen met hun werkgever afspreeken wanneer en hoe het ouderschapsverlof opgenomen wordt.
Ouderschapsverlof is een waardevolle regeling die helpt bij de opvoeding van kinderen en bij het verbeteren van de balans tussen werk en privé. Het is een onderdeel van de bredere opvoedkundige en gezondheidsgerichte maatregelen die in Nederland beschikbaar zijn voor jonge ouders.